کوتاژ چیست و چه کاربردی دارد؟

شماره کوتاژ یکی از اصطلاحات مهم در حمل و نقل بین‌المللی است که هر تاجر و بازرگانی باید با آن آشنا باشد. شماره کوتاژ شماره‌ای است که پس از ثبت اظهارنامه گمرکی در سامانه EPL به کالا‌ها داده می‌شود. این شماره در تجارت جهانی کاربردهای بسیاری دارد، در ادامه مقاله این شماره و کاربردهای آن و نیز نحوه دریافت کوتاژ آشنا خواهیم شد اگر قصد فعالیت در حوزه واردات کالا به صورت بین المللی را دارید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

 

کوتاژ چیست؟

کوتاژ یک شماره اختصاصی و منحصر‌به‌فرد است که گمرک هنگام ثبت اظهارنامه واردات یا صادرات به هر محموله اختصاص می‌دهد. این شماره به‌عنوان شناسه رسمی برای پیگیری وضعیت ترخیص کالا در مراحل گمرکی استفاده می‌شود.

کاربردهای کوتــاژ

📌 رهگیری فرآیند ترخیص کالا در گمرک و اطلاع از وضعیت آن
📌 جلوگیری از جعل و تخلفات گمرکی با ثبت دقیق اطلاعات
📌 سهولت در استعلام و پیگیری اسناد توسط واردکننده، صادرکننده و گمرک
📌 استفاده در سامانه‌های الکترونیکی گمرک برای تسهیل ارتباط بین تجار و مقامات گمرکی

ساختار و نحوه دریافت کوتــاژ

• هنگام ثبت اظهارنامه گمرکی، سیستم گمرک به‌طور خودکار یک شماره کوتاژ تولید می‌کند.
• این شماره شامل اطلاعاتی مانند سال، نوع عملیات گمرکی (واردات/صادرات) و یک شناسه عددی خاص است.
• با داشتن شماره کوتاژ، می‌توان از طریق سامانه‌های گمرکی مراحل ترخیص و وضعیت کالا را بررسی کرد.

استعلام وضعیت کالا با شماره کوتــاژ

افراد می‌توانند با مراجعه به سامانه EPL گمرک ایران (epl.irica.ir) و وارد کردن شماره کوتاژ، وضعیت ترخیص کالای خود را مشاهده کنند.

 

کاربردهای کوتاژ

1. پیگیری محموله‌ها: شماره کوتاژ به واردکنندگان و صادرکنندگان امکان می‌دهد تا به راحتی و به صورت دقیق وضعیت محموله خود را در مراحل مختلف ترخیص گمرکی پیگیری کنند. این امر باعث افزایش شفافیت و کاهش خطاها می‌شود.
2. مدیریت فرآیندهای گمرکی: کوتاژ به گمرک کمک می‌کند تا فرآیندهای مربوط به ترخیص کالاها را به صورت منظم و سازمان‌یافته مدیریت کند. با استفاده از این شماره، تمامی اطلاعات مربوط به یک اظهارنامه خاص به راحتی قابل دسترسی است.
3. رصد و کنترل واردات و صادرات: با استفاده از شماره کوتاژ، مقامات گمرکی می‌توانند به راحتی رصد و کنترل کالاهای وارداتی و صادراتی را انجام دهند. این امر به جلوگیری از قاچاق و تضمین انطباق با قوانین و مقررات کمک می‌کند.
4. شفافیت در معاملات تجاری: شماره کوتاژ در مدارک حمل و نقل و تجاری ذکر می‌شود و به شفافیت و اعتماد در معاملات تجاری بین المللی کمک می‌کند. این شماره به عنوان یک شناسه معتبر، اطلاعات دقیقی را درباره محموله‌ها فراهم می‌کند.
5. تسهیل در ارزیابی و تخلیه کالاها: با استفاده از کوتاژ، فرآیند ارزیابی و تخلیه کالاها در گمرک سریع‌تر و کارآمدتر می‌شود. این شماره به مأموران گمرکی کمک می‌کند تا اطلاعات مورد نیاز را به سرعت پیدا کرده و فرآیندها را تسریع کنند.

