کالاهای ضبط شده در گمرک، کالاهای ممنوع الورودی هستند که از روش‌های غیرقانونی به کشور وارد شده‌اند و به همین دلیل توسط اداره گمرک ضبط شده‌اند. اگر کالاها مجاز و قانونی باشند اما ترخیص آنها به موقع انجام نشود این کالاها ضبط میشوند و به مالکیت دولت درمی‌آیند. صاحب کالا تنها دو ماه وقت دارد تا با انجام مراحل قانونی مالکیت بار خود را انجام بدهد و کالای ضبطیش را آزاد کند. کالاهای ضبط شده در این سازمان برای مدت طولانی به صورت ضبط شده نگهداری نمی‌شود این امر هزینه‌هایی را برای گمرک به همراه دارد به همین دلیل این سازمان باید با رعایت قوانین موجود تصمیماتی برای این کالاها بگیرد.
کالاهایی که در این سازمان ضبط میشوند، به دو دسته کالاهای فاسدشدنی و کالاهای غیرفاسدشدنی تقسیم میشوند در ادامه مقاله به کالاهای ضبط شده، قوانین گمرکی و تفاوت آنها با کالاهای متروکه و تفاوت قانون برای کالاهای فاسدشدنی و غیرفاسدشدنی را بررسی خواهیم کرد. این مبحث برای تاجران بسیار مهم است به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
تعریف کالای ضبطی در گمرک چیست؟
اگر کالاهایی که در دسته کالاهای ممنوعه قرار دارند به صورت غیرمجاز وارد کشور شوند اما اطلاعات و مشخصات آنها به طور صحیح به گمرک اعلام شده باشد توسط مأموران گمرک ضبط میشوند و به انبار گمرک منتقل میشوند سپس گمرک سه ماه به صاحب کالا فرصت می‌دهد تا مراحل قانونی ترخیص کالا را انجام بدهد و آن را تکمیل کند اگر واردکننده در زمان مقرر مراحل لازم را انجام بدهد و کالاهای خود را ترخیص کند هیچ مشکلی برای فرد و کالاها ایجاد نمی‌شود در غیر این صورت کالاها توسط گمرک ضبط میشوند.
کالاهای ضبط‌شده در گمرک به اقلامی گفته می‌شود که به دلایل مختلف توسط مقامات گمرکی توقیف و اجازه ترخیص به آنها داده نمی‌شود. این کالاها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
۱. کالاهای ممنوعه:
کالاهایی که ورود یا خروج آنها بر اساس قوانین کشور غیرمجاز است، مانند:
- مواد مخدر و مشروبات الکلی (در برخی کشورها)
- سلاح‌های غیرمجاز
- کالاهای مغایر با شئونات فرهنگی و مذهبی
۲. کالاهای قاچاق:
- اقلامی که بدون مجوز قانونی وارد یا صادر شده‌اند
- کالاهایی که برای فرار از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی پنهان شده‌اند
۳. کالاهای دارای نقص اسنادی:
- کالاهایی که اسناد آنها جعلی، ناقص یا نامعتبر باشند
- مواردی که مغایرت بین محموله و اسناد وجود داشته باشد
۴. کالاهای مشمول مقررات خاص:
- برخی داروها و تجهیزات پزشکی که بدون مجوز رسمی وارد شده‌اند
- کالاهای دارای استانداردهای خاص که تأییدیه‌های لازم را ندارند
۵. کالاهای رهاشده یا متروکه:
- اقلامی که صاحبان آنها طی مدت معین برای ترخیص مراجعه نکرده‌اند
- کالاهایی که صاحب آنها حاضر به پرداخت هزینه‌های گمرکی نیست
سرنوشت کالاهای ضبط‌شده:
- ممکن است معدوم شوند (در مورد کالاهای ممنوعه)
- ممکن است به مزایده گذاشته شوند (برای کالاهای متروکه)
- در برخی موارد، پس از پرداخت جریمه یا تکمیل مدارک، امکان آزادسازی کالا وجود دارد
کالاهای ضبط‌شده در گمرک، کالاهایی هستن که هنگام واردات به کشور به دلایل مختلف قانونی یا فنی، توسط گمرک ایران توقیف یا ضبط می‌شن و به واردکننده تحویل داده نمی‌شن مگر با طی مراحل خاص یا صدور مجوزهای لازم.
