ترخیص کالا از گمرک سلسله‌مراتب مختلفی دارد که انجام هرکدام از این مراحل برای خروج قانونی کالا از گمرک‌های ایران و سایر کشور‌ها ضروری هستند و باید تاجران و افراد فعال در این حوزه با این مراحل آن آشنایی کافی داشته باشند. براساس قوانین و مقررات تجارت تعیین منشأ ارز یکی از مراحل ترخیص کالا پس از مرحله آزمایش برای دریافت شناسه رهگیری یا کد ساتا است. دریافت شناسه اظهارنامه گمرکی برای اظهار کالا به گمرک ضروری است و به‌تمامی کالاهایی که از طریق برات یا از نوع بانکی ثبت سفارش شده‌اند داده می‌شود. برای آشنایی با شیوه تعیین منشأ ارز و آموزش مرحله‌به‌مرحله دریافت این کد تا تنهای مقاله در کنار ما باشید.
تعیین منشأ ارز یکی از مهم‌ترین مراحل ترخیص کالا از گمرک‌های ایران برای تاجران ایرانی و خارجی است که پس از انجام آن، شناسه‌ای تحت عنوان کد ساتا به تاجران داده می شود. دریافت این کد برای ورود کالا به کشور ضروری است و تاجرانی که قصد فعالیت درزمینهٔ تجارت و بازرگانی رادارند، باید نسبت به دریافت آن از سامانه مربوطه اقدام کنند، بدون این کد واردات و صادرات کالا عملاً غیرممکن است.
در دید کلی گمرک ایران، تعیین منشأ ارز برای کنترل بیشتر بانک مرکزی بر ورود و خروج انواع کالاها انجام می‌شود چراکه با اولویت‌بندی ارزهای اختصاص داده‌شده به کالاهای وارداتی و صادراتی در سامانه تجارت، ارز مشخص به کالای موردنظر داده می‌شود. برای اظهار منشأ ارز و دریافت شناسه اظهارنامه گمرکی باید در زمان ثبت سفارش کالا یا اظهار حمل در سامانه جامع تجارت، به بخش نحوه تأمین ارز رفته تا محل تخصیص ارز کالای موردنظر خود را انتخاب کنید. با توجه به این‌که فرایند به سه دسته کلی تقسیم می‌شود و مراحل انجام آن به‌دقت کافی نیاز دارد، این مقاله را دنبال کنید تا به‌طور کامل به بررسی کاربرد این کد و تعیین منشأ ارز بپردازیم و شمارا با این مقوله مهم در تجارت آشنا کنیم.
اظهار منشأ ارز به چه معنی است؟
یکی از الزامات برای اظهار گمرکی کالا تعیین منشأ ارز است. به عملیات مشخص شدن محل تأمین ارز، اظهار منشأ ارز گفته می‌شود، در صورت مورد تائید بودن منشأ ارز توسط بانک مرکزی، شناسه رهگیری و شناسه اظهارنامه گمرکی برای تاجر و صاحب کالا برای اظهار گمرکی صادر می‌شود. شما می‌توانید تنها با دریافت این کد برای ترخیص کالاهای خود از گمرک اقدام کنید؛ بنابراین با توجه به این‌که دریافت این کد برای تنظیم اظهارنامه گمرکی و انجام تشریفات گمرکی ضروری است، باید با چگونگی دریافت و کاربرد آن‌هم آشنا باشید.
کد ساتا چه کاربردی دارد؟
زمانی که شما به سامانه جامع تجارت برای تعیین منشأ ارز مراجعه می‌کنید، نوعی کد به نام شناسه اظهارنامه گمرکی یا کد ساتا به شما داده می‌شود تا بتوانید از آن برای تنظیم فرم اظهارنامه و تکمیل باقی امور گمرکی استفاده کنید، این کد نشان‌دهنده منبع ارز کالای وارداتی موردنظر شما است.
