تعرفه گمرکی چیست؟

برای محاسبه تعرفه گمرکی یک کالا، باید چندین عامل در نظر گرفته شود، از جمله ارزش گمرکی کالا، نوع تعرفه، نرخ تعرفه و سایر هزینه‌های مرتبط. فرآیند کلی محاسبه به صورت زیر است:

۱. تعیین ارزش گمرکی کالا

🔹 ارزش گمرکی (Customs Value) معمولاً بر اساس CIF محاسبه می‌شود، یعنی شامل:

• قیمت خرید کالا (FOB – Free On Board)
• هزینه بیمه (Insurance)
• هزینه حمل‌ونقل (Freight)

📌 فرمول ارزش گمرکی:
✅ ارزش گمرکی = قیمت کالا (FOB) + هزینه بیمه + هزینه حمل‌ونقل (CIF)

مثال:

• قیمت کالا (FOB) = ۱۰۰۰۰ دلار
• هزینه حمل‌ونقل = ۱۰۰۰ دلار
• هزینه بیمه = ۲۰۰ دلار
  🔹 ارزش گمرکی = ۱۰۰۰۰ + ۱۰۰۰ + ۲۰۰ = ۱۱۲۰۰ دلار

۲. اعمال نرخ تعرفه گمرکی

🔹 بر اساس کد تعرفه (HS Code) کالا، نرخ تعرفه مشخص می‌شود.
🔹 نرخ تعرفه معمولاً به دو شکل است:

• تعرفه ارزشی (بر حسب درصد از ارزش گمرکی)
• تعرفه مشخص (بر اساس وزن، تعداد یا حجم)

📌 فرمول محاسبه حقوق ورودی (تعرفه ارزشی):
✅ حقوق ورودی = ارزش گمرکی × نرخ تعرفه

مثال:

• نرخ تعرفه گمرکی = ۱۵٪
• ارزش گمرکی کالا = ۱۱۲۰۰ دلار
  🔹 حقوق ورودی = ۱۱۲۰۰ × ۱۵٪ = ۱۶۸۰ دلار

۳. محاسبه سایر هزینه‌های گمرکی

علاوه بر حقوق ورودی، هزینه‌های دیگری نیز ممکن است اعمال شود:

🔹 مالیات ارزش افزوده (VAT):

• در ایران، معمولاً ۹٪ از مجموع ارزش گمرکی + حقوق ورودی دریافت می‌شود.
• فرمول:
  ✅ مالیات ارزش افزوده = (ارزش گمرکی + حقوق ورودی) × ۹٪

مثال:

• (۱۱۲۰۰ + ۱۶۸۰) × ۹٪ = ۱۱۶۰ دلار

🔹 عوارض هلال احمر:

• معمولاً ۰.۵٪ ارزش گمرکی
• مثال: ۱۱۲۰۰ × ۰.۵٪ = ۵۶ دلار

🔹 عوارض خاص (برخی کالاها):

• بسته به نوع کالا ممکن است عوارض خاص، مالیات کالاهای لوکس یا عوارض بهداشت و استاندارد نیز اضافه شود.

۴. جمع‌بندی نهایی هزینه گمرکی

✅ مجموع حقوق و عوارض گمرکی = حقوق ورودی + مالیات ارزش افزوده + عوارض هلال احمر + سایر عوارض

📌 مثال نهایی:

مورد	مبلغ (دلار)
ارزش گمرکی	۱۱۲۰۰
حقوق ورودی (۱۵٪)	۱۶۸۰
مالیات بر ارزش افزوده (۹٪)	۱۱۶۰
عوارض هلال احمر (۰.۵٪)	۵۶
مجموع هزینه گمرکی	۲۸۹۶ دلار

🔹 بنابراین، واردکننده باید ۲۸۹۶ دلار علاوه بر قیمت کالا پرداخت کند تا بتواند آن را از گمرک ترخیص کند.

جمع‌بندی

برای محاسبه تعرفه گمرکی، این مراحل را دنبال کنید:

1. ارزش گمرکی (CIF) را محاسبه کنید.
2. نرخ تعرفه را بر اساس HS Code کالا اعمال کنید.
3. سایر هزینه‌ها مانند مالیات ارزش افزوده و عوارض را محاسبه کنید.
4. مجموع هزینه‌های گمرکی را برای تعیین هزینه نهایی پرداختی محاسبه کنید.

✅ این محاسبات به واردکنندگان کمک می‌کند تا هزینه‌های دقیق گمرکی را پیش‌بینی کرده و برنامه‌ریزی بهتری برای واردات کالاهای خود داشته باشند.