کوتاژ نقش مهمی در تسهیل تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند. با ارائه یک سیستم منظم و دقیق برای پیگیری و مدیریت کالاها، کوتاژ به کاهش تأخیرها و هزینه‌ها در فرآیندهای گمرکی کمک می‌کند. همچنین، این شماره به بهبود همکاری بین تجار، نمایندگان گمرکی و مقامات گمرکی کمک کرده و باعث افزایش کارایی و انطباق با قوانین بین‌المللی می‌شود.

شماره کوتاژ چیست؟

برای ترخیص کالا از گمرک ابتدا باید کالا در سامانه EPL (Electronic Packing list) اظهار شود، پس از اظهار کالا در این سامانه، فرم اظهارنامه قفل می‌شود و یک شماره یکتا و منحصربه‌فرد به آن اختصاص داده می‌شود، به این شماره، اصطلاحاً شماره کوتاژ گفته می‌شود. هدف از استفاده و طراحی این شماره اظهار کالاهای گمرکی است. به کمک این شماره گمرک به‌راحتی می‌تواند کالاهای صادراتی و وارداتی را بررسی کند تا محموله‌ای که در اظهارنامه ثبت شده است با آنچه در گمرک ترخیص می‌شود همسان  و باری به صورت قاچاق وارد کشور نشود.

 

نام‌های دیگر شماره کوتاژ چیست؟

برای این شماره نام‌های دیگری مانند شماره‌سریال کوتاژ و سریال اظهارنامه هم استفاده می‌شود و وجود دارد. درواقع در تمامی مراحل ترخیص کالا از گمرک برای پیگیری فرایند کار، به این شماره (یک شماره هشت‌رقمی) نیاز است. ممکن است، شاید این پرسش برای شما پیش‌آمده باشد که کوتاژ صادراتی چیست و کوتاژ وارداتی چیست؟ این دو اصطلاح اسامی دیگر این شماره هستند که به کالاهای وارداتی و صادراتی تعلق می‌گیرند و از طریق آن‌ها می‌توان مراحل ترخیص کالا را ادامه داد.

 

کاربردهای شماره کوتاژ چیست؟

هنگام بازبینی کالا بعد از خروج کالا

پیگیری صفر تا صد فرآیند ترخیص کالا از گمرک

پیگیری مجوزها تا زمان حمل و خروج کالا

برای اعتراض یا شرکت در کمیسیون‌های گمرکی

 

چگونه شماره کوتاژ دریافت کنیم؟

برای دریافت شماره کوتاژ، باید از طریق سامانه گمرکی EPL (Electronic Port Logistics) اقدام به ثبت اظهارنامه گمرکی کنی. این شماره پس از ثبت نهایی اظهارنامه، به‌صورت خودکار توسط سامانه صادر می‌شود. در ادامه، مراحل دریافت شماره کوتاژ رو کامل و گام‌به‌گام آورده ایم:

مراحل دریافت شماره کوتاژ

مرحله	توضیح
1. ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت (NTSW)	ابتدا باید ثبت سفارش کالای وارداتی یا صادراتی در سامانه جامع تجارت انجام بشه و کد ثبت سفارش گرفته بشه. بدون اون، نمی‌تونی وارد مرحله اظهار گمرکی بشی.
2. آماده‌سازی مدارک و اسناد گمرکی	شامل: فاکتور، پکینگ لیست، بارنامه، بیمه‌نامه، گواهی مبدأ، مجوزها (در صورت نیاز)، و سایر مدارک مرتبط.
3. ورود به سامانه EPL گمرک (https://epl.irica.ir)	وارد حساب کاربری‌ات می‌شی (باید قبلاً در سامانه ثبت‌نام کرده باشی).
4. ثبت اظهارنامه گمرکی	اطلاعات کامل مربوط به کالا و اسناد رو در فرم اظهارنامه وارد می‌کنی. دقت کن که اطلاعات باید دقیق و بدون مغایرت باشن.
5. تأیید نهایی و ارسال اظهارنامه	پس از تکمیل اظهارنامه و بارگذاری مدارک، گزینه «ارسال اظهارنامه» رو انتخاب می‌کنی.
6. صدور خودکار شماره کوتاژ توسط سامانه	در صورت صحت اطلاعات و ثبت موفق اظهارنامه، شماره کوتاژ به صورت خودکار توسط سامانه EPL صادر می‌شه و در پروفایل شما نمایش داده می‌شه. این شماره معمولاً ۱۴ رقمیه و زمان و گمرک صدور در اون قابل تشخیصه.

