در سال‌های اخیر در ایران دام و طیور زنده به دلیل افزایش قیمت خوراک دام و هزینههای نگهداری دام کاهش پیدا کرده‌اند، در واقع مردم دیگر این شغل سخت و هزینه بر را برای تأمین معاش زندگی خود انتخاب می‌کنند و بر همین اساس واردات دام زنده برای تأمین نیاز بازار داخلی و کنترل قیمت دام زنده در بازار افزایش پیدا کرده است. باتوجه‌به این که واردات دام زنده با دام و طیور یخ‌زده کاملاً تفاوت دارد باید دام‌های زنده تحت شرایط خاصی به ایران وارد شوند و دام‌ها در شرایط استاندارد باشند تا دچار آسیب نشوند و سالم به ایران منتقل شوند. واردات دام زنده به ایران از کشورهای مختلفی انجام می‌شود هر کشور برای صادرکردن دام زنده و ترخیص آن‌ها از گمرک خود شرایط خاصی دارد، در گمرک ایران نیز برای ترخیص دام زنده شرایط و قوانینی از طرف گمرک ایران تعیین شده‌اند و تاجران برای ترخیص دام‌های خود ملزم به رعایت این قوانین از طرف گمرک ایران هستند. در ادامه مقاله واردات دام زنده به ایران و قوانینی که در حین واردات باید مدنظر قرار دهید را بررسی خواهیم کرد.
باتوجه‌به واردات گوشت قرمز از کشورهای دیگر و استفاده از پشم و پوست دام‌ها در صنایع و نخ‌ریسی و چرم‌سازی و تولید کیف و کفش واردات این محصول به کشور مجاز است.
در تعریف کلی، دام به حیوانات چهارپا و اهلی گفته می‌شود که در دامداری‌ها و مزارع برای بهره‌مندی از آن‌ها و تأمین خوراک و پوشاک پرورش پیدا می‌کنند. در فهرست رتبه‌بندی کشورها برای صادرات دام‌های زنده، ایران در جایگاه هشتمین کشور صادرکننده قرار گرفته که دام‌های سبکی مانند گوسفند و بز را به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌کند. صادرات دام‌های زنده در کشور ما یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های تجاری محسوب می‌شود و سالانه ارز زیادی از این طریق از کشور خارج می‌شود.
واردات دام زنده و ترخیص دام زنده به ایران
واردات دام زنده به ایران به منظور تأمین نیازهای صنعت دامپروری، تولید گوشت و فرآورده‌های دامی انجام می‌شود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی از قبیل خرید، حمل و نقل، کنترل‌های بهداشتی و ترخیص در گمرک می‌شود. در اینجا به بررسی مراحل و الزامات واردات و ترخیص دام زنده به ایران می‌پردازیم.
مراحل واردات دام زنده
- اخذ مجوزهای لازم:
- مجوزهای واردات: واردکنندگان باید از سازمان‌ها و نهادهای مربوطه مانند وزارت جهاد کشاورزی و سازمان دامپزشکی کشور مجوزهای لازم را دریافت کنند. این مجوزها شامل مجوز واردات، مجوز حمل و نقل و گواهی بهداشت دامی می‌شود.
- بررسی مقررات بهداشتی: واردکنندگان باید از مطابقت دام‌ها با مقررات بهداشتی و استانداردهای ملی و بینالمللی اطمینان حاصل کنند.
- قرارداد و خرید دام:
- واردکنندگان باید قراردادهای خرید دام را با تأمین‌کنندگان خارجی منعقد کنند. در این مرحله، باید به مسائل مهمی مانند شرایط بهداشتی دام‌ها، شرایط حمل و نقل و پرداخت‌ها توجه شود.
- حمل و نقل دام زنده:
- انتخاب روش حمل و نقل: دام‌ها می‌توانند از طریق زمینی، هوایی یا دریایی حمل شوند. انتخاب روش حمل و نقل به عواملی مانند فاصله، تعداد دام‌ها و هزینه‌ها بستگی دارد.
- آماده‌سازی دام‌ها برای حمل: دام‌ها باید برای حمل و نقل آماده شوند. این شامل تغذیه مناسب، واکسیناسیون و قرنطینه موقت است.
ترخیص دام زنده
- ورود دام به مرزهای کشور:
- دام‌ها پس از ورود به مرزهای کشور باید توسط سازمان دامپزشکی مورد بررسی و بازرسی بهداشتی قرار گیرند.
- ارائه مدارک لازم به گمرک:
- مدارک مورد نیاز برای ترخیص دام زنده شامل فاکتور خرید، بارنامه حمل و نقل، مجوزهای واردات، گواهی بهداشت دامپزشکی و سایر مدارک مربوطه است.
