در حال حاضر یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی که در رشد اقتصادی هر کشور نیز نقش اساسی را ایفا می‌کند، میزان صادرات و واردات به کشور است. براساس قوانین تصویب شده در هر کشور، مردمی که در خصوص صادرات و واردات کالا دانش و آگاهی کافی دارند می‌توانند فعالیت خود در این حوزه را آغاز کنند. اما نکته مهم و اساسی پیش از ورود به موضوع صادرات و واردات، دانستن درست مراحل صادرات و واردات کالا است. اگر شما نسبت به این مراحل دانش و آگاهی کافی نداشته باشید ممکن است در حین مراحل واردات کالای خود دچار مشکل شوید.
واردات کالا چیست؟
واردات کالا به معنی وارد کردن کالاهای مشخص شده از سایر کشورها به کشور ایران است. این کالاها معمولاً در کشورهای دیگر تولید می‌شود و سپس به کشور ایران یا تاجران فروخته و یا با کالاهای تولید شده در ایران مبادله می‌شوند. این عمل از دوران اولین کشورهای متمدن در گذشته وجود داشته است و با پیشرفت تکنولوژی و صنعتی شدن کشورها پیشرفته شده است. هم اکنون افراد مختلف نیز می‌توانند براساس قوانین ایجاد شده از طرف حکومت هر کشور برای واردات کالای خود اقدام کنند.
آشنایی با قوانین واردات
پیش از آشنایی با مراحل واردات کالا، باید از قوانین واردات کالا که یکی از مبانی مهم برای شروع کسب و کار است مطلع شوید. برخی از قوانین حوزه واردات کالا به صورت قوانین پایه هستند و برخی دیگر به صورت بخشنامه‌ها و آیین نامه‌های اجرایی تعیین می‌شوند که این قوانین توسط دولت‌ها و حاکمیت‌های هر کشور تغییر می‌کنند. اطلاع داشتن از قوانین به روز کشور یکی از اصلی‌ترین مواردی است که واردکنندگان یا افرادی که می‌خواهند در حوزه واردات و صادرات کالا فعال باشند باید اطلاعات کافی نسبت به آنها داشته باشند که در ادامه مقاله مهمترین این موارد را بررسی خواهیم کرد.
قانون مقررات واردات و صادرات
این قانون از قوانین پایه‌ای تجارت می‌باشد که در سال 1372 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. این قانون دارای 24 ماده است که در واقع خط قرمزهای واردات و صادرات را تعیین می‌کند. مطالعه این قانون برای تجار اهمیت بسیار بالایی دارد.
آیین‌نامه اجرای قانون واردات و صادرات
این آیین نامه در سال ۱۳۷۲ در راستای قانون مقررات صادرات و واردات توسط هیئت دولت وقت در ۲۴ ماده تنظیم شد. این آیین نامه دارای نکات اجرایی برای واردات و صادرات کالا است به همین دلیل مطالعه آن و آشنایی با مقررات صادرات و واردات برای افرادی که می‌خواهند فعالیت خود را در این حوزه شروع کنند بسیار مفید است.
آیین‌نامه امورگمرکی
این آیین‌نامه دارای نکات مفید و ارزشمندی برای آشنایی با فرایندهای گمرکی و نیز امور مربوط به ترخیص کالا است که در سال ۱۳۹۰ توسط مجلس شورای اسلامی تنظیم و سپس تصویب شد. مطالعه این آیین نامه سبب می‌شود تا شما به عنوان بازرگان با قوانین واردات کالا بیشتر آشنا شوید و اطلاعات خود را در این حوزه بالا ببرید.
کتاب قوانین واردات و صادرات
کتاب قوانین صادرات و واردات کالا به ایران هر ساله به روز رسانی می‌شود و توسط سازمان توسعه تجارت به چاپ می‌رسد. این کتاب دارای نکات بسیار مهمی در ارتباط با واردات و صادرات کالاهای مختلف و تعرفه‌های مربوط به آنها به داخل ایران است. علاقه‌مندان می‌توانند نسخه الکترونیک این کتاب را از طریق سایت سازمان تجارت تهیه کنند.