سامانه جامع تجارت چیست؟
سامانه تجارت با دربرداشتن بخش‌های مختلف سبب تسریع و تسهیل بسیاری از امور تجاری شده است. این سامانه یکپارچه به نشانی www.ntsw.ir نقش زیادی در کنترل بیشتر اطلاعات و فرایندهای تجاری دارد و توانسته با کاهش حداکثری مراجعات حضوری، سبب صرفه‌جویی در وقت و هزینه تاجران و بازرگانان می‌شود.
ثبت سفارش کالا، دریافت برخی مجوزهای ضروری ترخیص کالا، تعیین منشأ ارز، اخذ این کد و استعلام کارت بازرگانی از امور قابل انجام در این سامانه هستند به همین دلیل سامانه جامع تجارت شامل بخش‌های متفاوتی است که هرکدام به‌صورت مستقل فعالیتی را اداره می‌کنند. سامانه جامع تجارت، انبار ها و مراکز نگهداری کالا، سامانه سنجش اعتبار و رتبه‌بندی اعتباری، شناسه کالا، پرتال ارزی یا نظام یکپارچه معاملات ارزی نیما، سامانه جامع امور گمرکی (EPL) و سامانه جامع حمل‌ونقل بخش‌های مختلف این سامانه برای انجام فعالیت تجاری هستند.
تعیین منشأ ارز و دریافت شناسه رهگیری
پیش از اقدام به ترخیص کالا در ثبت سفارش‌های غیر بانکی و قبل از دریافت اعلامیه تأمین ارز از بانک عامل در ثبت سفارش‌های بانکی، شما باید منشأ ارز را اعلام کنید. برای کالاهایی که مشمول شناسه رهگیری هستند، باید پس از تعیین منشأ ارز کد را دریافت کنید تا بتوانید سایر امور گمرکی و ترخیص کالا را پیگیری کنید.
تعیین منشأ ارز ثبت سفارش‌های غیر بانکی
برای انجام این فرایند باید در ابتدا وارد سامانه تجارت شوید و در منوی سمت راست صفحه بر روی بخش عملیات ارزی، مدیریت عملیات ارزی غیر بانکی و سپس روی تعیین منشأ ارز کلیک کنید.
شماره ثبت سفارش کالای موردنظر را در قسمت کد ثبت سفارش انتخاب و بر روی گزینه ایجاد منشأ ارز کلیک کنید.
کالایی که لازم است برای آن منشأ ارز تعیین شود را انتخاب و اطلاعات موردنیاز مانند وزن خالص، وزن ناخالص، تعداد بسته‌بندی و مقدار را اضافه کنید. برای افزودن شماره و تاریخ بارنامه، اطلاعات را وارد و گزینه افزودن به لیست را انتخاب کنید.
پس از انتخاب هزینه‌ها، تعیین منشأ ارز برای دریافت کد را انجام دهید. شما باید در این مرحله یک یا چند کادر (صرافی، واردات صادرات، ارز با منشأ خارجی) را انتخاب کنید.
تعیین منشأ ارز ثبت سفارش‌های بانکی
تعیین منشأ ارز و دریافت این کد برای این سفارش‌ها و ثبت سفارش‌ها تا حدودی شبیه به مراحلی است که در بالا بررسی کردیم. در این شرایط باید پس از انجام ثبت سفارش، اسناد حمل را به بانک موردنظر ارائه دهید تا بتوانید نسبت به تعیین منبع ارز اقدام کنید. برای انجام این عملیات باید در ابتدا وارد سایت جامع تجارت شوید و گزینه‌های عملیات ارزی، مدیریت عملیات ارزی بانکی و تعیین منشأ ارز را انتخاب کنید و سپس بر روی گزینه ایجاد منشأ ارزی جدید کلیک کنید.
تفاوت ثبت سفارش بانکی و غیر بانکی در چیست؟
تأمین ارز به‌صورت بانکی به 4 شیوه خرید ارز از سیستم بانکی، خرید ارز از محل صادرات خود، خرید ارز از محل حساب ارزی واردکننده و تهاتر انجام می‌گیرد. خرید ارز از سیستم بانکی نیز به‌به دو صورت ارز رسمی و ارز نیمایی انجام می‌شود که ارز رسمی همان ارز 4200 تومانی برای کالاهای اساسی است و ارز نیمایی به کالاهای اولویت دوم تخصیص داده می‌شود.
