حمل و نقل کالا یکی از مباحث مهم در حوزه تجارت خصوصا تجارت بین المللی و بین قارهای است. حمل و نقل کالا از گذشته تا به امروز به روشهای مختلفی رواج داشته است، در گذشته معمولا حمل و نقل کالاها از طریق دریا و با کشتی و یا به صورت زمینی بین کشورها رواج داشته است و با توجه به اختراع هواپیما پس از مدتی حمل و نقل هوایی نیز بین کشورها جای خود را باز کرد. در روش حمل و نقل دریایی کالاها معمولا دچار آسیب میشدند به همین دلیل تاجران و شرکتهای حمل و نقل به دنبال روشهایی بودند تا آسیب دیدگی بارها را به حداقل ممکن برسانند در این بین بیمه حمل و نقل کالا نیز به کمک تاجران آمد.
پس از بررسی روشهای مختلف حمل و نقل کالا در سالهای مختلف و استفاده از تکنیکهای متفاوت در حال حاضر برای به حداقل رساندن آسیبهای ناشی از حمل و نقل دریایی کالاها و تضمین سلامت کالاهای متفاوت از کانتینرها استفاده میشود. کانتینرها فضای حفاظتی مناسبی را برای کالاها ایجاد میکنند و شما میتوانید با خیال راحت و بدون مشکل کالاهای خود را به کمک کانتینرها به صورت دریایی جا به جا کنید.
کانتینرها ابعاد مختلفی دارند و معمولا براساس اندازه و حجم بار انتخاب میشوند. در برخی موارد نیز از کانتینرهای اجارهای به صورت چند نفره استفاده میشود و هر بار فضای خاصی را اشغال میکند این روش برای تاجرانی که بار کمی دارند روش مناسب و مقرون به صرفهای است.
در حال حاضر حمل بارها با کانتینر یکی از اقتصادیترین روشهای حمل و نقل بار است که برای حمل و نقل داخلی و بین المللی مورد استفاده قرار میگیرد. حمل کانتینری کالاها در انواع روشهای حمل زمینی، دریایی و هوایی کاربرد دارد، اما محمولههای بین المللی خصوصا در حوزه حمل و نقل دریایی کالا معمولا به صورت کانتینر جا به جا میشوند تا از آسیبهای مختلف در امان باشند و در زمان کوتاهی به مقصد مورد نظر برسند.
حمل ونقل کانتینر کالا به روش دریایی به معنای حمل بارها و کالاها با استفاده از کانتینرهای دریایی است. این روش حمل و نقل برای انتقال بارها با ایمنی بالا، سریع و موثر استفاده میشود. کانتینرهای دریایی معمولاً از فلز ساخته میشوند و در ابعاد مختلفی وجود دارند، ۲۰ فوت، ۴۰ فوت و ۴۵ فوت. حمل کانتینر دریایی برای صادرات و واردات کالاهای مختلف، از جمله محصولات کشاورزی، ماشین آلات، الکترونیک، لوازم خانگی و غیره کاربرد بیشتری دارد. به صورت معمول شما نمیتوانید کالاهای با حجم زیاد و یا ابعاد زیاد را به صورت هوایی به ایران وارد کنید.
حمل کالاها به صورت کانتینری نقش مهمی در صنعت حمل و نقل و توسعۀ اقتصادی دارد، بخش اصلی حمل و نقل دریایی از کالاها طریق حمل کانتینر با کشتی انجام میشود، به همین دلیل نمیتوان از مزایایی که حمل کانتینر دریایی در اقتصاد و تجارت جهانی دارد چشمپوشی کرد.
کانتینر و انواع آن
کانتینر به زبان ساده یک جعبه فلزی محکم، سخت، مهر و موم شده است که قابلیت استفاده مجدد دارد و میتوان بارها و بارها از آن استفاده کرد. کانتینرها در برابر آب و رطوبت مقاوم هستند و به همین دلیل در حمل و نقل دریایی از وارد شدن آب و رطوبت به بارها جلوگیری میشود. انواع کانتینر برای نگهداری محمولههای تجاری فله یا گروپاژ از طریق حمل و نقل دریایی، زمینی و ریلی کاربرد دارند و شما باید براساس روش حمل و نقل انتخابی و نیازی که دارید کانتینر مخصوص و مناسب کالاهای خود را انتخاب کنید.
با توجه به تفاوت حجم و اندازه بارها و برای ایجاد یک نظام کلی برای حمل و نقل بار، کانتینرها در اندازههای استاندارد ساخته میشوند و میتوان از آنها برای حمل بار در مسافتهای طولانی استفاده کرد. حمل بار با کانتینر این فرصت را در اختیار صاحبان محمولهها میگذارد تا بدون خالی شدن بار، بارها را به کمک کانتینر از یک وسیله به وسیله حمل و نقل دیگر منتقل کنند. به همین دلیل در این روش بارها دچار خرابی و آسیب کمتری میشوند. کانتینرها قابلیت حمل برای هرنوع از محمولههایی که طبق قوانین حمل و نقل مجاز هستند را دارند، استفاده از کانتینر هزینه حمل و نقل بین المللی را به خصوص در حمل و نقل روش دریایی به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
کانتینرها از نظر ابعاد عبارتند از 10 فوت، کانتینر 20 فوت و کانتینر 40 فوت. انواع کانتینر از نظر کاربردی در طبقه بندی زیر قرار میگیرند که برای مقاصد خاص در حمل دریایی کانتینراز آنها استفاده میشود.
