کشور ایران و چین دو کشور با روابط تجاری بسیار طولانی و قدیمی هستند، ایران و چین دو تمدن قدیمی در آسیا هستند و از گذشته با هم تبادلات تجاری مختلفی داشته‌اند. بسیاری از کالاها در داخل کشور قابل تولید نیستند، به همین دلیل لازم است تا از کشورهای دیگر وارد ایران شوند. به کالاهایی که از کشورهای خارجی مانند چین وارد ایران می‌شوند کالاهای وارداتی گفته می‌شود. دولت برای واردات از چین مبالغی را به عنوان مالیات در نظر می‌گیرد، این مبلغ در اصل یکی از مهمترین درآمدهای دولت است. مالیات بر واردات همان ارزش گمرکی کالا است که برابر است با قیمت خرید کالا، هزینه حمل و نقل کالا، حق بیمه در کنار حقوق ورودی، سود بازرگانی و حقوق گمرکی ثبت شده در اوراق گمرکی.
براساس بند (الف) ماده 9 قانون مالیات بر ارزش افزوده، واردات برخی کالاها شامل پرداخت مالیات نمی‌شود و شما می‌توانید بدون پرداخت مالیات این کالاها که معمولا نیاز‌های اساسی و مهم مردم و صنایع هستند را به ایران وارد کنید. تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان کالاهای تعیین شده در این قانون، وظیفه دارند تا برچسب معافیت از مالیات را روی بسته‌بندی کالاها قرار دهند. بر اساس این قانون دریافت مالیات از این کالاها توسط عرضه‌کنندگان شامل جریمه دوبرابر مالیات است و قابل بخشیدن نیز نیست. سازمان امور مالیاتی برای آگاهی رسانی عمومی فهرست کالاها و خدمات معاف از مالیات و عوارض آنها را در سامانه عملیات الکترونیکی قرار داده است. در صورت دریافت گزارش‌های مردمی مبنی بر تخلف دریافت مالیات از این کالا و خدمات از طریق این سامانه، مبلغ‌های اضافی دریافتی از خریداران استرداد می‌شود. سازمان امور مالیاتی وظیفه دارد تا حداکثر سه ماه پس از دریافت گزارش دریافت مالیات از کالاهای مورد نظر، شکایت را تأیید و یا رد وحسب مورد استرداد مبلغ اضافه دریافتی به خریداران ارائه کند.
انواع مالیات بر واردات کالا از چین چیست؟
مالیات و عوارض واردات کالا از چین غیر از مواردی که در ابتدا ذکر کردیم مواردی دیگری را هم شامل می‌شوند، برای نمونه برای حمایت از تولیدات داخلی، واردات کالاهای مشابه آنها از کشورهای دیگر به ایران مشمول پرداخت مالیات می‌شود و تنها افرادی که کارت بازرگانی می‌توانند فرایند واردات این کالاها را انجام دهند. مالیات بر واردات، انواع متفاوتی دارد که در ادامه هر کدام را بررسی خواهیم کرد. شما به عنوان بازرگان و واردکننده کالا باید تمامی موارد را بدانید.
مالیات بر حقوق و عوارض گمرکی چقدر است؟
براساس ماده 1 قانون امور گمرکی، حقوق گمرکی معادل 4 درصد ارزش گمرکی کالا به اضافه سود بازرگانی تعیین شده توسط هیئت وزیران دولت است. مبلغی که گمرک ایران مسئول وصول آن است به واردات قطعی کالا مربئط می‌شود. این مبلغ شامل هزینه‌های انجام خدمات نیست، براساس ماده 5 قانون امور گمرکی، پرداخت حق ورودی، جریمه‌های مربوط به ترخیص و هزینه انجام خدمات به عهده صاحب کالا است. حقوق گمرکی از ابتدا رقم ثابت 4 درصد بوده است و تغییری در چند سال اخیر نداشته است برای مالیات و عوارض واردات کالا از چین نیز این مبلغ ثابت است و تغییری نمی‌کند.
مالیات بر واردات خودرو
یکی از مهمترین مالیات‌هایی که توسط دولت از تاجران دریافت می‌شود مالیات بر واردات خودرو وارداتی است. نرخ این مالیات سالانه توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود و ثابت نیست. میزان تعیین مالیات خودروهای وارداتی مقدار حجم موتور آنها (برحسب سی سی) است. برای خودروهای برقی و هیبریدی تعرفه‌ای جداگانه‌ای وجود دارد، در بودجه امسال هنوز به این موضوع اشاره نشده است. بر اساس بودجه سال 1400، میزان حق ورودی خودروهای سواری به کشور حداقل 86 درصد از ارزش گمرکی خودرو است. دو گروه معاف از پرداخت سود بازرگانی واردات خودرو هستند، جانبازان و معلولین بهزیستی. معافیت از پرداخت سود بازرگانی آنها نیز برابر است با 30 میلیون تومان.