نکات مهم:

• شماره کوتاژ فقط یک بار صادر می‌شه و قابل تغییر یا حذف نیست.
• اگر در فرایند ثبت اظهار مشکلی باشه (مثل مغایرت یا نبودن مجوز)، سامانه اجازه صدور کوتاژ رو نمی‌ده.
• بعضی از گمرکات ویژه (مثل فرودگاه امام، بندر شهید رجایی) ممکنه فرآیندهای خاص یا سرعت متفاوتی داشته باشن.
• باید ترخیص‌کار یا نماینده قانونی شرکت این فرآیند رو انجام بده (یا خودت با کارت بازرگانی اقدام کنی).

 

به چه روشی اظهارنامه گمرکی ثبت کنیم؟

اظهارنامه گمرکی سندی است که از طریق آن صادرکننده یا واردکننده کالا به گمرک اطلاع می‌دهد که قصد ورود یا خروج چه کالایی دارد، از طریق اظهارنامه می‌توان عوارض و مالیات خروج کالا را محاسبه کرد. برای تنظیم اظهارنامه نیازی به مراجعه حضوری نیست و تنها کافی است وارد سامانه EPL بشوید و اظهارنامه را تحویل دهید. برای ارائه اظهارنامه لازم است صاحب کالا یا نماینده قانونی او مدارکی را ارائه بدهد. از مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه: بارنامه، ترخیصیه، مجوزهای قانونی، کارت بازرگانی، گواهی خرید کالا، گواهی مبدأ هستند. پس از تنظیم اظهارنامه بر اساس نوع کالا مبلغی جهت ثبت دریافت می‌شود. صاحب کالا یا نماینده قانونی او باید این مبلغ را پرداخت کند، از ثبت اظهارنامه و پرداخت وجه، کالا توسط بازرسان مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت عدم مغایرت ترخیصیه کالا صادر می‌شود.

 

دریافت کد کوتاژ گمرکی

برای دریافت کد کوتاژ گمرکی که پیش از ترخیص کالا صادر می‌شود. شما ابتدا به یک اظهارنامه گمرکی نیاز دارید پس از مراجعه به سایت EPL و ثبت‌نام ثبت اطلاعات که باید نوع کالا و صاحب کالا درج شود پس از واردکردن این اطلاعات کد کوتاژ به محصول شما تعلق می‌گیرد، این کد منحصربه‌فرد و برای اظهارنامه ثبتی شما است. از سوی دیگر، کد کوتاژ در موقعیت‌هایی همچون ثبت شکایت یا شرکت در کمیسیون‌های گمرکی نیز کاربرد دارد.

 

به چه صورت  ارز حاصل از صادرات را دریافت کنیم؟

دریافت ارز حاصل از صادرات به سه روش امکان‌پذیر است:

روش اول: فروختن ارز حاصل از صادرات یا به‌اصطلاح کوتاژ صادراتی  به افرادی که می‌خواهند جنسی  از خارج کشور به ایران وارد کنند. شما شماره کوتاژ صادراتی که دریافت کرده‌اید را به‌عنوان یک وارد کننده در داخل سازمان جامع تجارت بفروشید.

روش دوم: در مقابل صادراتی که می‌کنید واردات هم انجام دهید و از کوتاژ صادراتی برای  واردات کالا خود استفاده کنید.

روش سوم: کوتاژ صادراتی که دارید را به یک صراف بفروشید برای این کار به سامانه جامع تجارت بروید در این سایت تعداد زیادی صراف است که درخواست خرید کوتاژ صادراتی و ارز صادراتی شما را قبول می‌کنند. در این روش شما درخواست آن‌ها را قبول کنید و ارز حاصل از صادرات رو به‌صورت ریالی دریافت کنید.