کالاهای ضبط‌شده در گمرک یعنی چه؟
به‌طور خلاصه یعنی:
کالایی که به دلایل ممنوعیت قانونی، نداشتن مجوز، اشتباه در اظهارنامه، مغایرت، قاچاق یا پرداخت نکردن عوارض، توسط گمرک نگهداری و آزاد نمی‌شه.
دلایل اصلی ضبط کالا در گمرک
| دلیل | توضیحات |
|---|---|
| عدم تطابق اسناد با کالا | مثلاً در اظهارنامه نوشته شده “لامپ LED”، ولی داخل کانتینر “باند اسپیکر” بوده |
| نداشتن مجوز ورود | بعضی کالاها نیاز به مجوزهایی مثل استاندارد، بهداشت، قرنطینه یا ارشاد دارن |
| ممنوعیت واردات | برخی کالاها وارداتش به کل ممنوعه (مثل سلاح، مواد مخدر، ماهواره و…) |
| عدم پرداخت حقوق گمرکی | اگر حقوق و عوارض پرداخت نشه، گمرک کالا رو ترخیص نمی‌کنه |
| ورود غیرقانونی یا قاچاق | مثلاً بدون اظهار رسمی یا از مبادی غیرمجاز وارد شده باشه |
جدول قوانین و وضعیت کالای ضبط‌شده در گمرک ایران
| وضعیت کالا | دلیل ضبط | امکان ترخیص؟ | نیاز به مجوز؟ | توضیحات اضافی |
|---|---|---|---|---|
| کالای دارای مغایرت | اطلاعات اظهار با کالای واقعی نمی‌خونه | بله، با پرداخت جریمه | گاهی نیاز داره | جریمه تا 2 برابر ارزش کالا ممکنه |
| کالا بدون مجوز | مثلاً نیاز به مجوز وزارت بهداشت یا استاندارد داره | بله، بعد از ارائه مجوز | بله | مجوز باید از مرجع ذی‌ربط اخذ بشه |
| کالاهای ممنوعه شرعی یا قانونی | مثل مشروبات الکلی، سلاح، دستگاه شنود | خیر | – | کاملاً ضبط می‌شن و ممکنه حکم قضایی هم داشته باشه |
| کالا قاچاق تشخیص داده شده | عمدتاً به دلیل ورود غیرقانونی یا بدون اظهار | خیر (معمولاً) | – | معمولاً به نفع دولت ضبط می‌شه |
| کالای تاریخ‌گذشته یا غیربهداشتی | تاریخ مصرف گذشته یا خطرناک برای مصرف | خیر | – | معدوم‌سازی یا ارجاع به مراجع قضایی |
| پرداخت نکردن عوارض یا مالیات | واردکننده هزینه‌ها رو کامل نداده | بله، بعد از پرداخت | خیر | قابل ترخیص پس از تسویه مالی |
نتیجه نهایی برای واردکننده‌ها:
-
قبل از واردات، همه مجوزهای لازم رو بگیر
-
در اظهارنامه دقیق باش
-
مطمئن شو کالا جزء لیست کالاهای ممنوعه نیست
-
اگر کالا در گمرک گیر کرد، سریع پیگیری کن تا جریمه و انبارداری بالا نره
اگر کالای شما توقیف شد چه کار باید کرد؟
-
به گمرک محل تخلیه مراجعه کن و علت ضبط رو مکتوب بگیر
-
مدارک کامل و صحیح شامل فاکتور، بارنامه، پکینگ لیست، مجوزها و کارت بازرگانی رو آماده کن
-
اگر نیاز به مجوز داری، سریع اقدام به دریافت کن (مثلاً مجوز استاندارد)
-
در صورت نیاز به اعتراض، می‌تونی به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی شکایت کنی
گمرک چه فعالیت‌هایی را در خصوص کالاهای ضبط شده انجام می‌دهد؟
همانطور که قبلاً اشاره کردیم اگر اعلام شود مشخصات داده شده به گمرک صحیح است، گمرک می‌تواند به صاحب کالا سه ماه فرصا بدهد تا کالاهای خود را از کشور خارج کند. اما اگر صاحب کالا در این مدت تصمیمی برای بازگرداندن کالاهای خود نگیرد پس از پایان این مدت گمرک مجاز به ضبط کالاها است. علاوه بر این صاحب کالا دو ماه فرصت دارد تا در صورت وجود شکایت آن را به مراجع قانونی اعلام کند و پس از تاریخ مراجعه به مراجع قضایی حداکثر تا پانزده روز فرصت دارد تا گواهی‌ها و اسناد مربوطه را ارائه کند اما اگر پس از این دو ماه هم تکلیف کالاها مشخص نشود با در نظر گرفتن قوانین کالا به طور قطعی ضبط میشوند و مالکیت کالاها به دولت منتقل می‌شود.
