کانتینر چیست؟

کانتینر یک وسیله حمل و نقل استاندارد است که برای حمل بارها و کالاها استفاده می‌شود. این وسیله به صورت یک جعبه بزرگ و بسته شده طراحی شده است و ابعاد و اندازه‌های استانداردی دارد تا بتواند به راحتی با وسایل نقلیه مختلف مانند کشتی‌ها، قطارها و کامیون‌ها جابجا شود.

کانتینرها معمولاً از فلز ساخته می‌شوند و دارای درب‌های قابل باز و بسته شدن هستند. طراحی استاندارد کانتینرها به این امکان می‌دهد که بتوانند به صورت پشت سر هم قرار گیرند و به راحتی بر روی یکدیگر استوانه شوند. این ویژگی به عنوان “توانمندی استوانه‌ای” شناخته می‌شود و باعث می‌شود که کانتینرها در حمل و نقل و انبارداری به صورت مؤثر و بهینه عمل کنند.

استفاده از کانتینرها در حمل و نقل بارها و کالاها به دلیل سهولت بارگیری و تخلیه، حفاظت از بار در برابر آب، خاک و آسیب‌های دیگر، کاهش زمان ترانزیت و افزایش امنیت حمل و نقل بارها بسیار محبوب است.

 

برای آشنایی با حمل و نقل دریایی و حمل و نقل کانتینری اولین گام، آشنایی با انواع کانتینرها و کارایی آنهاست.

به طور کلی کانتینر به دو شکل تعریف می‌گردد:

تعریف عمومی کانتینر: هر محفظه و یا جعبه‌ای که در آن بتوان کالا را حمل کرد.

تعریف تخصصی کانتینر: کانتینر محفظه‌ای فلزی است که از آلیاژی سبک ساخته شده است. شیارهایی که در کانتینرها موجود است، سبب استقامت بیشتر کانتینر می‌گردند و حمل کانتینر توسط دستگاه های تخلیه و بارگیری را راحت‌تر می‌کنند.

کانتینر می‌بایست مطابق با معیارهای سازمان بین المللی استاندارد (ISO) ساخته شده باشد و بتواند از کالاهایی که درون آن قرار می‌گیرد، محافظت نماید. همچنین کانتینر باید قابلیت جابجایی، تخلیه و بارگیری با اسپریدر (Sprider) را داشته باشد.

به طور کلی کانتینر باید از شرایط زیر برخوردار باشد:

• استحکام لازم جهت استفاده‌ی چندین ساله در زنجیره حمل و نقل بین المللی و چند وجهی
• امکام مهر و موم نمودن کانتینر در حمل و نقل داخلی و حمل و نقل بین‌المللی
• قابلیت مهار و بسته بندی کالا

 

تاریخچه ی کانتینر

تاریخچه کانتینر به دهه ۱۹۵۰ میلادی بازمی‌گردد. در این دهه، نیاز به روشی موثرتر برای حمل و نقل بارها و کاهش هزینه‌ها به وجود آمد. قبل از این دوره، بارها به صورت تک تک و با استفاده از روش‌های سنتی مانند بارگیری و تخلیه دستی به مقصد حمل می‌شدند.

در سال ۱۹۵۶، شرکت آمریکایی Sea-Land Service اولین کانتینرهای استاندارد را معرفی کرد. این کانتینرها با ابعاد استانداردی طراحی شده بودند و قابلیت جابجایی با استفاده از وسایل نقلیه مختلف مانند کشتی‌ها، قطارها و کامیون‌ها را داشتند.

استفاده از کانتینرهای استاندارد باعث شد که بارها به صورت محکم و مؤمن درون کانتینر قرار گیرند و به راحتی بر روی وسایل نقلیه قرار بگیرند. این نوع کانتینرها به عنوان کانتینرهای تیپی TEU (Twenty-foot Equivalent Unit) شناخته می‌شوند و ابعاد آنها برابر با ۲۰ فوت طول، ۸ فوت عرض و ۸.۵ فوت ارتفاع است.

