عوامل موثر در تفاوت نرخ کرایه حمل دریایی

کرایه حمل دریایی

کرایه حمل دریایی به مبلغی اشاره دارد که برای حمل و نقل بارها به وسیله کشتی‌ها دریایی دریافت می‌شود. این مبلغ شامل هزینه‌های مربوط به حمل و نقل بار، بیمه، مالیات و سایر هزینه‌های مرتبط با حمل و نقل دریایی است.

کرایه حمل دریایی به هزینه‌ای گفته می‌شود که برای انتقال کالا از یک بندر به بندر دیگر از طریق کشتی یا سایر وسایل حمل‌ونقل دریایی پرداخت می‌شود. این هزینه شامل تمام خدماتی است که در طی فرآیند حمل‌ونقل از زمان بارگیری تا تخلیه کالا از کشتی ارائه می‌شود. کرایه حمل دریایی معمولاً به‌صورت توافقی بین صاحب کالا (فرستنده) و شرکت حمل‌ونقل دریایی (مالک کشتی یا اپراتور) تعیین می‌شود و بسته به نوع بار، مسیر حمل، نوع کشتی و شرایط بازار می‌تواند متفاوت باشد.

اجزای تشکیل‌دهنده کرایه حمل دریایی

1. هزینه حمل کالا (Freight Charge)

   • این هزینه اصلی‌ترین بخش از کرایه حمل است و به میزان بار و مسافت حمل بستگی دارد.
   • نرخ حمل بسته به نوع کشتی و مسیر می‌تواند متفاوت باشد.

2. هزینه‌های بندری (Port Charges)

   • شامل هزینه‌های بارگیری، تخلیه، استفاده از تجهیزات بندری و خدمات مختلف در بندر است.
   • هزینه‌های بندری در بنادر مختلف می‌تواند متفاوت باشد.

3. هزینه‌های بیمه (Insurance Costs)

   • در صورت درخواست صاحب کالا برای بیمه کردن محموله، هزینه بیمه به کرایه حمل اضافه می‌شود.
   • نوع بیمه (تمام خطر یا خسارت کلی) نیز تأثیر زیادی بر میزان هزینه بیمه دارد.

4. هزینه‌های اضافی (Surcharges)

   • هزینه‌های اضافی ممکن است به دلیل شرایط خاص مثل هزینه سوخت (Bunker Surcharge)، دموراژ (Demurrage)، هزینه‌های گمرکی و یا هزینه‌های اضافی ناشی از تغییرات نرخ ارز اعمال شود.

5. هزینه‌های ترمینال و انبارداری (Terminal Handling Charges)

   • هزینه‌های مربوط به عملیات بارگیری، تخلیه و نگهداری کالا در انبارهای بندری و ترمینال‌ها.

 

عوامل تأثیرگذار بر کرایه حمل دریایی

1. نوع کالا:

   • محموله‌های خطرناک، فاسدشدنی یا با حجم و وزن زیاد معمولاً کرایه بالاتری دارند.

2. مسیر حمل:

   • مسیرهای دورتر یا پرترددتر ممکن است هزینه بیشتری به همراه داشته باشند.

3. نوع کشتی:

   • کشتی‌های کانتینری، فله‌بر، تانکرها و کشتی‌های رو-رو (RO-RO) هر کدام نرخ متفاوتی دارند.

4. شرایط بازار:

   • میزان عرضه و تقاضا برای ظرفیت کشتی‌ها، بحران‌های جهانی یا شرایط خاص بازار می‌تواند تأثیر زیادی بر کرایه حمل داشته باشد.

5. زمان حمل:

   • در فصول پیک (Peak Season) تقاضا برای حمل کالا افزایش می‌یابد و کرایه حمل نیز بیشتر می‌شود.

6. هزینه سوخت:

   • نوسانات قیمت سوخت کشتی‌ها (Bunker Fuel) به‌طور مستقیم بر نرخ کرایه حمل تأثیر می‌گذارد.

کرایه حمل دریایی یک هزینه ضروری در فرآیند حمل‌ونقل بین‌المللی کالا است که بسته به عوامل مختلف تغییر می‌کند. صاحبان کالا باید با در نظر گرفتن نوع بار، مسیر، نوع کشتی و شرایط بازار، بهترین انتخاب را برای حمل محموله خود انجام دهند و به‌طور دقیق هزینه‌ها را مدیریت کنند.