کاربردهای کوتاژ گمرکی چیست؟

اشما به‌عنوان یک تاجر از زمان بارگیری محموله در گمرک تا زمان ترخیص و حمل کالا به مقصد به شماره کوتاژ نیاز خواهید داشت. به‌طور‌کلی، کاربردهای کوتاژ عبارت‌اند از:

پیگیری مجوزها تا پایان مراحل ترخیص و خروج کالا

از ابتدا تا انتهای فرآیند ترخیص بار و تحویل محموله به انبار

در زمان بازبینی کالا در زمان ورود یا خروج از گمرک

برای ثبت اعتراض در گمرک و شرکت در کمیسیون‌های مربوطه

مهم نیست که شما قصد تجارت کالا با چه روش حمل‌و‌نقلی را داشته باشید؛ در‌هر‌صورت همه بازرگانان محترم پس از استعلام حمل و نقل هوایی، دریایی یا زمینی و انتخاب بهترین گزینه، برای اتمام مراحل ترخیص کالاهای تجاری خود از گمرک به کد 8 رقمی کوتاژ نیاز دارید.

 

نحوه دریافت شماره کوتاژ وارداتی و کوتاژ صادراتی چیست؟

شما باید در ابتدا فرایند واردات کالا برای ثبت اظهارنامه در گمرک باید در سامانه EPL نام‌نویسی کنید. پس از قفل شدن اطلاعات در این سایت یک شماره اختصاصی برای محموله شما صادر می‌شود که در‌واقع همان شماره کوتاژ اظهارنامه گمرکی است. برای مثال اگر قصد واردات اسباب بازی به کشور را دارید؛ زمانی که برای ترخیص کالا از گمرک اقدام کنید، ماموران گمرکی محموله شما را فقط با کد کوتاژ شناسایی می‌کنند.

 

آشنایی با مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه در گمرک

آشنایی با مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه در گمرک از مهم‌ترین مراحل برای ترخیص موفق کالا هست. این مدارک باید کامل، دقیق و بدون مغایرت ارائه بشن تا از تأخیر یا جریمه جلوگیری بشه. در ادامه یه لیست جامع و دسته‌بندی‌شده از مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه گمرکی (واردات) را آورده ایم:

مدارک لازم برای ثبت اظهارنامه در گمرک (واردات)

نوع مدرک	توضیح و کاربرد
1. فاکتور (Invoice)	شامل مشخصات فروشنده، خریدار، شرح کالا، تعداد، ارزش، شرایط پرداخت، کشور مبدأ و مقصد.
2. پکینگ لیست (Packing List)	لیستی از اقلام بسته‌بندی‌شده شامل تعداد بسته‌ها، وزن خالص و ناخالص، ابعاد، نحوه بسته‌بندی و …
3. بارنامه (Bill of Lading / Air Waybill)	سند حمل کالا توسط شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی که مشخص می‌کنه کالا چطور و از کجا حمل شده.
4. ثبت سفارش (از سامانه جامع تجارت)	کد ثبت سفارش که از سامانه ntsw.ir دریافت شده. بدون این کد، نمی‌تونی وارد مرحله اظهار بشی.
5. بیمه‌نامه حمل (Insurance Policy)	در صورت بیمه شدن کالا در مسیر حمل، بیمه‌نامه برای گمرک الزامی می‌شه.
6. گواهی مبدأ (Certificate of Origin)	سندی که از اتاق بازرگانی کشور مبدأ صادر می‌شه و نشان می‌ده کالا دقیقاً از کجا تولید یا صادر شده.
7. مجوزهای لازم (در صورت مشمول بودن کالا)	بسته به نوع کالا ممکنه نیاز به مجوزهایی مثل: وزارت بهداشت، قرنطینه، سازمان استاندارد، انرژی اتمی، جهاد کشاورزی و … داشته باشی.
8. قبض انبار (Warehouse Receipt)	سندی که ثابت می‌کنه کالا وارد انبار گمرک شده و آماده ترخیصه. این قبض توسط شرکت حمل یا انبار صادر می‌شه.
9. کارت بازرگانی معتبر	کارت صادرشده از اتاق بازرگانی که باید به نام صاحب کالا یا نماینده قانونی باشه.
10. وکالت‌نامه رسمی (در صورت اقدام توسط ترخیص‌کار)	اگر شخص ثالثی (مثل ترخیص‌کار) اقدام به اظهار کنه، باید وکالت‌نامه رسمی ارائه بشه.
11. پروفرما (در برخی موارد)	پیش‌فاکتور که معمولاً در مرحله ثبت سفارش استفاده می‌شه، اما بعضی گمرک‌ها اون رو هم مطالبه می‌کنن.
12. اعلامیه تأمین ارز (برای واردات با ارز بانکی)	اگر واردات با ارز نیمایی یا حواله ارزی بانکی باشه، این سند باید از بانک ارائه بشه.