با معرفی کانتینرهای استاندارد، حمل و نقل بارها به صورت مکانیزه و سریع‌تر انجام می‌شد. این تغییر در روش حمل و نقل باعث کاهش هزینه‌ها، زمان و تلاش مورد نیاز برای بارگیری و تخلیه بارها شد. استفاده از کانتینرها در حمل و نقل جهانی رو به افزایش بوده و انواع و ابعاد مختلفی از کانتینرها برای متناسب شدن با نیازهای مختلف صنایع و بارها طراحی و تولید شده‌اند.

انواع کانتینر

پایین‌تر بودن کرایه حمل دریای نسبت به کرایه حمل زمینی و کرایه حمل هوایی باعث شده است که اکثر واردکنندگان برای حمل و نقل کالای خود از کانتینر استفاده کنند و این امر سبب گردیده است که شکل و نوع کاربری کانتینر‌ها نیز روز به روز متنوع‌تر شود.

تقسیم بندی انواع کانتینر از نوع کاربرد آن‌ها

• Dry Container
• Open Top Container
• Flat Rack Container
• Platform Container
• Ventilated Container
• Bulk Container
• ISO Tank Container
• Reefer Container
• Open Side Container
• Bitutainer Container

 

کانتینر خشک (Dry)

به Dry Container  کانتینر خشک نیز گفته می‌شود که عمدتا برای حمل کالاهای کارتنی، پالت بندی شده و یا کیسه‌ای استفاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. کانتینرهای خشک در دو سایز استاندارد 20 فوت و 40 فوت طراحی گردیده‌اند و در ادامه به طول، عرض، ارتفاع، ظرفیت بارگیری و حجم هر یک از کانتینرهای خشک می‌پردازیم.

• کانتینر 20 فوت معمولی (20’GP)

کانتینر 20 فوت معمولی حداکثر 21800  کیلوگرم را تحمل می‌کند. طول این نوع کانتینر 610 سانتی‌متر و عرض آن 5/2 متر می‌باشد و قابلیت بارگیری کالا تا ارتفاع 262 سانتی‌متر را دارد. حجم یا CBM کانتینر
20 فوت معمولی 2/33 متر مکعب می‌باشد.

• کانتینر 20 فوت سنگین (20’HD)

در صورت نیاز به کانتینری با ظرفیت بیشتر از 20 فوت معمولی، می‌بایست از کانتینر 20 فوت سنگین (20’Heavy Duty) استفاده نمود. این نوع کانتینر به دلیل مقاومت بالای بدنه قابلیت بارگیری کالا تا وزن
30 تن را دارد. مقاومت بالای بدنه کانتینر 20 فوت سنگین در برابر 20 فوت معمولی سبب افزایش وزن این کانتینر به 2320 کیلوگرم گردیده است. ( وزن کانتینر 20 فوت سنگین 100 کیلوگرم بیشتر از کانتینر 20 فوت معمولی است)، اما ابعاد کانتینر 20 فوت سنگین کاملا برابر با ابعاد کانتینر 20 فوت معمولی می‌باشد.

• کانتینر 40 فوت معمولی (‘GP40)

این نوع کانتینر وزنی برابر با 3700 کیلوگرم دارد و قابلیت بارگیری کالا تا طول 122 سانتی‌متر، عرض 250 سانتی‌متر و ارتفاع 262 سانتی‌متر را دارا می‌باشد. همچنین ظرفیت بارگیری کانتینر 40 فوت معمولی
26780 کیلوگرم است و می‌تواند کالاهایی با حجم 7/67 متر مکعب را حمل نماید.

• کانتینر 40 فوت سنگین (40’HQ)

این نوع کانتینر بالاترین ارتفاع کانتینری را در میان انواع کانتینرهای خشک داراست و مورد استفاده کالاهایی قرار می‌گیرد که ارتفاع بیشتری دارند. شبرنگ‌های تعبیه شده بر روی کانتینرهای 40 فوت های کیوب سبب شده‌اند تا به راحتی امکان تشخیص کانتینرهای 40 فوت معمولی از 40 فوت های کیوب وجود داشته باشد.

