اگر برای خرید کالای اقدام کرده باشید حتماً متوجه شدهاید که در بازار صدها کالای مختلف وجود دارند که هیچ کدام ساخت کشور ایران نیستند با توجه به اینکه بسیاری از این کالاها به صورت عمده تهیه و وارد بازار ایران میشود. شاید این سوال برای شما نیز ایجاد شود که این اجناس چگونه از کشورهای دیگر وارد ایران شدهاند، در حال حاضر روشهای مختلفی برای جابجایی بار در دنیا وجود دارد هر کدام از این روشها نیز مزایا و معایب خاص خود را دارند. برای نمونه یکی از راههای انتقال بارها در حجم بالا خصوصاً برای بارهای سنگین استفاده از کشتیهای باربری است. حمل و نقل بار با کشتی هزینه کمنری دارد و شما میتوانید بار خود را با هزینه حمل و نقل کمتری در مقایسه با روش زمینی و یا هوایی به مقصد ارسال کنید. حمل و نقل دریایی بار هر چند مزایایی دارد اما خالی از عیب نیست، بزرگترین عیب آن این است که مدت زمان حمل باردر این روش طولانیتر از سایر روشهای حمل و نقل بار به صورت بین المللی است. روشهای دیگری که این مشکل را حل کردند و شما میتوانید در مدت زمان کوتاهترین بار خود را تحویل بگیرید نوعی خاص از روش حمل و نقل هوایی هستند که به آن کارگو گفته میشود. در ادامه مقاله حمل بار به روش کارگو و مواردی که باید در ارتباط با مد نظر قرار دهید را بررسی خواهیم کرد.
کارگو چیست؟
در حال حاضر در سرتاسر جهان از روش کارگو به صورت عمومی استفاده میشود و این روش کاربرد زیادی دارد به طوری که نمیتوان حمل و نقل بینالمللی در دنیا را بدون کارگو تصور کرد. در حال حاضر بسیاری از دولتها و شرکتها برای حمل و نقل کالاهای خود از کارگو استفاده میکنند و اگر این روش از حمل و نقل بین المللی کالاها حذف شود افراد و شرکتها ضرر زیادی را متوجه خواهند شد. به همین دلیل اهمیت این روش به عنوان سریعترین روش حمل و نقل کالا بسیار بالا است.
اگر شما هم قصد دارید که فعالیت خود را در حوزه تجارت شروع کنید و یا به صورت شخصی خرید یا از کشورهای دیگر را انجام دهید برای اینکه فرایند خرید خود را به اتمام برسانید نیاز به حمل و نقل بار بین کشورهای مختلف دارید، یکی از روشهای حمل بار خصوصاً برای بارهایی که حجم کمی دارند کارگو است. ما در ادامه مقاله به صورت کامل روش حمل و نقل کارگو را بررسی خواهیم کرد تا شما بتوانید با آشنایی کامل از این روش به خوبی برای حمل بارهای خود استفاده کنید.
در بازار جهانی تعاریف مختلفی برای کارگئ وجود دارد این اصطلاح در کشورهای مختلف معانی متفاوتی نیز دارد در صنعت حمل
و نقل و بازرگانی خارجی هر کس بسته به نوع فعالیت خود از این کلمه برداشت متفاوتی دارد. برای نمونه در کشور آمریکا کارگو را به این صورت تعریف میکنند: جابجایی کلیه مواد، کالاها، مصالح، مال التجاره اعم از چهارپایان، لوازم شخصی مسافران، اجزا و
قطعات لوازم خودرو، نامه و حتی چمدانهای همراه مسافر که به صورت حمل و نقل دریایی، هوایی و یا زمینی حمل میشوند و دارای بارنامه و یا رسید حمل از شرکت حمل کننده هستند.
اگر در حوزه حمل و نقل و یا تجارت فعالیت نکرده باشید این تعریف برای شما کمی گیج کننده است و از برخی جهات نیز به طور کامل در ایران صدق نمیکند. اگر بخواهیم کارگو را به زبان سادهتر و به طوری تعریف کنیم که در ایران نیز صدق کند باید بگوییم که کارگو روش حمل بار به صورتی است که در آن یک یا چند کالا از طریق هواپیماهای تجاری و غیر مسافری به نقاط مختلف دیگرارسال میشوند. در ایران بیشتر به حمل هوایی کالاها کارگو گفته میشود.