نکات کلیدی:

• همه مدارک باید اسکن و بارگذاری دیجیتالی در سامانه EPL بشن.
• ترجمه رسمی برخی اسناد خارجی (مثل فاکتور یا گواهی مبدأ) ممکنه در بعضی گمرک‌ها الزامی باشه.
• اگر اظهارنامه دارای مغایرت با اسناد باشه، مشمول جریمه یا توقف کالا خواهد شد.

 

استعلام شماره کوتاژ

کوتاژ وارداتی اطلاعاتی است در برگیرنده مشخصات محصول، تعداد واحدهای مورد نیاز، قیمت و شرایط خرید آن محصول. با درخواست کوتاژ وارداتی، اطلاعات دقیقی درباره محصول مورد نظر برای واردات به دست می‌آید. این اطلاعات به عنوان مبنایی برای بررسی قیمت و شرایط تجاری با فروشندگان و تامین‌کنندگان در کشورهای دیگر استفاده می‌شوند، کوتاژ صادراتی به معنای ارائه اطلاعاتی درباره محصول، تعداد واحدهای قابل صادرات، قیمت و شرایط فروش به خارج از کشور است. با استفاده از کوتاژ صادراتی، کسب‌وکارها می‌توانند بازارهای جدید را بررسی کنند و اقدام به عقد قراردادهای صادراتی با مشتریان خارجی جدید و گسترش روابط تجاری کنند. استعلام شماره کوتاژ به شما کمک می‌کند تا اطلاعات مورد نیاز برای واردات و یا صادرات محصولات مورد نظر را دریافت کنید و سپس با فروشندگان و مشتریان بین‌المللی آن محصولات ارتباط برقرار کنید.

 

در کل، کوتاژ به عنوان یک ابزار حیاتی در سیستم گمرکی، نقشی کلیدی در بهبود فرآیندهای ترخیص کالا و تسهیل تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند. با استفاده از این شماره شناسایی منحصر به فرد، تجار و مقامات گمرکی می‌توانند به راحتی و با دقت بیشتر، محموله‌ها را مدیریت و پیگیری کنند، که این امر به بهبود کارایی و شفافیت در تجارت جهانی کمک می‌کند.

 

شماره کوتاژ دقیقاً چیست و در کجا استفاده می‌شود؟

شماره کوتاژ یک کد یکتاست که هنگام ثبت اظهارنامه گمرکی در سامانه EPL به کالا اختصاص می‌یابد و برای پیگیری، ترخیص و تسویه ارزی کاربرد دارد.

آیا شماره کوتاژ برای صادرات هم صادر می‌شود یا فقط واردات؟

بله، شماره کوتاژ هم در واردات و هم در صادرات کالا صادر می‌شود و در هر دو نوع اظهارنامه اهمیت دارد.

کوتاژ را از کدام سامانه باید دریافت کنیم؟

کوتاژ به‌صورت خودکار پس از ثبت اظهارنامه در سامانه EPL گمرک صادر می‌شود و نیاز به اقدام جداگانه برای گرفتن آن نیست.

تفاوت کوتاژ با کد ثبت سفارش چیست؟

کد ثبت سفارش از سامانه جامع تجارت برای مجوز واردات گرفته می‌شود، اما کوتاژ کدی است که پس از اظهار رسمی کالا در گمرک صادر می‌گردد.