- کنترل‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای:
- سازمان دامپزشکی کشور مسئول انجام کنترل‌های بهداشتی و قرنطینه‌ای دام‌ها است. دام‌ها باید از نظر سلامت و عدم وجود بیماری‌های مسری بررسی شوند.
- در صورت تأیید سلامت دام‌ها، گواهی بهداشت دامی صادر می‌شود که برای ترخیص نهایی دام‌ها ضروری است.
- پرداخت عوارض و هزینه‌ها:
- واردکنندگان باید عوارض گمرکی و سایر هزینههای مرتبط با واردات دام زنده را پرداخت کنند.
- ترخیص نهایی و حمل به مقصد:
- پس از تکمیل تمامی مراحل و پرداخت هزینه‌ها، دام‌ها از گمرک ترخیص می‌شوند و به مقصد نهایی خود در داخل کشور حمل می‌شوند.
نکات مهم در واردات و ترخیص دام زنده
- رعایت مقررات بهداشتی: رعایت مقررات بهداشتی و استانداردهای سازمان دامپزشکی کشور برای جلوگیری از ورود بیماری‌های دامی به داخل کشور بسیار مهم است.
- آماده‌سازی مدارک کامل: واردکنندگان باید تمامی مدارک مورد نیاز برای ترخیص دام زنده را به دقت آماده کنند تا از تأخیرهای احتمالی جلوگیری شود.
- انتخاب تأمین‌کنندگان معتبر: انتخاب تأمین‌کنندگان معتبر و قابل اعتماد در کشورهای مبدأ برای تضمین سلامت و کیفیت دام‌ها بسیار اهمیت دارد.
- برنامه‌ریزی دقیق حمل و نقل: برنامه‌ریزی دقیق برای حمل و نقل دام‌ها به منظور جلوگیری از استرس و آسیب به دام‌ها ضروری است.
واردات و ترخیص دام زنده به ایران فرآیندی پیچیده و حساس است که نیازمند رعایت مقررات بهداشتی و گمرکی است. با توجه به اهمیت تأمین دام‌های سالم و با کیفیت برای صنعت دامپروری کشور، رعایت دقیق مراحل و الزامات مربوط به واردات و ترخیص دام زنده ضروری است. واردکنندگان باید با همکاری نزدیک با سازمان‌های مربوطه و تأمین‌کنندگان معتبر، این فرآیند را به صورت بهینه مدیریت کنند.
صادرات و واردات دام زنده در ایران
عمده واردات دام زنده از کشورهای افغانستان، ارمنستان، قزاقستان و کشورهای اروپای غربی، نیوزلند، استرالیا، کانادا، اروگوئه، پاراگوئه به ایران انجام می‌شود. واردات دام زنده مانند واردات گوشت مشمول رعایت قوانین و اخذ مجوزاتی است برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد بخشنامه‌ها صادره با کارشناسان ترخیص‌کار گمرک دام زنده شرکت حمل و نقل بینالمللی آریا حمل تماس بگیرید.
صادرات دام زنده در کشور ما به دلیل کمبود دام در داخل کشور از سال 1395 تا سال 1400 ممنوع اعلام شده بود. اما در سال 1400 باتوجه‌به توسعه صنعت دامپروری و جلوگیری از از بین رفتن دام‌های مازاد از نیاز داخلی، دوباره صادرات دام زنده مجاز اعلام شد. صادرات دام زنده در سال 1400 با محدودیت‌هایی رو به رو است و تنها ۵۰۰ هزار راس دام مازاد می‌تواند به دیگر کشور ها صادر شود.
کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از مشتریان پروپاقرص دام زنده ایرانی هستند و در حال حاضر با مجاز شدن صادرات این دام‌ها، مجدداً به خریداری انواع دام زنده از ایران روی آورده‌اند. بزرگ‌ترین مقاصد تجاری برای صادرات دام زنده در ایران کشورهای قطر، کویت، عراق، عمان، امارات، یمن، عربستان و ترکیه است. ارزش صادرات دام در ایران سالانه به مبلغ بیش از 76 میلیون دلار رسیده و سودآوری بالایی برای اقتصاد کشورمان به همراه دارد. در سال 1400 واردات دام زنده در کشور ما با کاهش قابل توجهی همراه بود و تقریبا به صفر رسید. باتوجه‌به این که صادرات دام زنده از ایران به کشورهای متخلف با دلار انجام می‌شود دامپروان ترجیح می دهند تا به جای فروش دام خود به خریداران داخلی آن را به تاجران خارجی عرضه کنند. علاوه بر این در یک مدت زمانی به دلیل این که قیمت دام زنده به شدت افزایش پیدا کرد، دامپروران برایج بران هزینه و جلوگیری از ورشکستگی دام‌های زنده خود را به تاجران خارجی فروختند، پس از این مدت بود که در ایران کمبود دام زنده برای خرید مردم ایجاد شد و دولت ناچار به واردات دام به داخل کشور شد.