تصور کنید که شما یک شرکت هستید و میخواید از یک کشور خارجی خریدی انجام دهید مسلماً این کالاها از طریق هواپیماهای مسافری به کشورهای دیگر منتقل نمیشود، کار انتقال این کالاها بر عهده شرکتهاییست که از هواپیماهای حمل بار استفاده میکنند. شما با مراجعه به یکی از این شرکت و انجام امور اداری و گرفتن مجوزهای لازم میتوانید کالای خود را از طریق کارگو به کشور مقصد ارسال و یا دریافت کنید.
تفاوت فریت بار با کارگو چیست؟
در بازار تجارت بینالمللی اصطلاح دیگری نیز در مقابل کارگو وجود دارد که به آن فریت بار میگویند. فریت بار نیز نوعی حمل بار با هواپیما است اما کاملاً از نظر ماهیت با کارگو تفاوت دارد. برای اینکه متوجه شوید فریت بار به چه صورت انجام میشود به مثال زیر دقت کنید:
فرض کنید شما میخواهید به یک سفر خارج از ایران بروید و مقداری بار اضافی همراه خود دارید شرکتهای هواپیمایی تنها به شما اجازه میدهند تا وزن محدودی از بار را با خود حمل کنید و بیشتر از آن را نمیتوانید با خود به هواپیما وارد کنید. اگر وزن بار شما بیشتر از وزن مجاز هواپیما برای یک نفر باشد شما ناچار هستید تا از روش فریت بار برای انتقال اضافه بار خود استفاده کنید. در واقع فریت با نوع حمل و نقل هوایی کالا است که فقط برای مسافران انجام میشود در حالی که کارگو تنها برای بارهای تجاری به کار برده میشود و مسافرانی که قصد حمل بارهای اضافی خود را دارند باید از فریت بار استفاده کننده نه روش کارگو.
دیدگاه سنتی نسبت به تفاوت کارگو و فریت بار
در گذشته واژههای فریت بار و کارگو بر اساس وسیلههای نقلیهای که برای حمل کالا انتخاب میشدند، کاربرد داشتند. به عنوان مثال وقتی بارها به صورت حمل و نقل هوایی به مقصد ارسال میشدند واژه کارگو جایگزین فریت بار میشد و این امر برای حمل و نقل با کشتی نیز صادق بود اما برعکس اگر باربا قطار و یا کامیونهایی که کالا را از طریق راههای زمینی از نقطه به نقطه دیگر منتقل میکردند جابجا میشدند معمولاً به آنها فریت بار گفته میشد. به طور کلی و بر اساس دیدگاه سنتی حمل و نقل به انتقال کالاها از طریق مسیرهای آبی یا هوایی فریت گفته میشد و به انتقال بار از طریق مسیرهای ریلی و زمینی نیز کارگو گفته میشد. در حالی که امروزه این دو واژه معانی مختلفی دارند و اساساً دیگر مانند گذشته به کار برده نمیشوند.
دیدگاه جدید نسبت به تفاوت کارگو و فریت بار
در دیدگاه جدید در حوزه حمل و نقل بین المللی بر خلاف دیدگاه سنتی کارگو، خود به محصولی اشاره دارد که میخواهیم آن را از نقطهای به نقطه دیگر جابجا کنیم این بار ممکن است توسط هر وسیلهای جابجا شود از کامیون گرفته تا کشتی و هواپیما. در دیدگاه جدید مهم نیست که کالای مورد نظر چه چیزی باشد از حمل حیوان زنده با هواپیما گرفته تا سایر لوازم منزل و اسناد و مدارک.