 

قوانین و مقررات مربوط به تعرفه‌های گمرکی

تعرفه‌های گمرکی توسط دولت‌ها تعیین می‌شوند و معمولاً در جداول تعرفه گمرکی (Tariff Schedules) مشخص می‌شوند. این جداول شامل کدهای کالا (HS Codes)، نرخ‌های تعرفه و سایر مقررات مرتبط هستند. سیستم هماهنگ شده (Harmonized System, HS) که توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) تدوین شده، یکی از استانداردهای بین‌المللی برای دسته‌بندی کالاها است که در تعیین تعرفه‌های گمرکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

تعرفه‌های گمرکی ابزاری کلیدی در سیاست‌های تجاری و اقتصادی کشورها هستند. آن‌ها نه تنها به تنظیم تجارت بین‌المللی کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند نقش مهمی در حمایت از صنایع داخلی، ایجاد درآمد برای دولت‌ها، و حفظ منابع طبیعی داشته باشند. شناخت دقیق این تعرفه‌ها و مقررات مربوط به آن‌ها برای شرکت‌ها و افراد درگیر در تجارت بین‌المللی بسیار مهم است.

 

هر کدام از اعداد کد تعرفه گمرکی نشان دهنده چیست؟

هر کدام از اعداد کد تعرفه به موضوعی اشاره دارند. دو رقم اول این کد نربئط به فصل قرار‌گیری کالا هستند، لازم به ذکر است که کدهای تعرفه در یک کتاب و به صورت فصل بندی منتشر می‌شوند. دو رقم بعدی اشاره به سردسته‌ها دارد و دو رقم دیگر تعیین‌کننده زیر دسته‌ها هستند. به طورکل اگر کد تعرفه گمرکی ۸۵۰۱۱۰ باشد، عدد ۸۵ اشاره به فصل قرارگیری کد تعرفه دارد، عدد ۰۱ سر دسته کد تعرفه را نشان می‌دهد و عدد ۱۰ زیر دسته کالا را شامل می‌شود.

 

کد تعرفه گمرکی چه کاربردهایی دارد؟

همانطور که در ابتدای مقاله هم اشاره کردیم کد تعرفه یک کد بین المللی است که حقوق ورودی کالا را تعیین می‌کند علاوه بر این مشخص می‌کند که واردات کالا به مجوز نیاز دارد یا نه.

پروفروما اینویس یکی از مواردی است که در آن از کد تعرفه گمرکی استفاده می‌شود. در صورتی که کد تعرفه عمدا یا سهوا اشتباه درج شود مجازات‌هایی به صورت جریمه  نقدی برای خریدار که صاحب کالا  در نظر گرفته می‌شود. این جریمه می‌تواند شامل ۵۰ تا ۲۰۰ درصد ارزش گمرکی کالا باشد. جمع آوری مالیات داخلی کشور و جمع آوری اطلاعات مربوط به تجارت بین المللی یکی از دیگر کاربردهای این کد است.

 

انواع تعرفه گمرکی

بر اساس سیاست‌های تجاری هر کشور، برای ترخیص کالا از گمرک انواع تعرفه در نظر گرفته می‌شود. از طریق انواع تعرفه گمرکی می‌توان سهم ارزی هر کالا را مشخص کرد. به طور کلی تعرفه به چهار دسته زیر تقسیم می‌شوند:

انواع تعرفه گمرکی از نظر هدف

تعرفه‌های گمرکی بر اساس هدف به سه دسته تعرفه مالی، حمایتی و ارشادی تقسیم می‌شوند. تامین مخارج مالی دولت مهم‌ترین هدف در تعرفه‌های مالی است. در تعرفه‌های حمایتی هدف دولت ایجاد شرایط رقابتی برای کالاهای داخلی در مقابل کالاهای وارداتی است. در تعرفه‌های ارشادی هم هدف هدایت تقاضا مصرف‌کننده از یک محصول به محصول دیگر است.

انواع تعرفه گمرکی از نظر مقام وضع‌کننده

از نظر مقام وضع‌کننده تعرفه‌ها به دو دسته مستقل و قراردادی تقسیم بندی می‌شوند. تعرفه مستقل توسط کشور ذینفع و بر اساس ملاحظات ملی تدوین می‌شود. در تعرفه‌های قراردادی بر اساس قراردادهای دو یا چند جانبه و برای مدت زمانی معین تعیین می‌شوند، تعرفه‌های ترجیهی نیز در این دسته قرار می‌گیرند.