پس از انتقال مالکیت کالاهای مصادره شده به گمرک، گمرک به استناد ماده 37 قانون امور گمرکی، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی مسئولیت این کالاها را بر عهده می‌گیرد و با تنظیم صورت مجلس آنها را به انبارهای خود منتقل می‌کند. براساس ماده 33، سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی با رعایت قوانین و مقررات مربوطه اقدام به فروش کالاهای ضبط شده می‌کند. براساس تبصره ماده 35، اگر کالاهای ضبطی سریع الفساد باشند و نگهداری آنها با هزینه‌ها یا خطرات اضافی همراه باشد باید بدون درنظر گرفتن اینکه ضبط کالا قطعی شده یا نشده فوراً به فروش برسند، پس از فروش درآمد حاصل از آنها به عنوان سپرده نگهداری شود مگر این که مراجع ذیصلاح تصمیم بگیرند که کالاها تا تعیین تکلیف نهایی در انبار نگهداری شوند. این تصمیم بر اساس زمان لازم برای تعیین تکلیف نهایی کالاها گرفته می‌شود.
چگونه کالاهای ضبطی در گمرک به فروش می‌رسند؟
کالاهای ضبط‌شده در گمرک معمولاً از طریق مزایده‌های رسمی به فروش می‌رسند. این فرآیند تحت نظارت سازمان‌های مربوطه (مانند گمرک، سازمان اموال تملیکی، یا سایر نهادهای دولتی) انجام می‌شود. در ادامه، مراحل فروش این کالاها را توضیح می‌دهیم:
۱. دسته‌بندی کالاهای ضبطی
کالاهایی که در گمرک ضبط شده‌اند به چند گروه تقسیم میشوند:
- کالاهای متروکه (رهاشده توسط صاحب کالا)
- کالاهای قاچاق ضبط‌شده که قابلیت فروش دارند
- کالاهای ضبط‌شده به‌دلیل نقص اسناد که صاحبانشان پیگیری نکرده‌اند
۲. برگزاری مزایده
گمرک یا سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی (در ایران) این کالاها را در قالب مزایده‌های عمومی به فروش می‌رساند.
اطلاعیه‌های مزایده معمولاً در روزنامه‌های رسمی، سایت‌های دولتی، و پورتال گمرک منتشر میشوند.
شرکت‌کنندگان در مزایده می‌توانند پیشنهاد قیمت بدهند و بالاترین پیشنهاد برنده خواهد شد.
۳. نحوه شرکت در مزایده
متقاضیان باید در سامانه مزایده ثبت‌نام کنند.
مبلغ سپرده اولیه برای شرکت در مزایده را پرداخت کنند.
پیشنهاد قیمت خود را ارسال کرده و منتظر اعلام نتایج بمانند.