در دیدگاه جدید فریت بار بیشتر در روی مسئله حمل و نقل کالا تمرکز دارد این مسئله میتواند شامل هزینه جابجایی و حمل و نقل کالا و نیز روش جابجایی شود. و در برخی موارد خود محصول را نیز در بر میگیرد به همین دلیل تنها در مواردی میتوان از واژه کارگو به جای فریت بار استفاده کرد که هم در مورد خود محموله و هم نحوه جابجایی و سایر هزینهها صحبت کنیم. همانطور که بررسی کردیم فریت بار و کارگو شباهتها و تفاوتهایی با یکدیگر دارند.هم فریت بار و هم کارگو هر دو برای حمل و نقل کالا مورد استفاده قرار میگیرد و در اکثر مواقع منحصر به حمل کالاهای تجاری هستند. توجه داشته باشید که اصطلاح پذیرفته شده برای بستههای پستی نیز کارگو میباشد که ممکن است کارگو پسنی شامل مکاتبات، نامهها و حتی محمولههای مختلف باشد که به صورت هوایی و یا کشی و حتی زمینی بین نقاط مختلف جهان جابجا میشوند و به هیچ عنوان نمیتوان به عنوان فریت بار از آنها یاد کرد.
بیمه باربری و بیمه کارگو
یکی از مواردی که در ارتباط با کارگو کالا باید در نظر بگیرید بیمه باربری است. بر حسب قانون در حوزههای قضایی بیمه شامل باربر یا شخص حامل و نیز شامل محموله یا کالا میشود. شخص حامل یا شرکت حمل و نقل بهتر است حق بیمه را پرداخت کند به ویژه زمانی که محموله زیاد یا دارای ارزش بالا است باید از بیمه کارگو برای کالا استفاده کرد و از کالاها در برابر آسیبهای مختلف از جمله سرقت یا خسارتهای مختلف هنگام حمل و نقل محافظت شود.
برای نمونه اگر در سفر دریایی کالاهای شما دچار آسیب شود و یا حتی کشتی با طوفان شدید مواجه شود و کالاهای شما خسارت ببینند بیمه کارگو تمام یا هزینه بخشی از آسیب را بر اساس بندهای بیمه نامه به شما پرداخت میکند به صورت کلی از زمانی که بارها از مبدا تحویل گرفته میشوند تا زمانی که به مقصد مورد نظر میرسد بیمه هرگونه خسارتی را تحت پوشش خود قرار میدهد.
بیمه کارگو
بیمه کارگو (Cargo Insurance) نوعی بیمهنامه است که برای پوشش خطرات و خسارات مرتبط با حملونقل کالاها استفاده میشود. این بیمه شامل حملونقل زمینی، دریایی، هوایی یا ترکیبی از اینها میشود و هدف آن حفاظت از صاحبان کالا در برابر خطراتی مانند سرقت، آسیبدیدگی، آتشسوزی، غرق شدن کشتی یا تأخیر در تحویل است.
انواع بیمه کارگو
- بیمه باربری داخلی:
- برای حمل کالاها در داخل مرزهای یک کشور.
- معمولاً توسط کامیون، قطار یا کشتیهای کوچک انجام میشود.
- بیمه باربری بینالمللی:
- مخصوص حمل کالاها بین کشورهای مختلف است.
- شامل شرایط و مقررات بینالمللی مانند کنوانسیونهای حملونقل دریایی یا هوایی میشود.
پوششهای بیمه کارگو
بیمه کارگو معمولاً در سه دسته پوشش ارائه میشود:
- پوشش کامل (All Risks):
- کلیه خطراتی که ممکن است به کالا در طول حملونقل وارد شود را تحت پوشش قرار میدهد، مگر مواردی که صراحتاً در قرارداد استثنا شده باشند.
- پوشش محدود (With Particular Average – WPA):
- خسارات جزئی که ناشی از حوادث خاص مثل طوفان، غرق شدن، آتشسوزی یا تصادف باشد را پوشش میدهد.
- پوشش خسارت کلی (Free of Particular Average – FPA):
- فقط خسارات کلی مانند غرق شدن کشتی یا آتشسوزی کامل را تحت پوشش قرار میدهد.
مزایای بیمه کارگو
- جبران خسارت مالی ناشی از حوادث غیرمترقبه.
- ایجاد اطمینان در تجارت و حملونقل بینالمللی.
- حمایت از سرمایهگذاری در حملونقل.
عوامل مؤثر بر قیمت بیمه کارگو
- نوع کالا.
- روش حملونقل (دریایی، هوایی، زمینی).
- مسیر حملونقل.
- میزان ارزش کالا.
- نوع پوشش بیمهای انتخابی.
موارد استثنا در بیمه کارگو
بعضی از خطرات معمولاً در بیمهنامهها مستثنی هستند مگر اینکه بهصورت خاص درخواست شوند:
- سوء مدیریت یا قصور عمدی.