عوامل مؤثر در تفاوت نرخ کرایه حمل دریایی

نرخ کرایه حمل دریایی به عوامل متعددی بستگی دارد که بر اساس شرایط بازار، نوع کالا، مسیر حمل و هزینه‌های عملیاتی تغییر می‌کنند. در ادامه مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر نرخ کرایه حمل دریایی بررسی شده است:

۱. نوع و حجم کالا

• کالاهای حجیم و سنگین (مانند مواد معدنی و نفت) معمولاً کرایه حمل بیشتری دارند.
• کالاهای فاسدشدنی یا حساس نیاز به تجهیزات خاص دارند که می‌تواند هزینه حمل را افزایش دهد.
• نوع بسته‌بندی و نحوه چیدمان در کانتینر نیز می‌تواند بر هزینه تأثیر بگذارد.

۲. مسیر حمل و مسافت

• مسیرهای طولانی‌تر هزینه بیشتری دارند.
• مسیرهای پرترافیک دریایی یا مناطق با شرایط خاص (مثلاً آب‌وهوای نامناسب) می‌توانند باعث افزایش کرایه شوند.
• حمل بار به بنادر شلوغ و پرتردد معمولاً هزینه بیشتری نسبت به بنادر کم‌تردد دارد.

۳. نوع کشتی و ظرفیت آن

• کشتی‌های بزرگ‌تر که می‌توانند حجم بیشتری از بار را حمل کنند، معمولاً هزینه هر واحد بار کمتری دارند.
• نوع کشتی (فله‌بر، تانکر، کانتینری، رو-رو) تأثیر مستقیمی بر هزینه حمل دارد.
• سن و تکنولوژی کشتی نیز می‌تواند در مصرف سوخت و هزینه‌های عملیاتی تأثیرگذار باشد.

۴. نرخ سوخت و هزینه‌های عملیاتی

• تغییرات قیمت سوخت کشتی‌ها (Bunker Fuel) تأثیر مستقیمی بر نرخ کرایه دارد.
• هزینه‌های نگهداری، دستمزد خدمه و هزینه‌های عملیاتی نیز بر قیمت نهایی اثر می‌گذارند.

۵. هزینه‌های بندری و گمرکی

• هزینه‌های تخلیه و بارگیری در بنادر مختلف متفاوت است.
• برخی بنادر دارای عوارض و مالیات‌های بالاتر هستند که بر نرخ کرایه حمل اثر می‌گذارد.
• هزینه‌های ترمینال، انبارداری و بازرسی‌های گمرکی نیز می‌تواند متغیر باشد.

۶. شرایط بازار و میزان عرضه و تقاضا

• در فصل‌های پرتقاضا (Peak Season) نرخ کرایه افزایش می‌یابد.
• افزایش حجم صادرات یا واردات یک کشور می‌تواند باعث افزایش کرایه شود.
• کمبود کشتی در بازار یا افزایش ناوگان حمل‌ونقل دریایی می‌تواند نرخ‌ها را تغییر دهد.

۷. نوسانات اقتصادی و سیاسی

• تحریم‌ها و تغییرات قوانین تجاری می‌توانند هزینه حمل دریایی را افزایش دهند.
• نوسانات ارزی بر هزینه‌های حمل تأثیر مستقیم دارد، به‌خصوص زمانی که نرخ تبادل ارز تغییر کند.
• بحران‌های ژئوپلیتیکی و جنگ‌های تجاری ممکن است هزینه‌های بیمه و امنیتی را افزایش دهند.

۸. بیمه بار و هزینه‌های اضافی

• کالاهای خاص نیاز به بیمه‌های بیشتری دارند که می‌تواند کرایه حمل را افزایش دهد.
• برخی مسیرهای پرخطر نیاز به بیمه اضافی دارند که هزینه نهایی را افزایش می‌دهد.
• هزینه‌های جانبی مانند دموراژ (تأخیر در تخلیه)، هزینه‌های انبارداری و هزینه‌های اضافی سوخت نیز بر نرخ تأثیر می‌گذارند.

نرخ کرایه حمل دریایی به مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، عملیاتی و محیطی بستگی دارد. شناخت این عوامل به شرکت‌ها و تجار کمک می‌کند تا بهترین گزینه را برای حمل بار خود انتخاب کرده و هزینه‌های خود را بهینه کنند.