بخشنامه‌های اجرایی
این بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها بخش مهمی از قوانین واردات کالا به ایران هستند که شما با مطالعه آنها می‌توانید با جزئی‌ترین و به روزترین مقررات وضع شده در این حوزه آشنا شوید. مواردی که بیان کردیم تنها بخشی از قوانین مهم در حوزه صادرات و واردات کالا به ایران هستند. شما باید بدانید که قوانین دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که باید اطلاعات خود را در ارتباط با آنها نیز افزایش دهید. این نکته را نیز مد نظر داشته باشید که برای واردات کالا از سایر کشورها به ایران باید قوانین آن کشورها را نیز بدانید تا برای وارد کردن کالای خود به ایران دچار مشکل نشوید.
مراحل واردات کالا
یکی از اصلی‌ترین بخش‌هایی که افراد تازه‌کار و علاقه‌مند به حوزه تجارت باید نسبت به آن آگاهی کافی داشته باشند، مراحل و فرایندهای مختلف واردات کالا به ایران است. برای اینکه دید بهتری به این موضوع داشته باشید لازم است تمامی این مراحل را بدانید و گام به گام پیش بروید تا برای واردات کالا به ایران دچار مشکل نشوید. در ادامه مقاله مراحل واردات کالا به ایران را بررسی خواهیم کرد.
دریافت کارت بازرگانی
یکی از اولین مراحل واردات کالا به ایران دریافت کارت بازرگانی است. هر بازرگان تازه‌کاری باید قبل از انجام فعالیت تجاری خود کارت بازرگانی دریافت کند. صدور کارت بازرگانی توسط وزارت صمت در ایران انجام می‌شود. داشتن کارت بازرگانی در کنار اجازه‌ی امور واردات و صادرات، مزایای دیگری نیز دارد. کارت بازرگانی انواع مختلفی دارد و هر کدام از این موارد ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی دارند که در ادامه انواع کارت بازرگانی را بررسی خواهیم کرد.
انواع کارت بازرگانی عبارتند از:
کارت تجاری
موردی
صنعتی
خدماتی
کارت‌های بازرگانی انواع مختلف دیگری نیز دارند اما مواردی که اشاره کردیم مهمترین انواع کارهای بازرگانی فعال در ایران هستند. این کارت‌ها به دو جنبه حقیقی و حقوقی در ایران دسته‌بندی می‌شوند.
حوزه فعالیت
گام بعدی برای شروع فعالیت در حوزه واردات و صادرات کالا، انتخاب حوزه فعالیت است. در این بخش افراد می‌توانند چند حوزه را برای شروع فعالیت خود انتخاب کنند یا تنها یک حوزه را انتخاب نمایند. امکان دارد برخی از افراد به دلیل داشتن شناخت کافی در مورد یک کشور یا افرادی در آن کشور بخواهند کالای مد نظرشان را فقط از همان کشور به ایران وارد کنند. افرادی نیز هستند که محصول خاصی را برای واردات مد نظر دارند که در کشورهای مختلف وجود دارد و می‌خواهند واردات کالا را از کشورهای مختلف انجام دهند. انتخاب هر کدام از این موارد بر عهده خود فرد واردکننده است. او می‌تواند با توجه به تجربیات خود یکی از روش‌ها را انتخاب نماید. داشتن اطلاعات کافی در حوزه صادرات و واردات کالا در هر کشور به عنوان یکی از شروط اصلی برای واردات، اهمیت زیادی دارد.