مالیات بر سود بازرگانی چقدر است؟
به ازای واردات کالاهای قطعی سود بازرگانی به صورت ریالی توسط گمرک ایران از تاجران دریافت می‌شود. این میزان بسته به تصمیم سیاست‌گذاران و دولت متغیر است و نرخ ثابتی ندارد. این هزینه هرساله برای انواع کالا مشخص واعلام می‌شود. شرکت‌هایی مانند شرکت‌های دانش‌بنیان، تجاری‌سازی، نوآوری و اختراعات از پرداخت این سود معاف هستند. طبق قانون سود بازرگانی واردات کالا از بنادر خرمشهر، بوشهر، آبادان و جزیره هرمز شامل تخفیف می‌شود.
محاسبه مالیات واردات کالا
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در 9 مهر ماه 1398 برای رسیدگی به لایحه مالیات بر ارزش افزوده با ماده (6) این لایحه موافقت کردند. این لایحه 163 رای موافق، 13 رای مخالف و 1 رای ممتنع داشت. بر اساس این لایحه مجموع ارزش گمرکی کالا (قیمت خرید هزینه حمل و نقل به اضافه حق بیمه) و حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) مأخذ محاسبه مالیات واردات کالا است.
نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده واردات کالا از چین چگونه است؟
قانون مالیات‌های مستقیم فرمول مشخصی برای محاسبه مقدار مالیات بر واردات دارد. تاجران باید پیش از انجام معاملات کالا میزان مالیات هر کالا را محاسبه کنند. محاسبه مالیات بر ارزش افزوده کالا بر اساس مقدار ریالی کالاهای وارداتی انجام می‌شود. فرمول کلی محاسبه مالیات بر ارزش افزوده بدین صورت است که در ابتدا مقدار ارزش افزوده کالا با میزان ارزش کرایه حمل خارجی آن توسط کشتیرانی جمع می‌شود و سپس در مبلغ بیمه و نرخ رسمی ارز که توسط گمرک مشخص شده، ضرب می‌شود. این فرمول کلی میزان مالیات و ارزش افزوده کالای وارداتی است. حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده، نیم درصد حلال احمر و مبلغ کارمزد ثبت سفارش مبلغ قابل پرداخت به گمرک و مالیات را تشکیل می‌دهد.
نحوه محاسبه مالیات واردات کالا
چند فاکتور مهم در کنار هم در نهایت مالیات بر واردات کالا را مشخص می‌کنند. در اظهارنامه گمرکی، مقدار مالیات بر واردات کالا بهدین صورت محاسبه می‌شود:
محاسبه مبلغ ارزی کالا یا همان میزان ارزش گمرکی کالا به علاوه با هزینه بیمه. ضرب تعرفه گمرکی در ارزش گمرکی کالا طبق قانون واردات. جمع حقوق گمرکی کالا با ارزش آن جهت تعیین عوارض و ضرب در 9 درصد. جمع حقوق گمرکی کالا با ارزش آن جهت تعیین مالیات و ضرب در 4 درصد طبق قانون مالیات‌های مستقیم. حقوق گمرکی، مالیات و عوارض کالا برابر با مبلغ پرداختی به گمرک. و در نهاین جمع تمامی موارد ذکرشده.
کدام کالاهای وارداتی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند؟
کالاهای بند (الف) ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده، از تاریخ 13 دی ماه 1400 معاف از مالیات هستند و این معافیت بر روی بسته‌بندی کالا درج می‌شود. این کالاها عبارتند از:
محصولات کشاورزی خام فرآوری نشده مانند گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگلی مانند چوب خام، محصولات گلخانه‌ای مانند سبزی‌جات، صیفی‌جات، گل و گیاه و انواع قارچ‌ها.
دام زنده، خوراک دام و مواد اصلی تولید مثل دام زنده.
انواع بذر، نشاء، کود و سم.
شیر و ماست و پنیر.
آب برای مصارف کشاورزی.
آرد و نان.
برنج، سویا و حبوبات.
تخم ماکیان.
انواع گوشت و فرآورده‌های آن.
انواع روغن‌های گیاهی و حیوانی خوراکی.
شیر خشک نوزادان.
تخم مرغ نطفه‌دار و جوجه یک روزه.
کاغذ باطله و خمیر کاغذ.
کاغذ و دفتر تحریر، کتاب، کاغذ چاپ و روزنامه.
کالاهای وارد شده همراه مسافر برای استفاده شخصی تا میزان مشخص شده توسط قانون امور گمرکی.