انواع تعرفه گمرکی از نظر شکل

تعرفه‌های گمرکی بر اساس شکل به دو دسته واحد و مرکب تقسیم می‌شوند. در تعرفه واحد برای تمامی کالاهای وارداتی و صادراتی منبع دریافتی مشخصی تعیین می‌شود. برای نمونه حقوق گمرکی ۴ درصدی برای انواع کالا درنظرگرفته می‌شود. در تعرفه مرکب انواع مختلف کالاهای وارداتی و صادراتی طبقه بندی شده و برای هر طبقه ماخذی تعیین می‌شود.

انواع تعرفه گمرکی از نظر ماخذ محاسبه

تعرفه‌های گمرکی بر اساس ماخذ محاسبه به انواع تعرفه ارزشی، ویژه یا مقداری و مختلط یا مرکب تقسیم می‌شوند. در تعرفه ارزشی، حقوق ورودی قابل پرداخت تابعی از ارزش کالای ورودی است. آگاهی از تعرفه ارزشی برای انجام تشریفات مربوط به ترخیص کالا از گمرک ضروری است. در تعرفه ویژه یا مقداری حقوق ورودی قابل پرداخت، تابعی از کمیت محصول است و از ضرب حقوق ورودی در مقدار کالا، حقوق ورودی قابل پرداخت به دست می‌آید. در تعرفه مرکب یا مختلط نیز به صورت ترکیبی از دو روش ویژه و ارزشی استفاده می‌شود.

 

مراحل دریافت کد تعرفه گمرکی

مراحل دریافت کد تعرفه گمرکی (HS Code)

۱. شناسایی کالا
ابتدا باید نوع کالا، مواد تشکیل‌دهنده، کاربرد و ویژگی‌های آن را مشخص کنید. اطلاعات دقیق در مورد کالا برای تعیین صحیح کد تعرفه ضروری است.

۲. مراجعه به کتاب مقررات صادرات و واردات
کتاب مقررات صادرات و واردات که هر سال توسط سازمان توسعه تجارت منتشر می‌شود، شامل کد تعرفه تمامی کالاها بر اساس سیستم هماهنگ‌شده (HS) است.

۳. استعلام از سامانه گمرک
می‌توان از طریق سامانه جامع گمرکی (EPL) یا سامانه ارزش گمرکی (TSC) اطلاعات مربوط به کد تعرفه کالا را جستجو کرد.

۴. مشورت با کارشناسان گمرکی
در صورت ابهام، می‌توان با مشاوران گمرکی، ترخیص‌کاران و کارشناسان رسمی گمرک مشورت کرد تا کد تعرفه دقیق کالا مشخص شود.

۵. درخواست بررسی آزمایشگاه گمرک (در صورت نیاز)
اگر کالای موردنظر پیچیدگی خاصی داشته باشد یا در تعیین کد تعرفه اختلاف نظر باشد، گمرک ممکن است بررسی آزمایشگاهی را برای تعیین دقیق مشخصات کالا انجام دهد.

۶. دریافت تأییدیه نهایی از گمرک
پس از تعیین کد تعرفه، گمرک آن را تأیید کرده و در اسناد مربوط به ترخیص کالا درج می‌کند.

با استفاده از کد تعرفه گمرکی، حقوق و عوارض واردات، مجوزهای موردنیاز و شرایط ورود یا خروج کالا مشخص می‌شود.

 

اولویت بندی تعرفه گمرکی

اولویت بندی‌های تعرفه گمرکی براساس سیاست‌های هر کشور تعیین می‌شوند و بدین صوت نیست که تمامی کد‌های در تمام کشور‌ها با هم یکی و برابر باشند. به طور کلی اولویت بندی‌های مربوط به تعرفه گمرکی در ۱۰ بخش تقسیم بندی می‌شوند.  اولویت اول مربوط به نیازهای گمرکی و کالاهای اساسی است و اولویت آخر نیز به کالاهای لوکس تعلق دارد که ارز دولتی به این کالا تعلق نمی‌گیرد. سود بازرگانی و نرخ ارز دولتی در هر یک از این اولویت‌ها متفاوت هستند. برای مثال در اولویت دهم سود بازرگانی به نسبت سود ثبت شده در جداول دو برابر شده است.

 

تفاوت تعرفه گمرکی و حقوق ورودی چیست؟

گفت این دو مفهوم تقریبا یکسان هستند؛ تعرفه گمرکی را می‌توان معیاری عددی دانست که ارزش و جایگاه کالاها را در هنگام ترخیص از گمرک مشخص می‌کند و براساس آن نیز مالیات و عوارض از صاحبین کالا دریافت می‌شود. حقوق ورودی هم همان مقدار دریافتی گمرک از صاحبان بار است که در قالب حقوق و عوارض گمرکی و در مقدارهای گوناگون دریافت می‌شود.