وزن خالص کانتینر 40 فوت های کیوب 3970 کیلوگرم و ظرفیت بارگیری آن 26510 کیلوگرم تعیین گردیده است، همچنین حجم این نوع کانتینر 3/76 متر مکعب می‌باشد.

کانتینر بدون سقف (Open Top)

کانتینرهای بدون سقف به ابعاد همان کانتینرهای معمولی هستند با این تفاوت که سقف ندارند و به جای آن از چادر جهت پوشش کالا استفاده می‌شود. این نوع کانتینر برای حمل کالاهایی که دارای ارتفاع بیشتر از حد معمول هستند و یا کالاهایی که امکان تخلیه و بارگیری آنها از درب کانتینر امکان پذیر نیست و می‌بایست تخلیه و بارگیری از سقف کانتینر صورت بگیرد، کاربرد دارد. از نظر اندازه، کانتنیرهای روباز (Open Top) به دو نوع
20 فوت و 40 فوت دسته بندی می‌شوند.

چادری که پس از بارگیری کالا در کانتینرهای روباز استفاده می‌شود، پس از تخلیه می‌بایست مجددا در محل خود نصب گردد و اگر این چادرها مفقود شوند، هزینه مربوطه از صاحب کالا دریافت می‌شود. به طور کلی کانتینرهای روباز (Open Top Container) برای حمل کالاهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که از نظر عرض یا ارتفاع قابلیت بارگیری در کانتینرهای معمولی را ندارند.

 

کانتینر فلت‌رک (Flat Rack)

کانتینرهای Flat Rack دارای دو دیواره که در ابتدا و انتهای کانتینر تعبیه شده‌اند، می‌باشند. این دیواره‌ها علاوه بر سهولت مهار کالا، امکان تخلیه و بارگیری راحتی را توسط اسپریدر فراهم می‌کنند.

دیواره‌های کانتینرهای Flat Rack به دو نوع دیواره ثابت و متحرک طبقه بندی می‌شوند. همچنین کانتینرهای Flat Rack از نظر سایز به دو نوع 20 فوت و 40 فوت طبقه بندی می‌گردند. شما می‌توانید برای استفاده بهینه از فضای انبارتان پس از تخلیه کالا از کانتینر، دیواره های کانتینر را خوابانده و کانتینرها را روی هم قرار دهید.

 

کانتینر پلتفرم (Platform Container)

تنها تفاوت کانتینرهای پلتفرم با فلت‌رک در نبود دیواره‌های کناری می‌باشد که این امر سبب گردیده است، کالاهایی که طول بیشتری دارند، به راحتی در این کارنتینرها بارگیری شوند.

 

کانتینر ونتیلیتت (Ventilated Container)

این نوع کانتینر همان کانتینرهای 20 فوت یا 40 فوت معمولی هستند با این تفاوت که بدنه‌ی این نوع کانتینر دارای منافذی جهت عبور و مرور هوا می‌باشد. کالاهایی مانند میوه‌جات در فصل سرما عمدتا توسط این نوع کانتینر حمل می‌گردند چراکه هوای سرد بیرونی کانتینر می‌تواند داخل کانتینر را خنک و محصولات کشاورزی را در بهترین وضعیت قرار دهد. اما اگر هوا گرم باشد برای انتقال کالاهای کشاورزی مانند میوه‌جات، حتما می‌بایست از کانتینرهای یخچالی استفاده نمود که قطعا کرایه حمل بالاتری نسبت به کانتینرهای Ventilated دارند.

 

کانتینر بالک (Bulk Container)

برای انتقال کالاهای فله عمدتا از کانتینرهای بالک استفاده می‌شود. این کانتینرها دارای ورودی‌هایی در سقف می‌باشند که از طریق آن کالا را به داخل کانتینر وارد می‌کنند همچنین برای تخلیه کالا تنها می‌بایست درب کانتینر بالک را باز و کالا را تخلیه نمود.