- تأخیر در تحویل کالا.
- جنگ، شورش یا تحریم (مگر اینکه پوشش جداگانه خریداری شود).
- پوسیدگی یا فساد کالا به دلیل بستهبندی نامناسب.
مراحل کارگو کالا
مراحل حمل بار به صورت کارگو موارد زیر را در بر میگیرد:
در ابتدا شما باید درخواست ارسال بار و محموله مورد نظر را به شرکت ارائه دهنده خدمات کارگو ارائه دهید و مشخصات دقیق کالاهایی که قصد ارسال آن را دارید در اسناد بارنامه ذکر کنید پس از این مرحله شما باید هزینه کارگو که توسط شرکت حمل بار اعلام میشود را پرداخت کنید.
در گام بعدی شما باید مراحل اداری برای خروج کالا را انجام داده و فاکتورهای لازم را دریافت کنید.
در نهایت شما باید مدارک و مشخصات کالاها را در اختیار شرکت حمل و نقل بار قرار دهید و سپس اجناس و کالاها را به آنها تحویل دهید پس از این مرحله کالاهای شما توسط شرکت خدمات کارگو به صورت کامل بستهبندی شده و برای ارسال به مقصد آماده میشوند.
زمانی که بارهای شما در پروسه انتقال قرار گرفتند میتوانید پس از رسیدن پروازهای کارگو به مقصد مورد نظر بار خود را پیگیری کنید.
هزینه کارگو چه قدر است؟
در ابتدا باید بدانید که کارگو نیز مانند سایر روشهای حمل و نقل کالا هزینه ثابتی ندارد در واقع هزینه کارگو عبارت است از هزینههایی که توسط شرکت حمل و نقل کننده بار یا شخص حمل کننده برای حمل بار از یک نقطه به نقطه دیگر از شما دریافت میشود. مهم نیست که این وسیله نقلیه چه چیزی باشد این هزینهها بسته به اندازه و وزن محموله و روش حمل و نقل متفاوت خواهند بود با این حال عوامل مختلفی در روی هزینه کارگو به صورت کلی اثرگذار هستند که معمولاً در فاکتورهای حمل و نقل مشخص میشوند. در ادامه مقاله این موارد را بررسی خواهیم کرد.
عوامل موثر بر هزینه و زمان کارگو
هزینه و زمان حملونقل کالا (کارگو) به عوامل مختلفی بستگی دارد. در ادامه، مهمترین عوامل مؤثر بر هزینه و زمان کارگو توضیح داده شده است:
عوامل مؤثر بر هزینه کارگو
- وزن و حجم کالا:
- هزینه حمل بر اساس وزن واقعی یا وزن حجمی (Volumetric Weight) محاسبه میشود.
- در حمل هوایی، وزن حجمی اهمیت بیشتری دارد.
- نوع کالا:
- کالاهای حساس، خطرناک یا نیازمند شرایط خاص (مانند یخچالدار) هزینه بیشتری دارند.
- کالاهای عمومی معمولاً ارزانتر جابهجا میشوند.
- روش حملونقل:
- هوایی: سریعترین اما گرانترین روش.
- دریایی: ارزانتر اما زمانبر.
- زمینی: مناسب برای مسیرهای کوتاه و قیمت متوسط.
- ریلی: گزینهای اقتصادی برای مسیرهای طولانی زمینی.
- مسیر حملونقل:
- مسیرهای پرتردد و دارای زیرساخت مناسب ارزانتر هستند.
- مسیرهای پیچیده یا خطرناک هزینه بیشتری دارند.
- مبدأ و مقصد:
- فاصله جغرافیایی بین مبدأ و مقصد از عوامل اصلی تعیینکننده هزینه است.
- کشورهای با زیرساختهای بهتر معمولاً هزینه حمل کمتری دارند.
- تعرفه گمرکی و مالیاتها:
- هزینههای گمرکی در کشورهای مبدأ و مقصد میتواند بهطور قابلتوجهی بر قیمت نهایی تأثیر بگذارد.
- بیمه بار:
- استفاده از بیمه برای کالاهای ارزشمند ضروری است و هزینه بیمه به ارزش کالا و نوع پوشش بستگی دارد.