 

نحوه پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی

پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی برای واردات یا صادرات کالاها به چند روش انجام می‌شوند. در ادامه مقاله نحوه پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی را به صورت کامل بررسی خواهیم کرد.

پرداخت در محل: این روش اغلب برای کالاهایی استفاده می‌شود که ارزش آن‌ها کمتر است.

پرداخت با اعتبارنامه: بانک صادرکننده اعتبارنامه، هزینه‌ها و حقوق گمرکی را به بانک مشتری در کشور مبدأ یا مقصد منتقل می‌کند.

پرداخت از طریق ارزهای الکترونیکی: پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی از طریق کارت‌های اعتباری، پرداخت‌های آنلاین یا ارزهای دیجیتالی صورت می‌گیرد.

به صورت کلی، نحوه پرداخت هزینه‌ها و حقوق گمرکی براساس قوانین و مقررات گمرکی کشور موردنظر و نوع کالا ممکن است متفاوت است و ثابت نیست.

 

میزان هزینه و حقوق گمرکی

هزینه و حقوق گمرکی بسته به نوع کالا، کشور مبدأ و مقصد، نرخ تعرفه گمرکی و قوانین و مقررات گمرکی متفاوت هستند. هزینه و حقوق گمرکی عبارتند از تعرفه گمرکی، مالیات و عوارض گمرکی، هزینه خدمات گمرکی و هزینه بیمه. هزینه خدمات گمرکی عبارتند از هزینه بررسی کالاها توسط مقامات گمرکی، هزینه حمل‌ونقل و هزینه بسته‌بندی.

 

مراحل آگاهی از تعرفه گمرکی کالای خود

برای دریافت اطلاعات کامل از تعرفه گمرکی کالا‌های خود می‌توانید به سایت سازمان گمرک ایران به آدرس www. irica. gov. ir مراجعه کنید و در بخش “جستجوی تعرفه گمرکی” نام کالای خود را وارد کنید و پس از جستجو، تعرفه گمرکی آن را بررسی کنید. علاوه بر این شما می‌توانید با مشاوران گمرکی و کارشناسان خبرع در این حوزه تماس بگیرید و از آن‌ها در خصوص تعرفه گمرکی کالای خود سؤال کنید. علاوه بر این، برای واردات کالاها به ایران می‌توانید از خدمات شرکت‌ حمل‌ونقل آریا حمل استفاده کنید.

 

کد تعرفه گمرکی چه کاربردهایی دارد؟

کد تعرفه گمرکی یا HS Code (Harmonized System Code) یک کد استاندارد بین‌المللی برای طبقه‌بندی کالاها در گمرک است. این کد در تجارت بین‌المللی و امور گمرکی نقش مهمی دارد و برای موارد مختلفی استفاده می‌شود.

۱. تعیین میزان حقوق و عوارض گمرکی

• یکی از مهم‌ترین کاربردهای کد تعرفه، محاسبه حقوق ورودی، عوارض گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده است.
• هر کالا دارای تعرفه مشخصی است که تعیین می‌کند چه مقدار هزینه برای ورود یا خروج آن باید پرداخت شود.

۲. اخذ مجوزهای قانونی و استانداردها

• برخی کالاها برای واردات یا صادرات نیاز به مجوزهای خاص (مانند مجوز بهداشت، استاندارد، محیط‌زیست، تجهیزات پزشکی و…) دارند.
• با استفاده از کد تعرفه می‌توان مشخص کرد که آیا یک کالا مشمول دریافت مجوز خاصی است یا خیر.

۳. تسهیل در ترخیص کالا از گمرک

• گمرک بر اساس کد تعرفه، روند ترخیص کالا را سریع‌تر انجام می‌دهد.
• داشتن کد صحیح از بروز اختلافات گمرکی و تاخیر در ترخیص کالا جلوگیری می‌کند.

۴. اعمال سیاست‌های تجاری و تعرفه‌ای دولت

• دولت‌ها برای کنترل واردات و صادرات، از کد تعرفه برای اعمال ممنوعیت‌ها، سهمیه‌بندی‌ها و سیاست‌های حمایتی استفاده می‌کنند.
• مثلاً برخی کالاها معاف از حقوق گمرکی هستند یا تعرفه ترجیحی برای کشورهای خاص دارند.