 

کانتینر ایزوتانک (ISO Tank Container)

عمده استفاده از کانتینرهای ایزوتانک برای جابجایی مایعات است. این نوع کانتینر درون یک شاسی قرار گرفته و حتما می‌بایست برای تخلیه و بارگیری کالا از جرثقیل و یا لیفتراکی با اسپریدر استفاده نمود، در غیر این صورت ممکن است خسارت به شاسی یا بدنه‌ی این کانتینرها ایجاد شود.

 

کانتینر یخچالی (Reefer Container)

کانتینرهای یخچالی برای حمل کالاهایی که در طول مدت حمل کالا نیاز به نگهداری در درجه دمایی خاصی دارند، استفاده می‌شوند. کالاهایی نظیر پزشکی و دارویی، کشاورزی، سیم و کابل و… با این نوع کانتینرها حمل می‌گردند.

لازم به ذکر است که نرخ کرایه حمل کانتینر یخچالی بر اساس درجه‌ی دمایی مورد نیاز تعیین می‌گردد.

 

کانتینر اوپن ساید (Open Side)

اگر شما کالایی دارید که امکان بارگیری آن از درب اصلی کانتینر و یا سقف آن وجود ندارد و تنها می‌بایست از بغل بارگیری شوند باید از کانتینرOpen Side  استفاده نمایید. کانتیرهای  open sideبه دو نوع بدون درب
و دارای درب از بغل طبقه بندی می‌گردند. اگر کانتینرOpen Side بدون درب باشد، پس از بارگیری به وسیله چادر کانتینر پوشش داده می‌شود.

 

کانتینر بیتوتینر (Bitutainer Container)

این نوع کانتینر برای حمل محموله‌هایی مانند قیر استفاده می‌گردد. برای بارگیری قیر در این نوع کانتینرها قیر مذاب را با ابزار مخصوص وارد کانتینر می‌نمایند و در هنگام تخلیه نیز از طریق هیترهای برقی تعبیه شده در کانتینر و یا مشعل های مخصوص در زیر کانتینر، قیر مجددا ذوب شده و از خروجی کانتینر خارج می‌گردد.

 

مهم‌ترین ویژگی‌های یک کانتینر خوب

مهم‌ترین ویژگی‌های یک کانتینر خوب عبارتند از:

۱. استحکام و مقاومت: یک کانتینر خوب باید استحکام و مقاومت مناسبی داشته باشد تا بتواند در برابر ضربه‌ها، تغییرات دما، رطوبت و شرایط سخت حمل و نقل مقاومت کند.

۲. اندازه و ابعاد استاندارد: یک کانتینر خوب باید ابعاد استانداردی داشته باشد تا بتواند به صورت مؤثر و بهینه در سیستم حمل و نقل کانتینری استفاده شود. ابعاد استاندارد کانتینرها شامل طول، عرض و ارتفاع است.

۳. قابلیت بارگیری و تخلیه آسان: یک کانتینر خوب باید دارای درب‌های قوی و قابلیت بارگیری و تخلیه آسان باشد. همچنین، باید از جنسی باشد که بتواند بارها را به صورت ایمن و مؤمن درون کانتینر نگه دارد.

۴. امکانات امنیتی: یک کانتینر خوب باید امکانات امنیتی مناسبی داشته باشد، مانند قفل‌های قوی و سیستم‌های مانع دسترسی غیرمجاز.

۵. قابلیت استفاده چندباره: یک کانتینر خوب باید قابلیت استفاده چندباره داشته باشد تا بتواند در حمل و نقل بارها به صورت مداوم استفاده شود.

۶. سازگاری با استانداردها: یک کانتینر خوب باید با استانداردهای بین‌المللی مرتبط، مانند استانداردهای ISO (سازمان بین‌المللی استانداردسازی)، سازگاری داشته باشد.

۷. قابلیت حمل بارهای مختلف: یک کانتینر خوب باید قابلیت حمل بارهای مختلف را داشته باشد، از جمله بارهای سبک، سنگین، مایعات و مواد خطرناک.