- فصل و تقاضا:
- در فصلهای پرترافیک (Peak Season) مانند قبل از تعطیلات یا زمان برداشت محصولات کشاورزی، هزینهها بالاتر است.
- در زمانهای کمتقاضا، تخفیفها و کاهش هزینهها ممکن است اعمال شود.
عوامل مؤثر بر زمان کارگو
- روش حملونقل:
- هوایی: سریعترین روش (چند روز).
- دریایی: کندترین روش (چند هفته تا ماهها، بسته به مسیر).
- زمینی: زمان متوسط (بسته به فاصله و شرایط جادهای).
- ریلی: سریعتر از دریایی، اما محدود به مسیرهای خاص.
- مسافت جغرافیایی:
- مسیرهای طولانیتر زمان بیشتری میطلبند.
- نزدیکی مبدأ و مقصد زمان حمل را کاهش میدهد.
- فرآیندهای گمرکی:
- تأخیر در ترخیص گمرکی (به دلیل مدارک ناقص یا مقررات سختگیرانه) میتواند زمان حمل را افزایش دهد.
- نوع کالا:
- کالاهای نیازمند مجوزهای خاص (مانند مواد شیمیایی یا دارویی) ممکن است فرآیندهای بیشتری برای بررسی و تأیید نیاز داشته باشند.
- وضعیت آبوهوایی:
- طوفانها، بارش برف یا سایر شرایط جوی میتوانند زمان حمل را بهویژه در روشهای دریایی و هوایی به تأخیر بیندازند.
- زیرساختهای حملونقل:
- کشورهایی با زیرساختهای ضعیفتر ممکن است سرعت حملونقل کمتری داشته باشند.
- تأخیر در بنادر، فرودگاهها یا جادهها نیز بر زمان تأثیر میگذارد.
- ترافیک و تقاضای بالا:
- در فصلهای شلوغ (Peak Season) ممکن است حملونقل زمان بیشتری ببرد.
- انتخاب سرویس حملونقل:
- سرویسهای اکسپرس (Express) سریعتر ولی گرانتر هستند.
- سرویسهای اقتصادی (Economy) هزینه کمتری دارند اما زمان بیشتری طول میکشند.
راهکارها برای کاهش هزینه و زمان کارگو
- انتخاب بهترین روش حمل متناسب با نوع کالا و بودجه.
- بررسی و تکمیل مدارک گمرکی پیش از حمل.
- انتخاب مسیرهای حملونقل پرتردد و مطمئن.
- استفاده از شرکتهای معتبر برای تضمین سرعت و کاهش ریسک.
- رزرو زودهنگام در فصلهای پرترافیک برای کاهش هزینه.
کالای مجاز برای کارگو چیست؟
کالاهای مجاز برای حملونقل (کارگو) به کالاهایی اطلاق میشود که طبق قوانین بینالمللی و داخلی کشور مبدأ، مقصد و مسیر حملونقل، اجازه جابهجایی دارند. این کالاها باید با رعایت قوانین گمرکی و الزامات حملونقل جابهجا شوند. در ادامه، دستهبندی کالاهای مجاز و موارد مرتبط توضیح داده شده است:
دستهبندی کالاهای مجاز برای کارگو
- کالاهای عمومی:
- کالاهایی که هیچ محدودیت خاصی برای حمل ندارند، از جمله:
- پوشاک و منسوجات.
- قطعات یدکی خودرو.
- ماشینآلات و تجهیزات صنعتی.
- مواد غذایی خشک و بستهبندیشده.
- لوازم الکترونیکی (مانند لپتاپ، موبایل، و غیره).
- کالاهایی که هیچ محدودیت خاصی برای حمل ندارند، از جمله:
- مواد غذایی فاسدنشدنی:
- شامل مواد غذایی خشک، کنسروها، غلات، حبوبات و غیره.
- این مواد باید بهدرستی بستهبندی شوند تا در طول مسیر آسیب نبینند.
- مواد با شرایط حمل خاص:
- کالاهایی که نیاز به حمل در شرایط ویژه دارند، مانند:
- مواد دارویی و پزشکی (نیازمند رعایت شرایط دما و رطوبت).
- مواد غذایی فاسدشدنی (مانند میوه، سبزیجات، گوشت یا فرآوردههای لبنی).
