حمل و نقل دریایی و بنادر نقش حیاتی در زنجیره تأمین کالا دارند. بنادر به عنوان نقاط ورودی و خروجی اصلی برای کالاهای بینالمللی عمل میکنند و تسهیل حمل و نقل دریایی، که یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین روشهای حمل کالا در مقیاس بزرگ است، را فراهم میکنند. از طریق بنادر، کالاها به راحتی از تولیدکنندگان به مصرف‌کنندگان منتقل میشوند و زنجیره تأمین کارآمد و پایداری ایجاد میشود. همچنین، بنادر نقش مهمی در انبارداری، نگهداری و توزیع مجدد کالاها ایفا میکنند.
زنجیره تامین عبارت است از تمامی فعالیت های مرتبط با جریان و مبادله کالاها و خدمات از مرحله ماده خام تا مرحله محصول نهایی قابل مصرف توسط مشتری. بدون شک تحولات اخیر در سطح جهان سبب شده تا توجه زیادی به آسیب پذیری زنجیره تامین شود. نقش سیستم حمل و نقل، خصوصا حمل و نقل دریایی، در این بین اهمیت زیادی دارد. بنادر به عنوان نقاط کلیدی در حمل و نقل دریایی، می توانند نقش موثر و قابل توجهی در زنجیره تامین داشته باشند. بدیهی است بنادر با بهره گیری بالا سبب ایجاد سرعت در جابجایی کالا میشوند و با کاهش قیمت حمل، نقش مهمی دارند. تغییرات در وظایف بنادر در دوره های اخیر در راستای ارتقاء زنجیره تامین است. در ادامه این مقاله ضمن بررسی مدیریت زنجیره تامین بنادر، موارد مرتبط تاثیرگذار بر زنجیره تامین در سطوح مختلف مشکلات زنجیره تامین بندری، اقدامات قابل انجام در جهت تقویت مدیریت زنجیره تامین را نیز بررسی خواهیم کرد. ارائه راه حل‌ها و نکات کلیدی در ادامه مقاله می تواند در افزایش قدرت انعطاف پذیری بنادر و ارتقاء نقش مثبت و تاثیرگذار بنادر در زنجیره تامین بسیار حائز اهمیت باشد.
در حال حاضر کشورهای مختلف براساس جمعیت خود و نیاز‌های مختلفی که در جامعه وجود دارد نمی‌توانند تمامی نیاز‌های مردم خود را تامین کنند در نتیجه به خرید مواد مختلف از کشورهای دیگر و صادرات و واردات کالا روی آورده‌اند. در نتیجه این امر برای انتقال کالاها به روشی مناسب نیاز است تا بتوان حجم زیادی از کالاها را در زمان کوتاهی بین دو نقطه جا به جا کرد. با توجه به فضای زیاد و قیمت کم در جا به جایی کالاها، حمل و نقل دریایی رونق زیادی پیدا کرده است و در حال حاضر اغلب جا به جایی کالاهای مختلف توسط حمل و نقل دریایی انجام میشود. حمل و نقل دریایی در حال حاضر به عنوان رکن اصلی در زنجیره تامین کالا شناخته میشود و توسط اغلب کشور‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ما داریم در قرن بیست‌‌و‌یک زندگی می‌کنیم، بدون‌شک جهان بر محور تجارت استوار است. هیچ‌چیز بدون جابهجایی کالا و خدمات در سراسر جهان اتفاق نمی‌افتد، حمل و نقل دریایی و هوایی، جهان بیشتر از هر زمان دیگری درهم تنیده شده است. تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید غذایی که می‌خورید و یا لباسی که می‌پوشید در کدام کشور تهیه شده است؟ مواد اولیه تهیه آن از کدام کشور تهیه شده و چه مسیری را طی کرده تا به دست شما برسد؟ در حال حاضر بیشتر از ۹۰درصد تجارت جهانی از طریق حمل و نقل دریایی انجام میشود. حمل و نقل دریایی کالا مزایای زیادی برای تولیدکنندگان دارد و به شرکت‌های حمل کمک میکند که محموله‌های بزرگ و سنگین را با یک روش ایمن و کارآمد جابه‌جا کنند.