۸. قابلیت پیگیری و ردیابی: یک کانتینر خوب باید قابلیت پیگیری و ردیابی داشته باشد تا بتوان به راحتی موقعیت و وضعیت آن را در طول مسیر حمل و نقل بررسی کرد.

این ویژگی‌ها به طور کلی مهم‌ترین ویژگی‌های یک کانتینر خوب را تشکیل می‌دهند. البته، بسته به نیازها و شرایط خاص، ممکن است ویژگی‌های دیگری نیز در نظر گرفته شود.

استفاده از کانتینر چه مزایایی دارد؟

استفاده از کانتینرها در حمل و نقل دارای مزایای زیادی است که عبارتند از:

۱. سهولت بارگیری و تخلیه: کانتینرها طراحی شده‌اند تا بارگیری و تخلیه آنها به راحتی انجام شود. با استفاده از جرثقیل‌ها و تجهیزات مناسب، کانتینرها می‌توانند به سرعت بارگیری و تخلیه شوند، که این امر زمان و هزینه را کاهش می‌دهد.

۲. حفاظت از بار: کانتینرها به بارها حفاظت می‌کنند. آنها از آسیب‌های محتمل مانند ضربه، رطوبت، نمک، گرد و غبار و سرقت محافظت می‌کنند. این حفاظت باعث کاهش خطرات و خسارات ناشی از حمل و نقل بار می‌شود.

۳. استفاده بهینه از فضا: کانتینرها به طور معمول در اندازه‌های استانداردی مانند ۲۰ فوت و ۴۰ فوت طراحی شده‌اند. این اندازه‌ها به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا فضای بار خود را بهینه کنند و بیشترین استفاده را از فضای حمل و نقل داشته باشند.

۴. امکان حمل و نقل چندین نوع بار: کانتینرها امکان حمل و نقل چندین نوع بار را در یک زمان فراهم می‌کنند. با استفاده از کانتینرها، می‌توان بارهای مختلف را در یک واحد حمل و نقل قرار داد و از ترکیبی از بارهای کوچک و بزرگ بهره برد.

۵. سهولت در حمل و نقل بین المللی: استفاده از کانتینرها در حمل و نقل بین المللی بسیار رایج است. استانداردهای بین المللی برای کانتینرها وجود دارد که امکان حمل و نقل آسان و بدون مشکل بین کشورها را فراهم می‌کند.

۶. کاهش خطرات محیطی: استفاده از کانتینرها می‌تواند خطرات محیطی را کاهش دهد. با استفاده از کانتینرها، بارها از تماس مستقیم با محیط زیست جدا می‌شوند و خطر آلودگی و نشت مواد ضایعاتی کاهش می‌یابد.

به طور کلی، استفاده از کانتینرها در حمل و نقل دارای مزایای زیادی است که بهبود سرعت، امنیت و کارایی حمل و نقل بار را فراهم می‌کند.

 

معایب استفاده از کانتینر در حمل‌و‌نقل چیست؟

استفاده از کانتینرها در حمل و نقل دارای برخی معایب است که عبارتند از:

۱. هزینه: استفاده از کانتینرها ممکن است هزینه‌بر باشد. هزینه‌های مربوط به اجاره یا خرید کانتینرها، هزینه‌های حمل و نقل و هزینه‌های مربوط به بارگیری و تخلیه کانتینرها می‌تواند بالا باشد.

۲. نیاز به زیرساخت: استفاده از کانتینرها نیازمند زیرساخت‌های مناسب است. برای بارگیری و تخلیه کانتینرها، نیاز به جرثقیل‌ها و تجهیزات دیگری است که ممکن است هزینه و زمان بر باشد.

۳. محدودیت حجم: کانتینرها دارای حجم مشخصی هستند و ممکن است برای بارهای بزرگتر یا حجیم مناسب نباشند. در این صورت، نیاز به استفاده از روش‌های دیگر حمل و نقل می‌باشد.

۴. محدودیت در نوع بار: برخی از بارها ممکن است نیاز به شرایط خاصی داشته باشند که در کانتینرها فراهم نیست. به عنوان مثال، بارهایی که نیاز به حفظ دما، رطوبت یا شرایط خاص دیگر دارند.