- کالاهایی که نیاز به حمل در شرایط ویژه دارند، مانند:
- مواد خام و صنعتی:
- مانند فلزات، مواد معدنی و شیمیایی غیرخطرناک.
- کالاهای شخصی:
- شامل اثاثیه منزل یا سایر اقلام شخصی در مقیاس مجاز.
- محصولات تجاری و صادراتی:
- کالاهای تولیدشده برای صادرات یا واردات، با رعایت قوانین تجاری مبدأ و مقصد.
کالاهای مشروط برای کارگو
برخی کالاها تحت شرایط خاص مجاز هستند و نیاز به مجوز یا رعایت قوانین خاص دارند:
- مواد شیمیایی غیرخطرناک:
- حمل این مواد به مجوز خاص و بستهبندی مناسب نیاز دارد.
- محصولات دارویی:
- باید تأییدیههای لازم از مراجع بهداشتی و گمرکی دریافت شود.
- محصولات کشاورزی و دامی:
- نیاز به مجوز بهداشت و بررسیهای قرنطینهای دارند.
- لوازم و تجهیزات حساس:
- مانند دستگاههای حساس که باید بهطور خاص بستهبندی و جابهجا شوند.
کالاهای ممنوعه در کارگو
اگرچه دستهبندی کالاهای مجاز وسیع است، برخی کالاها به دلایل ایمنی، قانونی یا اخلاقی ممنوع هستند:
- مواد خطرناک:
- شامل مواد منفجره، اشتعالزا، سمی یا رادیواکتیو.
- محصولات غیرقانونی:
- مانند مواد مخدر، کالاهای قاچاق یا مواردی که قوانین بینالمللی نقض میکنند.
- کالاهای فسادپذیر بدون بستهبندی مناسب:
- اگر شرایط مناسب برای حمل فراهم نشود، این کالاها ممنوع هستند.
- اشیاء ممنوعه بینالمللی:
- مانند حیوانات زنده (در شرایط خاص ممکن است مجاز باشد)، آثار باستانی، و اشیاء ممنوعه فرهنگی.
- اسناد و مدارک محرمانه:
- شامل اوراق بهادار یا اسناد مهم که نیاز به محافظت ویژه دارند.
نکات مهم برای حمل کالاهای مجاز
- بررسی قوانین گمرکی کشور مبدأ و مقصد:
- هر کشور قوانین خاصی برای واردات و صادرات کالاها دارد.
- رعایت استانداردهای بستهبندی:
- بستهبندی باید متناسب با نوع کالا باشد تا در طول حملونقل آسیب نبیند.
- اخذ مجوزهای لازم:
- برای کالاهای مشروط، مجوزهای مربوطه باید قبل از حمل دریافت شود.
- اطلاع از محدودیتهای خطوط حملونقل:
- برخی خطوط هوایی یا دریایی ممکن است محدودیتهای خاصی برای حمل برخی کالاها داشته باشند.
- مشاوره با شرکتهای حملونقل معتبر:
- استفاده از شرکتهای باتجربه میتواند به کاهش ریسکها و مشکلات احتمالی کمک کند.
حمل بار کارگو چیست؟
حمل بار کارگو، حمل و نقل کالاها و محمولهها از طریق وسایل حمل و نقل است.
انواع وسایل حمل بار کارگو کداماند؟
کامیون، کشتی، هواپیما، قطار و کانتینر از جمله وسایل حمل بار کارگو هستند.
مزایای استفاده از حمل بار کارگو چیست؟
سرعت، هزینه پایین، امنیت و پایداری از جمله مزایای استفاده از حمل بار کارگو است.
چه مسائلی در حمل بار کارگو باید در نظر گرفته شود؟
بستهبندی، وزن، اندازه، حساسیت کالا و شرایط جوی باید در نظر گرفته شود.
چه روشهایی برای حمل بار کارگو وجود دارد؟
حمل بینالمللی، حمل درونشهری و بینشهری از جمله روشهای حمل بار کارگو هستند.
چه معیارهایی در انتخاب شیوه حمل بار کارگو مهم است؟
هزینه، زمان تحویل، امنیت، قابلیت اطمینان و دسترسی از جمله معیارهای مهم هستند.