تفاوت نرخ کرایه حمل دریایی

مجموعه ای از عوامل سبب تفاوت نرخ کرایه حمل دریایی می باشند. در این مقاله به اختصار به بررسی مهم ترین آنها می پردازیم:

مدت زمان فری تایم

با توجه به یکسری روندها در پروسه ترخیص کالا، بعضی از صاحبان کالاها نسبت به داشتن فری تایم بیشتر علاقه نشان می دهند.
با داشتن فری تایم بیشتر صاحبان کالا فرصت بیشتری برای ترخیص کالا و تحویل کانتینر خالی به محوطه مربوطه خواهند داشت. لازم به ذکر است مدت زمان فری تایم خط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به صورت عادی ۱۰ روز و خطوط کشتیرانی خارجی در شرایط عادی بین ۱۴ تا ۲۱ روز می باشد. اگر شما به عنوان صاحب کالا پروژه ای با تعداد کانتینر بالا برای حمل دارید، بهتر است با فرواردر خود مذاکره و درخواست فری تایم بیشتری نمایید.

 

مسیر حرکت کشتی

یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در نرخ کرایه حمل کانتینری، مسیر حرکت کشتی می باشد. این مورد اغلب در خصوص خطوط کشتیرانی خارجی صدق می نماید.
امروزه به دلیل اعمال تحریم ها، تمامی خطوط کشتیرانی خارجی کانتینرهای به مقصد ایران را به صورت غیر مستقیم یا همان ترانسشیپ حمل می نمایند. این عملیات جا به جایی کانتینرها از یک کشتی به کشتی دیگر در یکی از بنادر موندرا (هند)، جبل علی (امارات)، حمد (قطر)، پورت کلنگ (مالزی) و سنگاپور صورت می پذیرد. نرخ کرایه حمل خطوط کشتیرانی خارجی بسته به اینکه در کدام بندر و چه مدت توقف دارد، متفاوت است. این مدت زمان توقف سبب افزایش مدت زمان حمل می گردد. در حال حاضر ۲ خط کشتیرانی خارجی مسیری با ۲ توقف را پوشش می دهند. اولین توقف در بندر پورت کلنگ مالزی و دومین توقف در بندر جبل علی در کشور امارات. لذا کرایه حمل این خطوط برای هر کانتینر ۴۰ فوت حدود ۳۰۰ دلار پایین تر از خطوط کشتیرانی دیگر است.

 

تعرفه دموراژ

خطوط کشتیرانی خارجی دموراژ مربوطه را به صورت ارزی و یا معادل به ریال دریافت می کنند. در گذشته بعضی خطوط کشتیرانی خارجی، تعرفه دموراژ را به صورت استاندارد و ریالی لحاظ می کردند در حالیکه ما به التفاوت را بر روی نرخ کرایه حمل لحاظ کرده بودند.

هزینه GRI

متأسفانه بعضی خطوط کشتیرانی در ابتدا نرخ کرایه حمل کمتری نسبت به رقبا ارائه می نمایند و بعد از اینکه بارگیری کانتینرها بر روی کشتی صورت پذیرفت، اقدام به اعلام هزینه مازاد GRI می نمایند. GRI مخفف General Rate Increase است.

 

وضعیت کرونایی

با ادامه دار شدن بیماری کوید، حجم تبادل کانتینری در سرتاسر دنیا کاهش یافت. این امر سبب گردید میزان کانتینرهای دپو شده در گمرکات افزایش و در نتیجه تقاضا برای کانتینر خالی نیز افزایش یابد. از طرفی دیگر بسیاری از خطوط کشتیرانی خارجی اقدام به حذف و یا به تأخیر انداختن برخی از تاریخ حرکت های کشتی نمودند. این قبیل موارد قطعاً بی تأثیر در تفاوت نرخ خطوط کشتیرانی ها نیستند.

 

تنش های اخیر در تنگه هرمز

بی شک یکی از عوامل موثر در نرخ کرایه حمل دریایی خطوط کشتیرانی خارجی تنش هایی است که هر از گاهی در تنگه هرمز ایجاد می شود. این عامل سبب افزایش چند صد دلاری نرخ کرایه حمل خطوط کشتیرانی خارجی شده است. البته نباید از این موضوع غافل شد که با هر بار افزایش نرخ کرایه حمل خطوط کشتیرانی خارجی، کشتیرانی جمهوری اسلامی نیز اقدامی مشابه انجام می دهد.

عوامل موثر در تفاوت نرخ کرایه حمل دریایی

نرخ کرایه حمل دریایی تحت تأثیر عوامل متعددی قرار می‌گیرد. در زیر به برخی از این عوامل اشاره می‌کنم:

۱. مسافت: مسافت بین مبدأ و مقصد یکی از عوامل اصلی در تعیین نرخ کرایه حمل دریایی است. هرچه مسافت بین دو بندر بیشتر باشد، هزینه حمل و نقل نیز بیشتر خواهد بود.