۵. مسائل امنیتی: استفاده از کانتینرها ممکن است با مسائل امنیتی همراه باشد. به دلیل اینکه کانتینرها می‌توانند برای قاچاق کالاهای غیرقانونی استفاده شوند، نیاز به بررسی‌های امنیتی دقیق تر در بنادر و مراکز حمل و نقل وجود دارد.

۶. آسیب‌پذیری در برابر آب و هوا: کانتینرها ممکن است در برابر شرایط آب و هوایی ناپایدار آسیب ببینند. بارها درون کانتینر ممکن است در معرض رطوبت، نمک، حرارت یا سایر عوامل آب و هوایی قرار بگیرند که می‌تواند به خرابی آنها منجر شود.

با این حال، استفاده از کانتینرها در حمل و نقل نیز دارای مزایا است که باید در نظر گرفته شود. این مزایا شامل سهولت بارگیری و تخلیه، حفاظت از بار در برابر آسیب و سرقت، استفاده بهینه از فضا و امکان حمل و نقل چندین نوع بار در یک زمان می‌شود.

 

کانتینر با کانکس چه تفاوتی دارد؟

کانتینر و کانکس دو واژه استفاده شده در حمل و نقل و ذخیره‌سازی بار هستند، اما تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد:

۱. استفاده: کانتینرها به عنوان واحدهای استاندارد برای حمل و نقل بارها در سفرهای بین المللی و داخلی استفاده می‌شوند. آنها به طور معمول برای حمل و نقل بارها در کشتی‌ها، قطارها و کامیون‌ها استفاده می‌شوند. از طرفی، کانکس‌ها به عنوان واحدهای ذخیره‌سازی و مکان‌های موقتی استفاده می‌شوند. آنها معمولاً در صنعت ساختمانی، محل‌های ساختمانی، محل‌های نمایشگاهی و غیره برای ذخیره‌سازی و نمایش کالاها و مواد استفاده می‌شوند.

۲. ساختار: کانتینرها به طور معمول از فلز ساخته شده‌اند و دارای درب‌های قابل باز و بسته شدن هستند. آنها طراحی شده‌اند تا بارها را در طول سفر حفظ کنند و از آسیب‌های محتمل مانند ضربه، رطوبت و سرقت محافظت کنند. از طرفی، کانکس‌ها معمولاً از فلز ساخته شده‌اند و دارای درب‌های قابل باز و بسته شدن هستند. آنها برای ذخیره‌سازی کالاها و مواد در محل‌های مختلف استفاده می‌شوند.

۳. اندازه: کانتینرها در اندازه‌های استانداردی مانند ۲۰ فوت و ۴۰ فوت طراحی شده‌اند. این اندازه‌ها به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا فضای بار خود را بهینه کنند و بیشترین استفاده را از فضای حمل و نقل داشته باشند. از طرفی، کانکس‌ها در اندازه‌های مختلفی وجود دارند، از جمله ۱۰ فوت، ۲۰ فوت و ۴۰ فوت. اندازه کانکس‌ها معمولاً بر اساس نیازهای ذخیره‌سازی و مکانیکی مشتریان تعیین می‌شود.

۴. استفاده مجدد: کانتینرها به طور معمول قابل استفاده مجدد هستند و می‌توانند بارها را در سفرهای متعدد استفاده کنند. این امر باعث کاهش هزینه‌ها و محافظت از محیط زیست می‌شود. از طرفی، کانکس‌ها نیز قابل استفاده مجدد هستند، اما معمولاً برای مدت زمان کوتاهتری در یک مکان ثابت استفاده می‌شوند.

به طور خلاصه، کانتینرها برای حمل و نقل بین المللی بارها استفاده می‌شوند، در حالی که کانکس‌ها برای ذخیره‌سازی و مکان‌های موقتی استفاده می‌شوند. هر دوی آنها دارای ساختار فلزی و درب‌های قابل باز و بسته شدن هستند، اما اندازه و استفاده مجدد آنها ممکن است متفاوت باشد.