خرید کالا
پس از طی کردن مراحل گفته شده، حال زمان خرید کالا فرا رسیده است. در این قسمت از مراحل واردات کالا باید قیمت کالاهای ارائه شده توسط شرکت‌ها و کیفیت آنها را به عنوان واردکننده بررسی کنید و در انتها اگر کالا کیفیت لازم را داشت، بر سر قیمت و تعداد کالاهای مورد نظر به توافق با تولیدکننده برسید و سرانجام ارسال سفارش خرید به شرط مذکور را انجام دهید.
درخواست ارسال پیش فاکتور
یکی از مهمترین مراحل واردات کالا، درخواست ارسال پیش فاکتور از تولیدکننده است. پیش فاکتور در اصل یک سند برای خریدار می‌باشد که در آن مشخصات کالا و جزئیات قرارداد بین خریداران و فروشنده ذکر شده است. توجه داشته باشید که فرد واردکننده بعدها می‌تواند به استناد به همین پیش فاکتور درخواست ثبت سفارش خود را انجام بدهد به همین دلیل دریافت پیش فاکتور اهمیت زیادی دارد.
ثبت سفارش در سامانه وزارت صمت
ثبت سفارش در سامانه، مهمترین مرحله برای واردات کالا به ایران است. در این مرحله واردکننده باید سفارش خود را در قسمت ثبت سفارش وزارت صمت ثبت و برای وارد کردن کالای خود از این وزارتخانه تاییدیه دریافت کند. در این بخش ممکن است برخی از کالاها ممنوع باشند البته در مراحل قبلی باید درباره کالاهای ممنوعه تحقیقات کافی را انجام دهید. روند ثبت سفارش برای کالاهای مختلف متفاوت است و همچنین برای برخی از کالاها در کنار مجوز وزارت صمت، نیاز به مجوز سایر ارگان‌ها نیز دارید و باید برای دریافت مجوزهای ثانویه نیز اقدام کنید.
پرداخت بین‌المللی
در این مرحله فرد واردکننده باید ارز لازم برای معامله را تامین کند. همانطور که در مراحل قبلی بررسی کردیم تاجر و واردکننده می‌توانند برخی از کالاهای وارداتی خود را با ارز دولتی خریداری نمایند یا از روش‌های دیگری برای تامین ارز مورد نیاز خود اقدام کنند. پرداخت بین‌المللی می‌تواند به چهار روش مختلف انجام شود. این مرحله از واردات کالا برای تجار ایرانی به علت وجود تحریم‌ها سخت است اما همچنان راه‌های زیادی برای انجام این روش وجود دارد.
از گذشته تا به امروز کشورهای مختلف برای تامین کالاهایی که امکان تولید آنها در داخل کشور خود را نداشتند یا تولید کالا در داخل کشور برای آنها پر هزینه بود، اقدام به واردات کالا از کشورهای دیگر می‌کردند تا نیازهای مردم و جامعه خود را برطرف کنند. واردات کالا و انجام تجارت با کشورهای دیگر نقش مهمی در رشد اقتصاد کشور و تامین نیازهای مردم جامعه دارد. از طرف دیگر واردات کالا یک تجارت بسیار ارزشمندی برای بازرگانان به همراه دارد به همین دلیل اغلب شرکت‌های بازرگانی از طریق واردات کالا در کنار سودآوری می‌توانند به کاهش نرخ بیکاری در جامعه نیز کمک کنند.
واردات چه کالاهایی سودآور است؟
تعرفه گمرکی درصدی است که هر دولتی برای انواع کالاها در نظر می‌گیرد و به این معنی است که شما باید درصد مشخصی از مبلغ فاکتور خود را به گمرک کشور پرداخت کنید. در حال حاضر دولت برای حمایت از تولیدات داخلی، برای کالاهایی که در داخل کشور تولید می‌شوند و مشابه خارجی آن به داخل کشور وارد می‌شوند، تعرفه‌های گمرکی بالایی در نظر می‌گیرد تا واردات آن کالاهای به خصوص دشوارتر و پرهزینه‌تر باشد. به همین دلیل برای واردات کالا بهتر است به سراغ کالاهایی بروید که در داخل ایران تولید نمی‌شوند یا بسیار کمیاب هستند تا عوارض گمرکی کمتری پرداخت کنید و هزینه‌های واردات کالای خود را کاهش دهید در نتیجه این امر به سودآوری بیشتری نیز می‌رسید. به عنوان مثال واردات خوراک دام و طیور از کشورهایی چون روسیه و قزاقستان می‌تواند سودی خوبی را برای شما به همراه داشته باشد.
