دموراژ چیست؟
در حمل و نقل، تأخیرها و انسدادها ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتند و ممکن است باعث ایجاد هزینههای اضافی شوند. یکی از این هزینه‌ها میتواند جریمه دیرکرد عودت کانتینر باشد که به آن دموراژ یا همچنین هزینه تأخیر عودت کانتینر گفته میشود.
دموراژ یا هزینه تأخیر عودت کانتینر به میزان جریمه‌ای اشاره دارد که برای عودت کانتینر به موقع تعیین میشود. این جریمه معمولاً بر اساس تعداد روز تأخیر و شرایط قرارداد بین طرفین (مانند قرارداد حمل و نقل) تعیین میشود. هدف از این جریمه، تشویق حامل به عودت کانتینر در زمان مقرر و جلوگیری از تأخیر در حرکت کانتینرهای دیگر است.
مقدار دقیق دموراژ یا هزینه تأخیر عودت کانتینر بستگی به شرایط و قراردادهای مختلف دارد.
چه کسی مسئول پرداخت دموراژ می‌باشد؟
مسئولیت پرداخت دموراژ معمولاً بر عهده طرفی است که موظف به عودت کانتینر است. در بیشتر موارد، این طرف مسئولیت پرداخت دموراژ را بر عهده دارد. به عبارت دیگر، اگر کانتینر به موقع عودت نشود و تأخیری در عودت آن رخ دهد، طرف موظف به عودت کانتینر مسئول پرداخت هزینه تأخیر عودت یا دموراژ است.
به هر حال، مسئولیت پرداخت دموراژ ممکن است در قراردادها و توافقات بین طرفین (مانند قرارداد حمل و نقل) تعیین شده باشد.
آیا خرده بار شامل دموراژ میشود؟
خیر، زیرا که به محض ورود کانتینر محموله های خرده بار، بارها از کانتینر تخلیه شده و به انبار گمرک انتقال پیدا می کند و تنها هزینه های انبار داری به عهده صاحب کالا می باشد.
جداول تعرفه حق توقف انواع کانتینرهای دریایی مربوط به کشتیرانی جمهوری اسلامی
| وارداتی و صادراتی | کانتینر ۲۰ فوت (ریال) | کانتینر ۴۰ فوت (ریال) |
| تا ۱۰ روز | معاف | معاف |
| ۱۱ – ۲۰ روز | ۸۸۰,۰۰۰ | ۱,۷۶۰,۰۰۰ |
| ۲۱ – ۳۰ روز | ۱,۳۲۰,۰۰۰ | ۲,۶۴۰,۰۰۰ |
| ۳۱ روز به بالا | ۱,۹۸۰,۰۰۰ | ۳,۹۶۰,۰۰۰ |
| وارداتی و صادراتی | کانتینر ۲۰ فوت (ریال) | کانتینر ۴۰ فوت (ریال) |
| تا ۱۰ روز | معاف | معاف |
| ۱۱ – ۲۰ روز | ۱,۷۶۰,۰۰۰ | ۳,۵۲۰,۰۰۰ |
| ۲۱ – ۳۰ روز | ۲,۶۴۰,۰۰۰ | ۵,۲۸۰,۰۰۰ |
| ۳۱ روزبه بالا | ۳,۹۶۰,۰۰۰ | ۷,۹۲۰,۰۰۰ |
| وارداتی و صادراتی | کانتینر ۲۰ فوت (ریال) | کانتینر ۴۰ فوت (ریال) |
| تا ۴ روز | معاف | معاف |
| ۵ – ۱۴ روز | ۲,۶۴۰,۰۰۰ | ۵,۲۸۰,۰۰۰ |
| ۱۵ – ۲۴ روز | ۳,۹۶۰,۰۰۰ | ۷,۹۲۰,۰۰۰ |
| ۲۵ روز به بالا | ۵,۹۴۰,۰۰۰ | ۱۱,۸۸۰,۰۰۰ |
| کانتینر | سایز | مبلغ |
| کانتینر DC & HC | ۲۰ فوت | ۲۵۰ میلیون ریال |
| کانتینر DC & HC | ۴۰ فوت | ۵۰۰ میلیون ریال |
| کانتینر خاص OT & FR | ۲۰ فوت | ۵۰۰ میلیون ریال |
| کانتینر خاص OT & FR | ۴۰ فوت | ۱ میلیارد ریال |
| کانتینر یخچالی REF | ۲۰ فوت | ۷۵۰ میلیون ریال |
| کانتینر یخچالی REF | ۴۰ فوت | ۱.۵ میلیارد ریال |
| کانتینر | ۲۰ فوت | ۴۰ فوت |
| معمولی DC & HC | ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| خاص OT & FR | ۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
| یخچالی | ۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۱۲۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
دیسپچ یعنی چه؟
کانتینر زمانی که زودتر از مدت تعیین شده در قرارداد، تخلیه بار را انجام داده و عودت داده شود دیسپچ اتفاق می افتد.
استریپ در دموراژ
استفاده از روش استریپ در تخلیه بار میتواند یک راهکار موثر برای کاهش هزینههای مازاد باشد. با استفاده از این روش، کالاها به صورت مستقیم از کانتینر خارج شده و درون کامیون قرار می‌گیرند و به سمت انبار مقصد ارسال می‌شوند. در این حالت، کانتینر تخلیه شده و همان موقع میتوان آن را عودت داد.
با استفاده از روش استریپ، زمان و هزینههای مربوط به تخلیه و بارگیری مجدد کانتینرها کاهش می‌یابد. همچنین، این روش میتواند بهبود کارایی و بهره‌وری در حمل و نقل کالاها را فراهم کند، زیرا تعداد بیشتری کالا در یک واحد زمانی قابل تخلیه و انتقال است.