نکته: برخی کالاهای خاص مانند داروهای غیرمجاز یا اقلام امنیتی ممکن است اصلاً به فروش نرسند و مستقیماً معدوم شوند.
۴. تحویل کالا به برنده مزایده
پس از اعلام برنده، فرد باید مبلغ کامل را پرداخت کند.
مدارک لازم برای ترخیص کالا را ارائه دهد.
سپس می‌تواند کالا را از انبارهای گمرک یا سازمان مربوطه دریافت کند.
چگونه از این مزایده‌ها مطلع شویم؟
=می‌توانید از طریق سایت رسمی گمرک، سازمان اموال تملیکی، و سامانه‌های اطلاع‌رسانی دولتی آخرین اطلاعات را دریافت کنید.
گمرک چه قوانینی درباره کالاهای ضبط شده دارد؟
گمرک برای کالاهای ضبط‌شده قوانین خاصی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
-
تعریف و دسته‌بندی کالاهای ضبط‌شده
- کالاهایی که به دلیل نقض قوانین گمرکی، مانند عدم پرداخت حقوق و عوارض، قاچاق یا نداشتن مدارک معتبر، توقیف شده‌اند.
- کالاهای متروکه که صاحبانشان در مدت مقرر برای ترخیص اقدام نکرده‌اند.
-
فرآیند رسیدگی به کالاهای ضبط‌شده
- بررسی اسناد و مدارک کالا توسط گمرک
- تعیین تکلیف از طریق صدور رأی در کمیسیون‌های مربوطه
- امکان اعتراض صاحب کالا و پیگیری قانونی برای رفع ضبط
-
نحوه فروش کالاهای ضبط‌شده
- کالاهای مجاز از طریق مزایده‌های رسمی به فروش می‌رسند.
- برخی کالاهای غیرقابل‌فروش (مثل داروهای قاچاق یا کالاهای غیرمجاز) ممکن است معدوم شوند.
-
حق اعتراض و پیگیری قانونی
- صاحبان کالا می‌توانند در مهلت مشخص نسبت به رأی ضبط اعتراض کنند.
- پرونده ممکن است در کمیسیون حل اختلافات گمرکی بررسی شود.
-
نحوه اعلام مزایده و فروش کالا
- اطلاعیه‌های مزایده از طریق سامانه‌های رسمی منتشر می‌شود.
- خریداران باید در مزایده شرکت کرده و بالاترین پیشنهاددهنده برنده خواهد شد.
کالاهای ضبط شده و متروکه چه تفاوتی دارند؟
تکلیف کالاهای ضبط شده فاسدشدنی و غیر فاسدشدنی چیست؟
تکلیف کالاهای ضبط‌شده در گمرک بسته به ماهیت آنها (فاسدشدنی یا غیر فاسدشدنی) متفاوت است:
۱. کالاهای فاسدشدنی:
این دسته شامل مواد غذایی، داروها، میوه و سبزیجات، مواد شیمیایی حساس و سایر اقلامی است که تاریخ مصرف دارند یا به شرایط خاصی برای نگهداری نیازمندند.
🔹 اگر سریعاً تعیین تکلیف شوند:
- در صورت داشتن مجوزهای لازم، با اخذ جریمه یا تکمیل اسناد ممکن است به صاحب کالا تحویل داده شوند.
- در برخی موارد، این کالاها به نهادهای دولتی، خیریه‌ها یا سازمان‌های بهداشتی اهدا میشوند.
🔹 اگر تعیین تکلیف نشوند یا فاسد شوند:
- در صورت فساد، گمرک آنها را معدوم می‌کند تا از خطرات بهداشتی جلوگیری شود.
- اگر در آستانه فساد باشند، ممکن است با قیمت پایین‌تر و از طریق مزایده سریع به فروش برسند.
۲. کالاهای غیر فاسدشدنی:
این دسته شامل لوازم الکترونیکی، پوشاک، خودرو، لوازم خانگی و سایر کالاهایی است که قابلیت نگهداری طولانی‌مدت دارند.