۲. نوع بار: نوع باری که دریا را طی می‌کند نیز بر روی نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر می‌گذارد. بارهایی که نیاز به شرایط خاصی مانند حفاظت از دما، حفاظت از آسیب‌پذیری و یا نیاز به تجهیزات خاص دارند، ممکن است هزینه بیشتری داشته باشند.

۳. حجم بار: حجم بار نیز بر روی نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر دارد. بارهای بزرگتر ممکن است نیاز به فضای بیشتری در کشتی داشته باشند و این موضوع می‌تواند به افزایش هزینه حمل و نقل منجر شود.

۴. زمان: زمانی که برای حمل بار در نظر گرفته می‌شود نیز می‌تواند بر روی نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر بگذارد. در صورتی که بار نیاز به حمل سریع داشته باشد، هزینه بیشتری برای حمل و نقل دریایی در نظر گرفته می‌شود.

۵. شرایط بازار: شرایط بازار نیز می‌تواند بر روی نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر بگذارد. عواملی مانند عرضه و تقاضا، رقابت در بازار، سیاست‌های دولتی و تغییرات اقتصادی می‌توانند باعث تغییرات در نرخ کرایه حمل دریایی شوند.

مهم است به یاد داشته باشید که این فقط برخی از عوامل موثر در تفاوت نرخ کرایه حمل دریایی هستند و عوامل دیگری نیز ممکن است وجود داشته باشند. همچنین، تأثیر هر یک از این عوامل ممکن است در هر حالت متفاوت باشد و بسته به شرایط خاص هر حمل و نقل دریایی متغیر باشد.

 

هزینه های جانبی حمل

هزینه های جانبی هم در مبدا و هم در مقصد ممکن است اتفاق بیفتد که به شرح زیر است:

هزینه های حمل داخلی پ: در کشور مبدا برای بارهایی که ترم آنها FOB نیستند.
هزینه های لوکال یا هزینه های مجوز گمرکی در مبدا (در صورتی که فروشنده آن را انجام ندهد)
هزینه تلکس ریلیز پ: که معمولا در چین اتفاق میفتد.در واقع تاییدیه خط است، که باید در مقصد بار را آزاد کند.
هزینه قبض انبار و ترخیصیه پ: در مقصد است که بسته به نوع بار متفاوت است
هزینه دموراژ : که اگر بار را به موقع در مقصد ترخیص نکنید باید پرداخت نمایید.

 

چرا هزینه حمل و نقل دریایی مناسبتر است؟

هزینه حمل و نقل دریایی ممکن است در برخی موارد مناسبتر از سایر روش‌های حمل و نقل باشد به دلایل زیر:

۱. حمل بار در بزرگترین حجم: کشتی‌ها قادرند بارهای بزرگی را حمل کنند و این به معنای این است که می‌توانند حجم بالایی از بار را در یک سفر حمل کنند. این امر می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های حمل و نقل شود زیرا هزینه‌های ثابت کشتی بر روی حجم بار تقسیم می‌شود.

۲. هزینه کمتر سوخت: حمل و نقل دریایی معمولاً از سوخت‌هایی مانند نفت یا گاز استفاده می‌کند که هزینه آنها نسبتاً کمتر از سوخت‌های استفاده شده در حمل و نقل هوایی یا خاکی است. این می‌تواند به کاهش هزینه‌های حمل و نقل کمک کند.

۳. هزینه کمتر نیروی انسانی: حمل و نقل دریایی نیاز به تعداد کمتری نیروی انسانی دارد نسبت به حمل و نقل خاکی یا هوایی. این می‌تواند به کاهش هزینه‌های مربوط به حقوق و دستمزد کارکنان منجر شود.

۴. کاهش آلودگی محیط زیست: حمل و نقل دریایی معمولاً کمترین آلودگی محیط زیست را نسبت به روش‌های حمل و نقل دیگر دارد. این می‌تواند به کاهش هزینه‌های مربوط به تأمین استانداردهای زیست محیطی و پالایشگاه‌ها کمک کند.

۵. پوشش جغرافیایی گسترده: حمل و نقل دریایی قادر است به پوشش جغرافیایی گسترده‌تری نسبت به روش‌های حمل و نقل دیگر بپردازد. این به معنای این است که می‌تواند به مناطق دوردست و کشورهایی با دسترسی محدود به روش‌های حمل و نقل دیگر خدمات رسانی کند.

به هر حال، هزینه حمل و نقل دریایی نیز تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد و در برخی موارد ممکن است روش‌های حمل و نقل دیگر مناسبتر باشند.