مالیات واردات کالا
در تمامی کشورهای دنیا واردات کالا با پرداخت حق مالیات همراه است. مبلغ مالیات برای هر کالا متفاوت است و توسط دولت‌ها و با توجه به سیاست‌هایی که در زمینه واردات کالا وجود دارد تعیین می‌شود. شما برای اینکه بتوانید کالای خود را از گمرک ترخیص کنید موظف به پرداخت مالیات تعیین شده برای کالا هستید.
حمل و نقل کالا
برای حمل و نقل کالا روش‌های مختلفی مانند حمل و نقل دریایی، زمینی، ریلی و یا جاده‌ای وجود دارد. اینکه کدام روش برای حمل و نقل کالای شما مناسب است، براساس حجم کالا و نیز مسافت بین دو کشور و سایر پارامترها تعیین می‌شود. روش حمل و نقل کالاها با استفاده از قوانین بین‌المللی اینکوترمز انتخاب می‌شود البته در این مرحله واردات کالا نیازی به تسلط کامل بر روی این قوانین نیست.
بیمه کالا
یکی از موارد مهم برای حمل و نقل کالا خصوصا در حوزه حمل و نقل بین‌المللی، بیمه کردن کالا در حین حمل و نقل است. در این مرحله از واردات کالا واردکننده باید با یک شرکت بیمه مناسب برای بیمه کردن کالاهای خود به توافق برسد. همچنین در این مرحله واردکننده باید هزینه‌ای را به شرکت بیمه برای دریافت تعهدات شرکت بیمه‌ای پرداخت کند.
ترخیص کالاها از گمرک
آخرین مرحله در حوزه واردات کالا، ترخیص کالا از گمرک است. پس از انجام تمامی مراحل قبلی و رسیدن کالا به مقصد مورد نظر، واردکننده باید کالاهای خود را از گمرک ترخیص کند. این مرحله یکی از مهمترین مراحل واردات کالا به داخل ایران است. در این مرحله واردکننده اسناد و مدارک مربوط به کالاهای خود را به اداره گمرک ارائه و طی انجام فرایندهای ترخیص و پرداخت هزینه‌های مربوط به کالای خود، در زمان تعیین شده کالاهای خود را از گمرک ترخیص می‌نماید. کمک گرفتن از شرکت‌های حمل و نقل برای ترخیص کالا می‌تواند به شما کمک کند تا کالای خود را بدون دردسر و در مدت زمان کوتاهی از گمرک ترخیص کنید چرا که اغلب واردکنندگان کالا در این مرحله با مشکلات زیادی روبرو می‌شوند و در نتیجه فرایند ترخیص کالا به امری دشوار برای آنها تبدیل می‌گردد.
سخن پایانی
تمامی مراحل واردات کالا به ایران را به صورت کامل بررسی کردیم. توجه داشته باشید که بیش از اقدام به صادرات و واردات کالا، قوانین کشور مبدا و مقصد در این حوزه را به صورت کامل بررسی کنید. لازم به ذکر است که انجام دقیق و کامل مراحل واردات کالا دارای نکات و پیچیدگی‌های زیادی است به همین دلیل ممکن است در اولین مرحله دچار مشکل شوید برای رفع این مشکلات و رسیدن به موفقیت، بهتر است در شروع تجارت خود حتماً از شرکت‌های حمل و نقل و مشاوران خبره‌ی آنها کمک بگیرید.