چرا به تعیین منشأ ارز نیاز داریم؟
مهم‌ترین مدارکی که برای اظهار کالا به گمرک به آن نیاز دارید، تعیین منبع ارز و شناسه اظهارنامه گمرکی برای تکمیل اظهارنامه کالا است. این شیوه سبب شده تا نظارت بانک مرکزی بر واردات و صادرات کالا بیشتر باشد و فرایند ترخیص کالا به‌صورت قانونی انجام شود، به همین دلیل انجام این عملیات و دریافت شناسه رهگیری برای تخصیص ارز کالای موردنظر شما ضروری است.
انواع ارز برای کالاهای وارداتی
تاجران بازرگانان برای واردات کالا باید منشأ تأمین ارز موردنیاز خود را به گمرک و بانک مرکزی اعلام کنند. تأمین ارز از معامله و تجارت قبلی، تأمین ارز از صرافی، تأمین و دریافت مستقیم ارز از بانک و ذخیره داشتن ارز از قبل، 4 منبع ارزهای وارداتی هستند که مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌گیرند و در صورت نبود مشکل، امکان ترخیص کالا فراهم می‌شود.
کد ساتا و مدارک موردنیاز ترخیص کالا
برای ترخیص کالا از گمرک به تعدادی اسناد و مدارک نیاز دارید تا بتوانید تمام فرایند تجاری از لحظه خرید تا خروج آن از گمرک را پیگیری و کنترل کنید. بیمه‌نامه، پروفرما اینویس، بارنامه، ترخیصیه، قبض انبار، فاکتور خرید و فهرست عدل بندی ازجمله مدارک موردنیاز ترخیص کالا هستند. همان‌طور که می‌دانید اولین مرحله و مه‌ترین مدرک اظهارنامه گمرکی است که برای تنظیم و تکمیل آن به شناسه اظهارنامه گمرکی نیاز دارید؛ بنابراین اخذ این کد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و توصیه می‌کنیم با کمک مشاوره ترخیص‌کاران گمرکی و کارشناسان حرفه‌ای این زمینه، فعالیت تجاری خود را دنبال کنید.
هدف از ایجاد شناسه اظهارنامه گمرکی چیست؟
در روند ترخیص کالا از گمرک تاجران موظف به تهیه مدارک، اسناد و کد‌های گوناگونی هستند که یکی از این کدها، کد ساتا نام دارد. هدف از تهیه این کد در روند ترخیص کالا از گمرک مشخص شدن منبع ارزی است که تاجران و یا نمایندگان قانونی آن‌ها برای خرید و واردات محموله‌های تجاری به کشور از آن ارز تهیه نموده‌اند. درواقع شناسه اظهارنامه گمرکی در هنگامی‌که تاجران برای اظهار کردن منشأ ارز دریافتی برای واردات به سامانه جامعه تجارت مراجعه می‌نمایند صادر می‌شود، این کد به‌عنوان شناسه گمرکی سند اظهارنامه نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
شناسه اظهارنامه گمرکی کاربردهای گوناگونی دارد و به‌غیراز روند ترخیص محموله‌های تجاری از گمرک که به‌عنوان مجوز اظهار گمرکی کالا کاربرد دارد، در دیگر ارگان‌های کشور نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد، ازاین‌رو می‌توان گفت هدف از صدور این کد در هر ارگان موارد گوناگونی است؛ اما از مهم‌ترین اهدافی که باعث صدور آن می‌شود نظارت بانک مرکزی بر روند تجارت بین‌المللی و روند ورود و خروج ارز به داخل و خارج از کشور است.