 

خدمات حمل و نقل دریایی چه مواردی را شامل می شود؟

خدمات حمل و نقل دریایی شامل موارد زیر می‌شود:

۱. حمل و نقل بار: این شامل حمل و نقل کالاها و بارها از یک بندر به بندر دیگر با استفاده از کشتی‌ها است. این خدمات شامل بارگیری، تخلیه، حمل و نقل داخلی در بندرها و سایر فعالیت‌های مرتبط با حمل و نقل بار می‌شود.

۲. خدمات لجستیک: خدمات لجستیک در حمل و نقل دریایی شامل مدیریت زنجیره تأمین، مخازن و انبارها، بسته‌بندی و برچسب‌گذاری، بارگیری و تخلیه، برنامه‌ریزی حمل و نقل و سایر فعالیت‌های مرتبط با مدیریت و سازماندهی حمل و نقل بار است.

۳. بیمه حمل و نقل: بیمه حمل و نقل دریایی شامل بیمه کشتی، بیمه بار، بیمه مسافران و سایر بیمه‌های مرتبط با حمل و نقل دریایی است. این خدمات به منظور جبران خسارات احتمالی در صورت وقوع حوادث دریایی ارائه می‌شود.

۴. خدمات مرتبط با مستندات: این شامل تهیه و صدور مستندات حمل و نقل دریایی مانند بارنامه، بیل‌لادینگ، گواهی‌نامه‌ها و سایر مدارک مرتبط با حمل و نقل بار است.

۵. خدمات مرتبط با تجهیزات: این شامل خدمات مرتبط با تجهیزات حمل و نقل دریایی مانند کشتی‌ها، کانتینرها، دستگاه‌های بارگیری و تخلیه و سایر تجهیزات مورد نیاز برای حمل و نقل دریایی است.

۶. خدمات مرتبط با امنیت: این شامل خدمات امنیتی مانند نظارت بر امنیت بنادر، کنترل و حفاظت از بارها و کشتی‌ها در بنادر و سایر فعالیت‌های مرتبط با امنیت حمل و نقل دریایی است.

۷. خدمات مرتبط با تجارت بین‌المللی: این شامل خدمات مرتبط با تجارت بین‌المللی مانند مشاوره تجاری، ترجمه مستندات، مشاوره گمرکی و سایر خدمات مرتبط با تجارت بین‌المللی است.

این فقط برخی از خدمات حمل و نقل دریایی هستند و ممکن است خدمات دیگری نیز وجود داشته باشد که به نیازهای خاص صنعت حمل و نقل دریایی پاسخ می‌دهند.

چه عواملی باعث تفاوت در نرخ کرایه حمل دریایی می‌شود؟

عوامل شامل فاصله جغرافیایی، نوع و حجم کالا، فصل حمل، نوع کشتی، شرایط اقتصادی و قوانین بندری می‌باشد.

چگونه فاصله جغرافیایی بر نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر می‌گذارد؟

هرچه فاصله بین مبدأ و مقصد بیشتر باشد، هزینه سوخت و زمان سفر بیشتر شده و در نتیجه نرخ کرایه بالاتر خواهد بود.

نوع و حجم کالا چگونه بر نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر می‌گذارد؟

کالاهای حجیم و سنگین یا کالاهای نیازمند شرایط خاص نگهداری معمولاً نرخ کرایه بالاتری دارند.

چگونه فصل حمل بر نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر می‌گذارد؟

در فصل‌های اوج تجارت و حمل و نقل، مانند تعطیلات یا فصول برداشت محصولات کشاورزی، تقاضا برای حمل افزایش می‌یابد و نرخ کرایه نیز بیشتر می‌شود.

نوع کشتی چگونه بر نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر می‌گذارد؟

کشتی‌های بزرگ‌تر و مدرن‌تر با امکانات ویژه ممکن است هزینه بیشتری داشته باشند، اما می‌توانند بهره‌وری بیشتری ارائه دهند.

شرایط اقتصادی چگونه بر نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر می‌گذارد؟

شرایط اقتصادی جهانی مانند نرخ سوخت، تغییرات ارز و تحریم‌ها می‌توانند باعث نوسانات نرخ کرایه شوند.

قوانین بندری و تعرفه‌ها چگونه بر نرخ کرایه حمل دریایی تأثیر می‌گذارد؟

تعرفه‌های بندری، هزینه‌های تخلیه و بارگیری، و مقررات محلی می‌توانند هزینه‌های اضافی ایجاد کنند و نرخ کرایه را افزایش دهند.