برخی از خدمات شرکت حمل‌ونقل بینالمللی آریا حمل برای ترخیص دام زنده از گمرک به شرح زیر هستند:
ترخیص انواع دام زنده
ترخیص انواع گوسفند نرو ماده زنده
ترخیص انواع بز زنده
ترخیص انواع گاو نر و ماده زنده
ترخیص انواع گوساله زنده
ترخیص انواع گاومیش
قوانین صادرات دام زنده
افرادی که برای صادرات دام زنده اقدام می‌کنند، باید ابتدا برای دریافت مجوزهای صادرات، یک درخواست کتبی با مدارک موردنیاز به دامپزشکی استان سکونت، ارائه کنند. پس از این که سازمان دامپزشکی مدارک ارائه شده را تأیید کرد، دام‌ها پلاک‌کوبی شده و شماره پلاک هر رأس از آن‌ها در سامانه مخصوص قرنطینه دام‌های زنده ثبت می‌شود. سپس دام‌ها به مدت 15 روز در شرایط بهداشتی قرنطینه می‌شوند. پس از تایید دوران قرنطینه، درخواست صدور گواهی بهداشتی لاتین به سامانه قرنطینه ارسال خواهد شد که با انجام بررسی های لازم و با دریافت درخواست فوق، می‌توان با خودرو‌های دارای کد رهگیری، دام‌ها را از محل قرنطینه به کشور مقصد ارسال کرد.
واردات و ترخیص ذرت از گمرک و ترخیص کنجاله سویا از گمرک، یکی از موارد مهم برای دامداران در ایران است. واردات ذرت و کنجاله ذرت از روسیه، برزیل و اوکراین از جمله تجارت‌های رایج در گمرک‌های شمالی و جنوبی ایران است. واردكنندگان وظیفه دارند در زمان ثبت سفارش كالا، حتما مجوزهاي لازم را از سازمان دامپزشكي اخذ و به ادارات تابعه آن‌وزارت خانه ارايه کنند.
در زمان ترخیص خوراک دام و طیور به این نکته دقت کنید که ویژگی‌های بهداشتی و میکروبیولوژیکی تمام محموله‌ها باید دقیقاً بر اساس با کلیه ضوابط مندرج در استاندارد 3207 ملی ایران باشد. براس ترخیص انواع خوراک دام از مبادی قانونی باید اقدام شود واین کار توسط شرکت‌های دارای مجوز انجام می‌شود.
مراحل واردات نهاده‌های دامی به ایران
به‌صورت خلاصه مراحل واردات نهاده دام و طیور و آبزیان به شرح زیر است:
بررسی شرایط قانونی ورود کالا
دریافت کارت بازرگانی
منبع‌یابی و پیداکردن فروشندگان خارجی معتبر در کشور مبدأ خرید
درخواست استعلام قیمت از فروشنده موردنظر
تشکیل جداول ارزیابی فنی و ارزیابی تجاری برای خرید کالای مناسب
انتخاب فروشنده
استعلام کرایه حمل از شرکت‌های مختلف حمل‌ونقل کالا به ایران
استعلام هزینه بازرسی در مبدأ و مقصد
استعلام هزینه بیمه
تاریخ‌های توافق شده با فروشنده و زنجیره لجستیک
مذاکره نهایی با فروشنده منتخب
صدور پروفرما از طرف فروشنده
انعقاد قرارداد بینالمللی با فروشنده
ثبت سفارش واردات
دریافت مجوزهای قانونی
واریز مبلغ پیش‌پرداخت برای فروشنده
نظارت بر تأمین و تولید فروشنده
انجام بسته‌بندی صادراتی از کشور مبدأ
ترخیص صادراتی در کشور مبدأ
تحویل کالا به زنجیره حمل
صدور اسناد حمل
حمل کالا و رصد موقعیت محموله
دریافت اصل اسناد حمل توسط سرویس‌های پستی
تحویل کالا به گمرک ایران
ترخیص کالاها از گمرک‌های ایران
هزینههای واردات دام زنده به ایران چه‌قدر است؟
به‌صورت کلی هزینه واردات دام زنده بر اساس کشور مقصد موردنظر شما و میزان واردات متفاوت است؛ اما به‌صورت کلی هزینههای زیر برای واردات دام زنده به ایران در نظر گرفته می‌شوند:
هزینههای خرید دام‌های زنده
هزینههای حمل‌ونقل
هزینههای مربوط بیمه بار
هزینههای بازرسی کالاها
هزینههای گمرکی در مبدأ و مقصد برای کالاها
هزینههای تست کالای وارداتی مانند هزینه آزمایشگاه
هزینههای مربوط به دریافت مجوزهای قانونی مانند: مجوز سازمان غذا و دارو و مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی
مجوزهای لازم برای ترخیص دام زنده از گمرک
ترخیص دام زنده از گمرک، یکی از فعالیت‌های تجاری مهم و تخصصی در کشور ایران محسوب می‌شود. اداره گمرک برای صدور مجوز ترخیص دام زنده، قوانین خاصی را مطرح کرده است که عمل به آن‌ها ضروری است. ترخیص‌کار رسمی اداره گمرک، شخص دارای کارت بازرگانی معتبر وظیفه دارد به نمایندگی از تاجرانی که قصد ترخیص دام زنده از گمرک را دارند، برای دریافت مجوزها و انجام تشریفات گمرکی اقدام کند.