حمل و نقل دریایی چیست؟
حمل و نقل دریایی بینالمللی به حمل و نقل کالا گفته میشود که در آن محموله‌ها از طریق دریا بین مرزهای بینالمللی جابه‌جا میشوند. جابهجایی کالا از طریق دریا یکی از مقرون‌به‌صرفه‌ترین روشهای حمل کالا و محموله‌های بزرگ است، به همین دلیل اغلب کسب‌وکارها این روش را به سایر روشها ترجیح می‌دهند. حمل و نقل دریایی یکی از مهم‌ترین‌بخش‌ها در زنجیره تأمین است و هرگز نمی‌توان تأثیرات آن روی کسب‌وکار و اقتصاد کشور نادیده گرفت. اگر می‌خواهید محموله خود را به نقطه دیگری از کره زمین ارسال کنید یا برای ادامه تولید کسب‌وکارتان به مواد اولیه نیاز دارید که خارج از مرزهای کشور هستند، باید از شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات حمل و نقل دریایی کمک بگیرید.
مزایای حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی یکی از روش‌هایی است که به‌صورت گسترده برای صادرات و واردات کالا استفاده میشوند. این روش هم مانند هر روش دیگری مزایا و معایب خاص خودش را دارد که در این‌بخش این موارد را نیز بررسی خواهیم کرد.
کاهش هزینه تعمیر و نگهداری: دریا و اقیانوس یکی از مسیرهای ارتباطی مهم هستند که اغلب مواقع به نگهداری، ساخت‌وساز و بازسازی نیازی ندارند. برخلاف حمل و نقل زمینی یا ریلی، این روش به هزینههای تعمیرات و نگهداری نیازی ندارد.
ارزانترین روش برای جابهجایی بارهای سنگین: جابهجایی محموله‌های بسیار سنگین و حجیم یکی از چالش‌های لجستیکی است که با حمل و نقل دریایی حل شده است. هزینه عملیات حمل و نقل دریایی حدود ۴ تا ۵ برابر ارزان‌تر از سایر روشهای حمل و جایه‌جایی است. علاوه‌براین، هزینههای سوخت در کشتی‌های بزرگ با حجم بالای سوخت، کمتر است.
جابهجایی راحت محموله‌های سنگین: کشتی‌ها برخلاف هواپیما، کامیون و قطار، ظرفیت بسیار زیادی برای جابهجایی محموله‌های عظیم‌الجثه دارند.
دوست‌دار محیط‌زیست: جابهجایی کالا از دریا یکی از روشهای حمل و نقل است که دی‌اکسید کربن کمتری تولید میکند و آسیب کمتری به محیط‌زیست می‌زند. به همین دلیل، حمل و نقل دریایی در بین شرکت‌های لجستیک به‌عنوان دوست‌دار محیط‌زیست شناخته میشود.
امنیت محموله: تغییرات آب‌وهوایی و عوامل غیرمنتظره ممکن است روی روشهای حمل و نقل بینالمللی تأثیر گذار باشند، اما این تغییرات محدودیتی برای حمل و نقل دریایی ایجاد نمی‌کند. کشتی در موقعیت‌ها و شرایط پیچیده، مقاومت و دوام زیادی دارد.
حمل محموله‌های مختلف: امکان جابهجایی محموله‌های خطرناکی مثل نفت، مایعات اشتعال‌زا با هواپیما وجود ندارد و تنها روش حمل برای این مواد کشتی است. با جابهجایی کالا از طریق دریا به‌راحتی می‌توان چنین محموله‌هایی را بین مرزها جابه‌جا کرد.
معایب حمل و نقل دریایی کالا
حمل و نقل دریایی در کنار مزایای معایبی هم دارد که در ادامه این موارد را نیز بررسی خواهیم کرد.