شمش‌های طلا وارداتی و داخلی و انواع حواله‌های الکترونیکی یا کاغذی دارای پشتوانه 100 درصد طلا.
فرش دستباف و مواد اولیه اصلی آن.
دارو و واکسن‌های انسانی و دامی و همچنین لوازم مصرفی درمانی و توان‌بخشی
تجهیزات و اقلام دفاعی، نظامی، امنیتی، اطلاعاتی و انتظامی که فهرست آنها با پیشنهاد وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ستاد نیروهای مسلح به‌تصویب می‌رسد.
دارایی‌های غیرمنقول و حواله کاغذی یا الکترونیکی مبتنی بر آنها.
چه افرادی از پرداخت مالیات بر واردات معاف هستند؟
دو گروه از پرداخت مالیات بر واردات معاف هستند، اولین دسته شرکت‌های تولیدی که پروانه بهره‌برداری دارند هستند دومین دسته نیز شرکت‌هایی هستند که دارای گواهی خوش‌حسابی از دارایی هستند. گواهی خوش‌حسابی به شرکت‌هایی داده می‌شود که ثبت نام آنها در پایگاه اینترنتی خدمات الکترونیک مودیان مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور تکمیل شده است و آنها اظهارنامه و حساب سود و زیان سال مالی قبلی را به دولت ارائه کرده باشند و نیز و همه بدهی‌های مالیاتی قبلی خود را پرداخت کرده باشند. مودیانی که این سه شرط را داشته باشند گواهی خوش‌حسابی دریافت می‌کنند و از طرف دولت پرداخت مالیات بر واردات معاف هستند.
مالیات و عوارض واردات کالا از چین
یکی از پیچیده ترین مسائل در ارتباط با واردات کالا برای شرکت‌هایی که با چین تجارت فعال دارند، مالیات و عوارض وضع شده بر کالاهای وارداتی به چین و صادراتی از ایران به چین است. هر چند که نرخ‌ها و مقررات از محصولی به محصول دیگر متفاوت هستند اما تعدادی اصول کلی بر روی مالیات‌ها حاکم است و مهمترین آنها عبارتند از:
مالیات بر ارزش افزوده
مالیات مصرف
عوارض گمرکی
واردات کالا از چین
مالیات بر ارزش افزوده برای کالاهای وارداتی
کالاهای وارداتی شامل مالیات بر ارزش افزوده می‌شوند، نرخ‌های مالیات وضع شده مشابه محصولات فروخته شده در بازار داخلی کالا است. نرخ کمتر معمولا برای خدمات ارزش افزوده مخابرات، خدمات مالی، خدمات گردشگری، تفریحی و ورزشی در نظر گرفته می‌شود. مالیات بیشتر برای مواد غذایی ماشین آلات کشاورزی، کودهای شیمیایی، لوازم برقی، لوازم خانه، حمل و نقل، ساخت و ساز درنظر گرفته می‌شود، مالیات بر ارزش افزوده در زمان ترخیص کالا از گمرک باید توسط مالک بار پرداخت شود.
مالیات بر مصرف برای کالاهای وارداتی
مالیات مصرف بر روی کالاهای لوکس مانند ساعت، لوازم آرایشی خودرو، وسایل بازی در گمرک‌های ورودی کشور دریافت می‌شوند. مالیات بر مصرف برای کالاهای وارداتی بر مبنای ارزش، مقدار و با نرخ‌ها و مقادیر مالیاتیِ متفاوت هستند. این مالیات باید از روزی که گمرک صورت حساب مالیات را برای مصرف کالاهای وارداتی را صادر می‌کند پرداخت شود.
عوارض گمرک
عوارض گمرکی عبارتند از عوارض واردات و صادرات که بر اساس طرح اجرایی تعرفه‌های گمرکی در هر سال بر روی تعداد مشخصی از کالاها وضع می‌شوند. عوارض گمرکی بر اساس ارزش یا مقدار کالاها محاسبه می‌شوند و از کالایی به کالای دیگر متفاوت هستند. برای اینکه بتوانید در کار تجارت موفق شوید باید این قوانین را بدانید و به درستی و در زمان مناسب از آنها استفاده کنید.
عوارض واردات کالا از چین
در کنار مالیاتی که بر روی کالاهای وارداتی اعمال می‌شود عوارضی هم نیز باید برای کالاها پرداخت شود. عوارضِ مربوط به واردات کالا براساس نوع کالا و در هر کشور متفاوت هستند. این عوارض بر اساس توافق نامه‌هایی که بین دو کشور بسته می‌شود، در نظر گرفته و تعیین می‌شوند. عوارض بر کالاهای وارداتی بین ایران و چین عبارت‌اند از:
نرخ کامله الوداد: نرخی است که دولت برای کالاهای وارداتی از چین به ایران در نظر می‌گیرد.