مجوزهای لازم برای ترخیص دام زنده از گمرک عبارت‌اند از:
مجوز فنی از سازمان دامپزشکی
مجوز فنی از وزارت جهاد کشاورزی – اعلام تاریخ اعتبار
مجوز ارزی از وزارت جهاد کشاورزی برای دریافت ارز
تعرفه گمرکی برای ترخیص دام زنده نیز در ایران به شرح زیر هستند:
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص اسب، الاغ، قاطر و استر، زنده ذیل ردیف 0101 قرار می‌گیرند.
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص حیوانات زنده از نوع گاو ذیل ردیف 0102 قرار می‌گیرند.
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص گوسفند مولد نژاد خالص برابر 01041010 است که دارای حقوق ورودی 1% و اولویت کالایی 21 است.
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص سایر نژادهای گوسفند از جمله نژاد گوشتی برابر 01041090 است که دارای حقوق ورودی 1% و اولویت کالایی 21 است.
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص بز مولد نژاد خالص برابر 01042010 است که دارای حقوق ورودی 1% و اولویت کالایی 21 است.
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص سایر نژادهای بز برابر 01042090 است که دارای حقوق ورودی 4% و اولویت کالایی 25 است.
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص شتر مولد نژاد خالص برابر 01061310 است که دارای حقوق ورودی 1% و اولویت کالایی 22 است.
کد تعرفه گمرکی برای ترخیص سایر نژادهای شتر برابر 01061390 است که دارای حقوق ورودی 4% و اولویت کالایی 22 است.
واردات دام زنده به چه مجوزهایی نیاز دارد؟
برای واردات دام زنده، مجوزهای دامپزشکی، بهداشت و قرنطینه، و مجوز واردات از سازمان‌های ذی‌صلاح نیاز است.
مراحل واردات دام زنده چیست؟
مراحل شامل اخذ مجوزها، خرید دام از تامینکننده معتبر، حمل و نقل دام به مقصد، قرنطینه و بازرسی بهداشتی، و نهایتاً ترخیص دام از گمرک است.
چه نوع حمل و نقلی برای واردات دام زنده مناسب است؟
حمل و نقل هوایی و دریایی با استفاده از تجهیزات خاص برای اطمینان از رفاه دام‌ها و رعایت استانداردهای بهداشتی مناسب است.
اقدامات بهداشتی در واردات دام زنده شامل چه مواردی است؟
اقدامات بهداشتی شامل قرنطینه دام، بازرسیهای بهداشتی توسط دامپزشکان، و رعایت اصول بهداشتی در حمل و نقل و نگهداری است.
ترخیص دام زنده از گمرک چه مراحلی دارد؟
ترخیص دام زنده شامل ارائه مدارک و مجوزهای لازم به گمرک، بازرسیهای بهداشتی و قرنطینه‌ای، و پرداخت عوارض و مالیات‌های مربوطه است.
چه مدارکی برای ترخیص دام زنده لازم است؟
مدارک شامل مجوز واردات، گواهی بهداشت دام، مدارک حمل و نقل، و اسناد تجاری مربوط به خرید دام است.
چالشهای واردات دام زنده چیست؟
چالشها شامل رعایت استانداردهای بهداشتی بینالمللی، هزینههای حمل و نقل و نگهداری، و مدیریت قرنطینه و بازرسیهای بهداشتی است.