🔹 روش‌های تعیین تکلیف:
- اگر مشکل اسنادی داشته باشند: ممکن است با تکمیل مدارک یا پرداخت جریمه آزاد شوند.
- اگر قاچاق تشخیص داده شوند: ممکن است به مزایده گذاشته شوند یا به سازمان‌های دولتی تحویل داده شوند.
- اگر متروکه شوند: پس از مهلت قانونی، به عنوان اموال دولت ضبط شده و معمولاً از طریق مزایده عمومی به فروش می‌رسند.
📌 نکته: کالاهای خطرناک یا غیرمجاز (مثل مواد شیمیایی خاص یا اقلام ممنوعه) ممکن است به‌جای فروش، نابود شوند.
سخن پایانی
ترخیص کالا از گمرک یک فرآیند حساس و مهمی است. حتی کوچک‌ترین اشتباه در این فرآیند می‌تواند سبب از دست رفتن کالاها و از دست رفتن سرمایه تاجران شود بر همین اساس توصیه می‌شود که به یک شرکت بازرگانی واسطه مراجعه کرده و از آنها مشاوره بگیرید.
کالاهای ضبط شده در گمرک چیست؟
کالاهای ضبط شده در گمرک، کالاهایی هستند که توسط مقامات گمرکی در حین بررسی و تفتیش در مرز گمرکی یا در داخل گمرک ضبط و توقیف شده‌اند.
چه دلایلی می‌تواند منجر به ضبط کالاها در گمرک شود؟
ضبط کالاها در گمرک ممکن است به دلیل عدم انطباق با قوانین و مقررات گمرکی، ارائه مدارک ناقص یا نادرست، شبهه به قاچاق کالا، نقض حقوق مالکیت فکری، خطر برای بهداشت عمومی، امنیت ملی یا مسائل مربوط به حیوانات و گیاهان، بازرگانی غیرمجاز و موارد دیگر رخ دهد.
چه اقداماتی در مورد کالاهای ضبط شده در گمرک انجام می‌شود؟
کالاهای ضبط شده در گمرک ممکن است به تملک دولت درآید، برای تحقیقات و بررسیهای بیشتر به مقامات ذیصلاح ارجاع داده شوند، تحت نظارت گمرک قرار گیرند، مورد مصادره قرار گیرند یا به نحوی دیگر مورد استفاده قرار بگیرند.
قوانین گمرکی برای کالای ضبطی چگونه تعیین میشوند؟
قوانین گمرکی برای کالای ضبطی توسط مقامات گمرکی و مقررات مربوطه تعیین میشوند. این قوانین ممکن است مربوط به حقوق گمرکی، مالیات‌ها، تأمین اجتماعی، بهداشت و سلامت، حفاظت از محیط زیست و سایر قوانین مربوطه باشد.
چه اقداماتی باید برای ترخیص کالاهای ضبطی انجام شود؟
برای ترخیص کالاهای ضبطی، باید مراجعه به مقامات گمرکی و ارائه مدارک و اطلاعات مورد نیاز، پرداخت هزینه‌ها و جریمه‌های مربوطه، انجام تحقیقات و بررسیهای لازم و رعایت قوانین و مقررات مربوطه صورت گیرد.
آیا کالاهای ضبط شده در گمرک همیشه مصادره میشوند؟
نه، کالاهای ضبط شده در گمرک به صورت دائمی مصادره نمیشوند. در برخی موارد،ممکن است کالاها پس از تحقیقات و بررسیهای لازم، ترخیص شده و به مالک یا صاحبان قانونی خود بازگردانده شوند.
آیا قوانین گمرکی برای کالای ضبطی در همه کشورها یکسان است؟
نه، قوانین گمرکی برای کالای ضبطی ممکن است در هر کشور متفاوت باشد. هر کشور ممکن است قوانین و مقررات خاص خود را درباره تعامل با کالاهای ضبطی داشته باشد، بنابراین لازم است که قوانین و ضوابط مربوطه را در هر کشور به طور جداگانه بررسی کنید.