۵. جلوگیری از تقلب و تخلفات گمرکی

• استفاده از کد تعرفه استاندارد، از اظهار خلاف واقع و کم‌اظهاری ارزش کالا جلوگیری می‌کند.
• کمک به کاهش قاچاق کالا و شفافیت در تجارت بین‌المللی.

۶. استفاده در آمارهای تجاری و اقتصادی

• سازمان‌های دولتی و بین‌المللی از اطلاعات کد تعرفه برای تحلیل و بررسی میزان واردات، صادرات و تراز تجاری کشور استفاده می‌کنند.
• شرکت‌های تجاری نیز از این آمارها برای برنامه‌ریزی استراتژیک در تجارت بین‌المللی استفاده می‌کنند.

۷. محاسبه قیمت تمام‌شده کالا در تجارت بین‌الملل

• شرکت‌های واردکننده و صادرکننده از کد تعرفه برای برآورد دقیق هزینه‌های گمرکی و حمل‌ونقل استفاده می‌کنند.
• دانستن کد تعرفه، به برنامه‌ریزی بهتر مالی و قیمت‌گذاری محصولات کمک می‌کند.

۸. تعیین نوع بیمه و شرایط حمل‌ونقل بین‌المللی

• برخی کالاها بر اساس کد تعرفه، نیاز به بیمه خاص یا شرایط حمل ویژه (مانند مواد شیمیایی، داروها، مواد غذایی و…) دارند.
• شرکت‌های حمل‌ونقل و بیمه از این کد برای محاسبه هزینه‌های حمل و بیمه کالا استفاده می‌کنند.

کد تعرفه گمرکی یک ابزار مهم در تجارت بین‌المللی است که به مشخص شدن تعرفه‌های گمرکی، مجوزهای موردنیاز، ترخیص کالا، سیاست‌های تجاری و تحلیل‌های اقتصادی کمک می‌کند. داشتن کد تعرفه دقیق، باعث کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از مشکلات گمرکی و تسهیل در فرآیند واردات و صادرات می‌شود.

 

در حال حاضر و با توجه به پیچیدگی‌های قوانین گمرکی، تجارت بین المللی امری سخت و تخصصی شده اسن و نیاز به تجربه و کسب اطلاعات لازم در این زمینه دارد، بی‌توجهی به این قوانین می‌تواند مشکلات بسیاری را در راه تجارت شما ایجاد کند و سپس ضرر‌های بسیاری برای شما شود.   شرکت حمل و نقل بین المللی آریا حمل با ارائه خدماتی از قبیل حمل بار هوایی، زمینی و دریایی، ترخیص کالا از گمرک، صادرات و واردات، حواله ارزی، انبارداری و غیره آماده خدمت رسانی به کلیه تجار و بازرگانان است. این شرکت با دارا بودن نمایندگی در کشورهای چین، امارات، ترکیه و سوریه و بهره‌مندی از نیروهای متخصص امور تجارت شما را سریع‌تر، آسان‌تر و مطمئن‌تر کند.

ارسال سریع، تحویل Door to Door، پشتیبانی تخصصی، رهگیری آنلاین، اعلام قیمت تمام شده پیش از ثبت سفارش و غیره برخی از مزایایی است که استفاده از خدمات ارائه شده در مجموعه ما هستند.  شما عزیزان می‌توانید جهت هر گونه مشاوره در زمینه ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی و دیگر خدمات همچنین ثبت سفارش از طریق راه‌های ارتباطی زیر با کارشناسان ما در ارتباط  باشید.

انواع تعرفه گمرکی چیست؟

انواع تعرفه گمرکی از نظر هدف عبارتند از: مالی، حمایتی و ارشادی انواع تعرفه گمرکی از نظر مقام وضع‌کننده عبارتند از: مستقل و قراردادی انواع تعرفه گمرکی از نظر شکل عبارتند از: واحد و مرکب انواع تعرفه گمرکی از نظر مرجه محاسبه عبارتند از: ارزشی، ویژه یا مقداری و مختلط یا مرکب

استعلام تعرفه گمرکی چگونه انجام می‌شود؟

برای استعلام تعرفه گمرکی کالایی که درنظر دارید، باید به سایت irancode. ir بروید و درخت‌واره‌های بین‌المللی را انتخاب کنید و در آن قسمت کد تعرفه کالا خود را در طبقه‌بندی تعرفه گمرکی مشاهده کنید.

تعرفه گمرکی کالا چیست؟

در تجارت بین‌الملل هر کالایی دارای یک کد هشت یا ده رقمی به اسم HS code است که جزئیات و اطلاعات و ارزش یک کالا را در خود جای داده است.