نرخ عوارض قراردادی: این عوارض برای کالاهایی اعمال می‌شود که از کشورها یا مناطقی صادر شده‌اند که با کشور چین موافقت نامه‌های دوجانبه دارند.
نرخ عوارض ترجیحی ویژه: این عوارض برای کالاهای وارداتی در نظر گرفته می‌شود که از کشورها یا مناطقی صادر شده‌اند که با کشور چین موافقت نامه‌های تجاری دارند.
نرخ عوارض سهمیه‌های تعرفه‌ای: برای کالاهایی در نظر گرفته می‌شود که با سهمیه وارد ایران می‌شوند.
علاوه بر این عوارض، عوارض دیگری نیز برای کالاهای وارداتی دریافت می‌شود که متفاوت هستند. مهمترین آنها، عوارضی هستند که در بالا بررسی کردیم همچنین عوارض و مالیات کالای وارداتی، بخش کوچکی از واردات کالا از چین را در بر می‌گیرند. در سال ۲۰۱۶، دولت چین سری مقررات جدیدی را برای شرکت‌های واردکننده و صادرکننده‌ی کالاها و خدمات مالیاتی به چین در نظر گرفت. مهمترین مسائل مربوط به مالیات صادرات و واردات کالا از چین بود که شرکت‌های خارجی باید برای تجارن آنها را مد نظر قرار می‌داند. شرکت‌های وارد کننده یا صادر کننده کالا به چین و برعکس باید سه مدل مالیات پرداخت کنند:
شرکت‌های واردکننده یا صادرکننده محصولات به چین به طور کلی با سه نوع مالیات در ارتباطند:
مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر مصرف
هزینه‌های گمرکی
مالیات بر ارزش افزوده کالاهای وارداتی
به تمامی کالاهای وارداتی به چین ۱۳% یا ۱۷% مالیات بر ارزش-افزوده ملی (VAT) تعلق می‌گیرد.
مالیات بر مصرف کالاهای وارداتی از چین به ایران
مالیات بر مصرف (CT) برای شرکت‌ها و سازمان‌هایی در نظر گرفته می‌شود که محصولاتی را تولید و وارد، به صورت محموله فراوری می‌کنند یا می‌فروشند. محصولات وارداتی شامل مالیات بر مصرف در چین، مواردی که برای سلامتی افراد مضرند. مانند تنباکو یا الکل، کالاهای لوکس مانند جواهرات و لوازم آرایشی و محصولات با کیفیت بالا مانند اتومبیل‌های سواری و موتور سیکلت‌ها.
عوارض گمرکی
عوارض گمرکی بر اساس برنامه‌ی اجرای تعرفه گمرکی چین در سال ۲۰۱۶ (“طرح تعرفه ۲۰۱۶”) با ۸۲۹۴ آیتم مالیاتی، شامل مالیات صادرات و واردات هستند که براساس قیمت یا مقدار کالا محاسبه می‌شوند.
عوارض واردات
عوارض کالاهای وارداتی به صورت کلی ماورد زیر را شامل می‌شود:
کالاهای وارداتی از کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی (WTO).
کالاهای وارد شده از کشورهایی که توافقنامه‌های تجارت دوجانبه شامل مقررات مربوط به MFN را با چین منعقد کرده‌اند.
محاسبه مالیات و عوارض واردات کالا از چین
مالیات و عوارض قابل پرداخت برای واردات کالا از چین، پس از تعیین ارزش پرداخت گمرک (DPV) و نرخ تعرفه‌ها و مالیات کالاها، به صورت زیر محاسبه می‌شود:
محاسبه گمرک واردات براساس قیمت که برابر است با نرخ تعرفه * (DPV) ارزش پرداخت گمرک = گمرک قابل پرداختمحاسبه گمرک واردات بر اساس مقدارکه برابر است با زان گمرک هر واحد کالا * مقدار کالاهای وارد شده = گمرک قابل پرداخت مالیات و گمرک قابل پرداخت واردات باید با استفاده از نرخ ارز معیار تعیین شده توسط بانک مردم چین به یوان محاسبه شود.
گمرک صادرات
گمرک صادرات تنها برای چند محصول اصلی و کالاهای نیمه تولیدی در نظر گرفته و تعیین می‌شود. چین از سال ۲۰۱۶ به منظور حفظ منابع خود تعرفه‌های موقت صادراتی برای محصولاتی از جمله نفت خام، کودهای شیمیایی و آلیاژ آهن تعیین کردو. ارزش پرداخت گمرک (DPV) برای صادرات براساس قیمت مبادله شده است.