آیا استفاده از شناسه اظهارنامه گمرکی خطراتی دارد؟
شناسه اظهارنامه گمرکی به‌عنوان مجوز اظهار گمرکی محموله‌های تجاری وارداتی کاربرد دارد و برای ترخیص محموله‌های تجاری وارداتی از گمرک وجود این کد که تعیین‌کننده منشأ ارز مورداستفاده در روند تجارت بین‌المللی است مهم هستند. به‌طورکلی استفاده از این کد هیچ‌گونه خطری برای صاحبان کالا به دنبال نخواهد داشت.
مسئله‌ای که در روند دریافت این کد ممکن است برای تاجران و گروه‌های تولیدی کشور دردسرساز شود این است که مراحل دریافت این کد از بانک مرکزی ممکن است تا یک ماه زمان ببرد و تا قبل از صدور این کد نیز امکان ترخیص و خروج محموله‌های تجاری از گمرک وجود ندارد؛ به همین دلیل ممکن است واردکنندگان کالا و گروه‌های تولیدی که برای بقای کار خود به مواد اولیه وارداتی نیاز دارند دچار ضرر شوند.
دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه دریافت شناسه اظهارنامه گمرکی
صاحبان کالا می‌توانند کلیه مراحل مربوط به ترخیص محموله‌های تجاری خود را که دریافت کد ساتا یکی از این مراحل است را به ترخیص‌کاران حرفه‌ای شرکت حلم و نقل بین‌المللی آریا حمل واگذار کنید؛ اما افرادی که قصد دارند فرایند مربوط به دریافت این کد را خود انجام دهند، باید برای دریافت آن مراحل زیر را طی کنند تا این کد از سمت بانک مرکزی برای تاجران صادر شود.
صاحبان کالا ابتدا باید به سامانه تجارت فرامرزی مراجعه کنند.
با ورود به این سامانه بر روی گزینه سمت راست سامانه کلیک کنید تا گزینه‌ها نمایش داده شود.
از بین گزینه‌های موجود باید گزینه مربوط به عملیات ارزی را انتخاب کنید.
با انتخاب گزینه عملیات ارزی باید از بین موارد نمایش داده‌شده گزینه مربوط به مدیریت عملیات ارزی غیر بانکی را انتخاب کنند.
و درنهایت برای دریافت کد باید بر روی گزینه تعیین منشأ ارز کلیک کنند.
سخن پایانی
شناسه اظهارنامه گمرکی یکی از ضروری‌ترین موارد برای تکمیل اظهارنامه گمرکی و ترخیص کالا از گمرک است. برای دریافت این شناسه لازم است نسبت به تعیین منبع ارز در سامانه جامع تجارت به‌صورت الکترونیکی اقدام کنید. این مرحله از ترخیص کالا مانند هر مرحله دیگری درزمینهٔ واردات و صادرات کالا نیازمند دقت و دانش است؛ توصیه می‌کنیم با بهره‌گیری از مشاوره و کمک کارشناسان و حق العملکاران شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی آریا حمل در رابطه با ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام و سایر گمرکات، به فعالیت تجاری و بازرگانی خود اقدام کنید.
چه مدارکی در ایران برای ترخیص کالا ضروری هستند؟
اظهارنامه گمرکی، پروفرما، پکینگ لیست، مانیفست، گواهی ترخیصیه، قبض انبار، بارنامه و بیمه‌نامه از مدارک مهم و ضروری برای ترخیص کالا از گمرک هستند.
دریافت کد ساتا از کدام سامانه انجام‌پذیر است؟
پس از تعیین منشأ ارز برای کالاهای مشمول در سامانه جامع تجارت، شناسه‌ای تحت عنوان کد ساتا جهت اظهار گمرکی به شما داده می‌شود.
تأمین ارز به‌صورت بانکی به چند روش انجام می‌گیرد؟
تأمین ارز بانکی به 4 روش خرید ارز مستقیماً از بانک، از محل صادرات خود، محل حساب ارزی واردکننده و تهاتر انجام می‌شود.
خرید ارز از سیستم بانکی به چند روش صورت می‌گیرد؟
خرید ارز از سیستم بانکی به دو صورت ارز رسمی و ارز نیمایی برای تاجران امکان‌پذیر است.