با این حال، قبل از استفاده از روش استریپ، باید اطمینان حاصل شود که شرایط و ظرفیت لازم برای تخلیه و نگهداری کالاها در محوطه مقصد فراهم شده باشد. همچنین، قوانین و مقررات مربوط به گمرک و حمل و نقل باید رعایت شود تا همه فرآیندها به درستی انجام شود.
چرا هزینه دموراژ به وجود می آید؟
عواملی که ذکر کردید میتوانند به ایجاد هزینههای اضافی در ترخیص و حمل و نقل کالاها منجر شوند. این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:
۱. اختلافات میان شرکت کشتیرانی و صاحب کالا: ممکن است در مورد هزینه‌ها و شرایط ترخیص و حمل و نقل کالاها بین شرکت کشتیرانی و صاحب کالا اختلافاتی وجود داشته باشد که به افزایش هزینه‌ها منجر میشود.
۲. مشکلات مالی در ترخیص: صاحب کالا ممکن است به دلیل مشکلات مالی نتواند به طور بهینه هزینههای ترخیص را پرداخت کند، که باعث ایجاد هزینههای اضافی میشود.
۳. عدم آگاهی صاحب کالا: صاحب کالا ممکن است از هزینههای معطلی در ترخیص و حمل و نقل کالاها آگاهی نداشته باشد و در نتیجه با هزینههای اضافی مواجه شود.
۴. تأخیر در دریافت سند‌های ترخیص: صاحب کالا ممکن است به دلیل تأخیر در دریافت سند‌های مربوط به ترخیص، نتواند به موقع اقدامات لازم را انجام دهد و هزینههای اضافی برای تأخیر در ترخیص پرداخت کند.
۵. تأخیر در ترخیص کالا: در برخی موارد، ترخیص کالا بیش از زمان تعیین شده به طول می‌انجامد که باعث ایجاد هزینههای اضافی میشود.
۶. بازرسی‌های کانتینر: برخی از بازرسی‌ها مانند بازرسی توسط پلیس ممکن است باعث توقف بیش از حد حامل شود و هزینههای اضافی را ایجاد کند.
این عوامل میتوانند به افزایش هزینههای مربوط به دموراژ و ترخیص کالاها منجر شوند.
چگونه می توان از به وجود آمدن دموراژ و خسارات جلوگیری کرد؟
- استفاده از شرکتهای ترخیص کار در صورت نداشتن تجربه برای سرعت بخشیدن به کار و دوری از هزینه های اضافی
- تخصیص زمان بیشتر به صورت رایگان برای تهیه مدارک ترخیص هنگام عقد قرارداد
- دریافت نمونه محصول قبل از سفارش اصلی خرید
- انتخاب مسیر و بندر مناسب با توجه به شرایط فروش محصول و محل تحویل بار
- استفاده از شرکت های باربری حرفه ای برای جلوگیری از آسیب دیدن کالا و رسیدن به موقع آن برای تخلیه بار
- استفاده از باربری هایی که برای حمل کانتینر در قرارداد خود مدت زمان فری تایم بالا تری دارند.
- خواندن با دقت بندهای موجود در بارنامه برای جلوگیری از اشتباه
- انجام مراحل ترخیص کالا قبل از رسیدن بار به مقصد برای اتلاف وقت کمتر
- تسریع امور و عودت کانتینر در اولین فرصت
- اطمینان از رسیدن کانتینر و ثبت شدن تاریخ دقیق تحویل آن به مبدا
دموراژ چیست؟
دموراژ به هزینهای اشاره دارد که بابت تاخیر در تخلیه یا بارگیری کانتینرها در بندر فراتر از زمان مقرر پرداخت میشود.
حق توقف چیست؟
حق توقف هزینهای است که بابت استفاده از کانتینر پس از اتمام دوره رایگان یا توافقشده برای تخلیه و بازگرداندن کانتینر پرداخت میشود.
نرخ دموراژ چگونه محاسبه میشود؟
نرخ دموراژ بر اساس تعداد روزهای تاخیر و نرخ روزانه تعیینشده توسط شرکت حمل و نقل یا بندر محاسبه میشود.
نرخ سپرده کانتینر چقدر است؟
نرخ سپرده کانتینر متغیر است و بسته به شرکت حمل و نقل، نوع کانتینر و مقصد، متفاوت است. این نرخ میتواند شامل هزینههای نگهداری، تعمیرات و بیمه باشد.
چگونه میتوان از پرداخت دموراژ جلوگیری کرد؟
برنامهریزی دقیق برای تخلیه و بارگیری کانتینرها، همکاری موثر با بندر و حمل و نقل و استفاده از سیستمهای مدیریت زنجیره تأمین میتواند به جلوگیری از پرداخت دموراژ کمک کند.
چه تفاوتی بین دموراژ و حق توقف وجود دارد؟
دموراژ هزینهای است که بابت تاخیر در تخلیه یا بارگیری کانتینرها در بندر پرداخت میشود، در حالی که حق توقف هزینهای است که بابت استفاده از کانتینر پس از دوره رایگان پرداخت میشود.
چگونه نرخ دموراژ و حق توقف بر هزینههای حمل و نقل تأثیر میگذارند؟
نرخهای دموراژ و حق توقف میتوانند به طور قابل توجهی هزینههای کل حمل و نقل را افزایش دهند، بنابراین مدیریت موثر زمان تخلیه و بازگرداندن کانتینرها بسیار مهم است.