اعتبار شماره کوتاژ چقدر است؟

شماره کوتاژ تا زمان تکمیل فرآیند ترخیص و صدور پروانه گمرکی معتبر است و به‌عنوان مرجع رسمی در سوابق باقی می‌ماند.

آیا امکان ویرایش اطلاعات بعد از صدور کوتاژ وجود دارد؟

خیر، پس از صدور کوتاژ، اطلاعات ثبت‌شده به‌صورت رسمی ثبت شده و تغییر آن فقط از طریق درخواست اصلاحات قانونی ممکن است.

چه مدارکی برای ثبت اظهارنامه و دریافت کوتاژ نیاز است؟

مدارکی مثل فاکتور، بارنامه، بیمه‌نامه، ثبت سفارش، پکینگ لیست، گواهی مبدأ و مجوزهای قانونی مورد نیاز است.

اگر شماره کوتاژ گم شود، چطور آن را بازیابی کنیم؟

می‌توان از طریق سامانه EPL با اطلاعات کاربری یا شماره اظهارنامه وارد شده، مجدداً به شماره کوتاژ دسترسی پیدا کرد.

کوتاژ در بانک مرکزی چه نقشی دارد؟

بانک مرکزی از شماره کوتاژ برای بررسی تسویه ارزی و کنترل تخصیص ارز وارداتی استفاده می‌کند.

کوتاژ چه اهمیتی در کاهش قاچاق و کنترل گمرک دارد؟

وجود کوتاژ موجب شفافیت در زنجیره تأمین کالا شده و یکی از ابزارهای اصلی در ردیابی قانونی و جلوگیری از ورود کالای غیرمجاز است.

کوتاژ چیست؟

کوتاژ یک شماره شناسایی منحصر به فرد است که به هر اظهارنامه گمرکی اختصاص داده می‌شود. این شماره توسط گمرک صادر می‌شود و به عنوان یک شناسه برای پیگیری وضعیت و مراحل مختلف ترخیص کالا استفاده می‌شود.

کاربرد کوتاژ چیست؟

کوتاژ برای پیگیری و مدیریت مراحل مختلف ترخیص کالا از گمرک استفاده می‌شود. این شماره به تجار، واردکنندگان و گمرک کمک می‌کند تا به راحتی اطلاعات مربوط به یک محموله خاص را پیگیری و بررسی کنند.

چه اطلاعاتی در شماره کوتاژ وجود دارد؟

شماره کوتاژ شامل اطلاعاتی نظیر تاریخ ثبت اظهارنامه، نوع کالا، و کد گمرکی مربوط به آن است. این اطلاعات به شفافیت و سرعت در فرآیندهای گمرکی کمک می‌کند.

چگونه می‌توان شماره کوتاژ را دریافت کرد؟

شماره کوتاژ هنگام ثبت اظهارنامه گمرکی توسط سیستم گمرک به صورت خودکار تولید و به اظهارنامه اختصاص داده می‌شود. واردکننده یا نماینده او می‌تواند این شماره را از سیستم گمرکی دریافت کند.

آیا شماره کوتاژ برای هر نوع کالا صادر می‌شود؟

بله، شماره کوتاژ برای هر نوع کالا و هر محموله‌ای که از طریق گمرک وارد یا صادر می‌شود، صادر می‌گردد. این شماره به تفکیک و مدیریت محموله‌های مختلف کمک می‌کند.

اهمیت کوتاژ در فرآیند ترخیص کالا چیست؟

کوتاژ به عنوان یک شناسه منحصر به فرد، امکان پیگیری دقیق و سریع محموله‌ها را فراهم می‌کند و به کاهش خطاها و بهبود کارایی در فرآیندهای گمرکی کمک می‌کند.

آیا شماره کوتاژ باید در مدارک حمل و نقل ذکر شود؟

بله، شماره کوتاژ معمولاً در تمامی مدارک مرتبط با حمل و نقل و ترخیص کالا، مانند بارنامه و فاکتورهای تجاری، ذکر می‌شود تا به تسهیل فرآیندهای گمرکی و پیگیری محموله کمک کند.