کانتینر یخچالی
یکی از پرمصرف ترین انواع کانتینرها در حمل و نقل کالا، کانتینرهای یخچال دار هستند که برای حمل و نقل کانتینری محمولههای حساس به دما و محصولات فاسد شدنی مانند مواد دارویی و موارد غذایی از آنها استفاده میشود.
کانتینر حرارتی
کانتینرهای حرارتی معمولا مشابه فلاسک خلاء شبیه بطری قمقمه ساخته شدهاند، بنابراین برای حمل و نقل طولانی مدت اقلام دارویی، اندامها، خون، مواد بیولوژیکی و مواد شیمیایی مناسب هستند. معمولا از این کانتینرها برای مصارف رمانی و دارویی استفاده میشود و به صورت عمومی کاربرد زیادی ندارند، کرایه این کانتینرها به دلیل نوع خاصی که دارند از سایر کانتینرها بیشتر است.
کانتینر پهلوباز
این مدل از کانتینر دارای دیوارههایی است که میتوان آن را جمع کرد و یک قفسه صاف برای حمل و نقل کانتینری کالاهای متفاوت ایجاد کرد. کانتینر پهلوباز که کانتینر تاشو نیز نامیده میشود برای حمل کالاهایی با اندازه بزرگ مانند ماشین آلات سنگین، وسایل نقلیه، قرقرههای بزرگ و تجهیزات ساختمانی مناسب است. معمولا خودروها به این صورت بین کشورهای مختلف جا به جا میشوند.
کانتینر روباز
این نوع کانتینر بر خلاف سایر کانتینرها هیچ سقفی بر روی خود ندارد، علاوه بر سقف امکان باز کردن از درب کانتینر نیز وجود دارد. از کانتینرهای روباز برای حمل و نقل کانتینری محمولههایی که ارتفاع زیادی دارند مانند ماشین آلات سنگین صنعتی استفاده میشود.

کرایه حمل کانتینر (Container Freight) به هزینهای اشاره دارد که برای جابجایی کانتینرها از یک مکان به مکان دیگر، معمولاً بین بنادر یا از بندر به مقصد نهایی (مانند یک انبار یا مرکز توزیع)، پرداخت میشود. این هزینه میتواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد و معمولاً به صورت تعرفهای برای هر کانتینر محاسبه میشود. کرایه حمل کانتینر یکی از مهمترین هزینههای مرتبط با حمل و نقل کالا در تجارت بینالمللی است.
عوامل مؤثر بر کرایه حمل کانتینر:
1. نوع کانتینر
-
۲۰ فوت (20′ GP): General Purpose – رایجترین نوع کانتینر
-
۴۰ فوت (40′ GP)
-
۴۰ فوت High Cube (HC): بلندتر از ۴۰ فوت عادی
-
کانتینرهای خاص: یخچالی، روباز، تانکری و…
2. مسیر حمل و فاصله
-
از بندر مبدأ تا بندر مقصد (مثلاً: بندرعباس به شانگهای یا از هامبورگ به بندرعباس)
-
مسیرهای پر رفتوآمد معمولاً نرخ ارزانتری دارن
3. نوع حمل (FCL یا LCL)
-
FCL (Full Container Load): کل کانتینر مال شماست
-
LCL (Less than Container Load): بار شما بهصورت اشتراکی با بارهای دیگر حمل میشه، کرایه بر اساس حجم یا وزن محاسبه میشه.
4. زمان حمل (فصل سال)
-
در زمانهای اوج تقاضا (مثل قبل از تعطیلات چین یا کریسمس) نرخها بالا میرن.
5. هزینههای جانبی
-
THC: Terminal Handling Charge (هزینه ترمینال)
-
BAF: Bunker Adjustment Factor (سوخت)
-
CAF: Currency Adjustment Factor
-
DOC: هزینه اسناد
-
ISPS: هزینههای امنیتی بندر
-
DTHC: هزینه تخلیه در بندر مقصد
-
و…
مثال ساده محاسبه کرایه کانتینر (FCL)
فرض کنیم میخوای کانتینر ۴۰ فوت از بندرعباس به دبی بفرستی:
مورد | هزینه تقریبی |
---|---|
کرایه پایه (Freight) | 900 دلار |
THC (در بندرعباس) | 150 دلار |
THC (در دبی) | 150 دلار |
BAF + CAF + سایر surcharges | 50 دلار |
اسناد و داکیومنت (DOC) | 40 دلار |
جمع کل: حدود 1290 دلار
اگر حمل LCL باشه (کمتر از یک کانتینر)
در این حالت کرایه معمولاً بر اساس حجم یا وزن بار محاسبه میشه (هر کدوم که بیشتره):
مثلاً اگر نرخ 80 دلار به ازای هر CBM باشه و حجم بار 5 CBM باشه:
-
هزینههای جانبی مشابه بالا.
چگونه نرخ دقیق بگیری؟
-
از شرکتهای فورواردر یا خطوط کشتیرانی استعلام بگیر.
-
اطلاعاتی که باید ارائه بدی:
-
مبدأ و مقصد
-
نوع کالا
-
نوع کانتینر
-
زمان حمل
-
نیاز به خدمات خاص مثل انبار، گمرک، بستهبندی و…
-