زمان حمل طولانی: از معایب حمل و نقل با کشتی طولانی‌بودن زمان حمل است. این روش گزینه مناسبی برای بارها و محموله‌های فاسدشدنی نیست که زمان برای ارسال آن‌ها اهمیت زیادی دارد.
محدودیت‌های زیرساختی بنادر: وضعیت بنادری که کشتی‌های باری در آن‌ها پهلو می‌گیرند نسبت به بنادر عادی متفاوت هستند. بنادر برای پذیرش کشتی‌های باری به شرایط مناسب و استانداردی نیاز دارند تا محموله در حین تخلیه و جابهجایی، با مشکلات مختلف لجستیکی مواجه نشوند.
انحراف در زمان تحویل بار: احتمال تأخیر در جابهجایی کالا از طریق دریا وجود دارد؛ بنابراین ممکن است محموله در زمان پیش‌بینی‌شده به مقصد نرسد و با کمی انحراف در زمان تحویل بار مواجه شوید.
عدم امکان ارسال بارهای فاسدشدنی و حساس: اگر محموله شما شامل بار فاسدشدنی است، حمل و نقل دریایی گزینه مناسبی برای شما نیست. طولانی‌بودن زمان حمل دریایی ممکن است موجب از‌بین‌رفتن محموله شما شود.
آشنایی با صنعت حمل و نقل دریایی؛ آموزش اینکوترمز؛ آشنایی با کالاهای خطرناک؛ دوره حقوق دریایی؛ مبانی لجستیک و زنجیره تأمین؛ بیمه دریایی؛ توقیف کشتی؛ آشنایی با اسناد تجاری؛ قوانین صادرات و واردات؛ لی تایم، دموراژ و دیسپچ؛ اجاره کشتی؛ مقررات و اسناد حمل و نقل؛ کار با کانتینر؛ آشنایی با تخلفات گمرکی مواردی هستند که شما باید به عنوان تاجر برای داشتن تجارت مناسب با آن‌ها آشنا باشید.
چرا حمل و نقل دریایی در زنجیره تأمین کالا اهمیت دارد؟
حمل و نقل دریایی از جمله ارزانترین و مؤثرترین روشها برای جابهجایی حجم بالای کالاها بین کشورهای مختلف است، که نقش کلیدی در تجارت جهانی و زنجیره تأمین ایفا میکند.
بنادر چه نقشی در زنجیره تأمین کالا دارند؟
بنادر به عنوان نقاط تمرکز و انتقال کالاها عمل میکنند، جایی که بارها بارگیری، تخلیه، ذخیرهسازی و توزیع میشوند، و به همین دلیل نقش حیاتی در کارایی و هماهنگی زنجیره تأمین دارند.
چه عواملی باعث افزایش کارایی بنادر در زنجیره تأمین میشود؟
استفاده از فناوریهای پیشرفته، بهبود زیرساختها، مدیریت مؤثر لجستیک و تطبیق با استانداردهای بینالمللی میتواند کارایی بنادر را در زنجیره تأمین افزایش دهد.
چگونه حمل و نقل دریایی به کاهش هزینههای زنجیره تأمین کمک میکند؟
حمل و نقل دریایی از نظر هزینهای بسیار مقرونبهصرفهتر از حمل و نقل هوایی و جادهای است، به ویژه برای حمل و نقل حجم بالای کالاها، که باعث کاهش هزینههای کلی زنجیره تأمین میشود.
چه چالشهایی در حمل و نقل دریایی و بنادر وجود دارد؟
چالشهایی مانند تأخیرهای زمانی، مشکلات آب و هوایی، مقررات بینالمللی متغیر، و امنیت کالاها میتواند بر حمل و نقل دریایی و عملکرد بنادر تأثیرگذار باشد.
چگونه بنادر و حمل و نقل دریایی به توسعه پایدار کمک میکنند؟
با استفاده از فناوریهای سبز، بهینهسازی مصرف سوخت و مدیریت صحیح پسماندها، بنادر و حمل و نقل دریایی میتوانند به کاهش اثرات زیستمحیطی و توسعه پایدار کمک کنند.
