در کنار کشتی‌ها و تاسیسات بنادر، کانتینرها یکی از اجزای اصلی در بخش حمل و نقل دریایی هستند. تمام کالاهایی که توسط کشتی‌ها حمل می‌شوند باید داخل کانتینرها قرار بگیرند به همین دلیل تا زمانیکه کالا به دست صاحب کالا می‌رسد محموله داخل کانتینرها قرار دارد. کانتینرها مانند سایر کالاها در حمل و نقل دریایی از آسیب و خسارت در امان نیستند موضوعی که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت در ارتباط با خسارت کانتینر و هزینه‌های مربوط به آن است.
چه فردی مسئول خسارت وارد شده به کانتینر است؟
باید توجه داشته باشید که خسارت وارد شده به کانتینر تنها از روی یک سند خاص که به آن رسیده مبادله کانتینر گفته می‌شود تعیین و تشخیص داده می‌شود Equipment Interchange Receipt. ضمناً باید توجه داشته باشید که کانتینری که پس از ترخیص کالا در ترمینال کانتینری به شما و یا شرکت حمل و نقل مورد نظر شما یا ترخیصکاری که از طرف شما برای دریافت کالا اقدام می‌کند تحویل داده می‌شود، باید همانند وضعیت قبل از خروج کانتینر مجددا بدون هیچ آسیبی برگردانده شود.
بیمه نامه باربری
اگر در حوزه حمل و نقل دریایی فعالیت کرده باشید حتماً با واژه بیمه نامه باربری برخورد کرده‌اید شاید این سوال برای شما نیز پیش آمده باشد که در بیمه نامه باربری اطلاعات وضعیت کانتینر با ظرفیت پر خروجی از ترمینال در کجا و به چه صورت ثبت می‌شود، اطلاعات وضعیت کانتینر در شناسنامه کانتینر درج می‌شوند. برای مثال اگر دیواره سمت چپ کانتینر از قبل آسیب‌دیده باشد و خسارت وارد شده به کانتینر توسط شرکت حمل و نقل تامین نشده باشد کل اطلاعات وضعیت ظاهری باید در شناسنامه کانتینر ذکر شود.
پس از بازگشت کانتینر خالی به ترمینال شرکت حمل و نقل، برگه تبادل کانتینر پر می‌شود و با اطلاعات شناسنامه کانتینر که در ابتدا مشخص شده بود مقایسه خواهد شد. هر خسارتی که بر اساس شناسنامه نباشد در برگه رسید مبادله کانتینر یا EIR نوشته می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود هر زمان صورتحساب خسارت وارد شده به کانتینر به شما داده شد حتماً درخواست کنید تا یک نمونه از نسخه برگه رسید مبادله کانتینر نیز به شما داده شود، اگر پس از بررسی این دو برگه خسارت بر اساس با شناسنامه بود، صورتحسابی که برای خسارت کانتینر به شما داده شده است را قبول نکنید چرا که شما کانتینر را بر اساس وضعیت شناسنامه کانتینر تحویل گرفته‌اید و در واقع آسیب ایجاد شده در کانتینر از قبل وجود داشته است و مربوط به بار شما نیست پس هزینه آن نیز نباید توسط شما پرداخت شود.
اما اگر خسارت براساس شناسنامه کانتینر نبود، حتماً افرادی که از طرف شما مسئول تحویل بار بودن در زمان تحویل خسارتی به کانتینر وارد کردند در هر صورت در این شرایط شما مسئول پرداخت خسارت هستید به همین دلیل اگر بیمه‌نامه باربری داشته باشید این بیمه در پرداخت هزینه خسارت وارد شده به کانتینر، به شما کمک خواهد کرد در نتیجه ضرر کمتری به شما وارد می‌شود.
مراحل شناسایی خسارت وارده به کانتینر
برای اینکه مشخص شود خسارت وارد شده به کانتینر از عمد بوده یا سهوا ایجاد شده است و برای پرداخت هزینه توسط بیمه نامه باربری مراحل مختلف طی می‌شود تا مشخص شود خسارت به چه صورت به کانتینر وارد شده است و آیا مشمول پرداخت حق بیمه از بیمه نامه باربری می‌شود یا خیر.
یکی از نکات مهم در فرایند تشخیص خسارت وارد شده به کانتینر محلی است که فرستنده کالا کانتینر خالی را برای بارگیری محموله تحویل می‌گیرد، هنگام تحویل کانتینر با ظرفیت خالی حتماً باید شرایط کانتینر با شناسنامه کانتینر تطابق داشته باشد و اگر مغایرتی را به عنوان گیرنده کانتینر مشاهده کردید حتماً اطلاع دهید چون موضوع از این جهت اهمیت دارد که تنها قسمتی که داخل کانتینر مشاهده می‌شود، زمانی است که فرستنده مورد نظر کانتینر خالی را تحویل می‌گیرد، به همین دلیل باید به فرستنده تاکید کنید که این مساله را بررسی کند.
در کنار این مسئله ضروریست هنگام خارج شدن کانتینر اطمینان پیدا کنید که کانتینر پری که تحویل گرفته‌اید از لحاظ ظاهر با شرایط درج شده در شناسنامه مطابقت دارد اگر شرایط ظاهری کانتینر با شناسنامه مقایسه نشود امکان دارد برای خسارتی که توسط فرد دیگر به کانتینر وارد شده است شما مسئول شناخته شوید و مجبور به پرداخت هزینه خسارت باشید.
یکی دیگر از مراحلی که در آن باید کانتینر بررسی شود محلی است که شما کانتینر با ظرفیت پر را از محوطه کشتیرانی تحویل می‌گیرید در این مرحله ضروریست که شخص تحویل گیرنده که نماینده شما یا خود شما هستید، وضعیت ظاهر کانتینر و مشخصات درج شده در شناسنامه را به دقت چک کنید و اگر مغایرتی مشاهده کردید آن را قبل از تحویل کانتینر از ترمینال کانتینری به محصول ترمینال گزارش بدهید تا صورتجلسه تنظیم شود و این اطلاعات در شناسنامه کانتینر قرار داده شود باید بدانید که پس از تحویل گرفتن بار و کانتینر تا زمانیکه کانتینر خالی به شرکت عودت داده شود شما مسئول سلامت کانتینر هستید و لازم است از پیمانکار نماینده و یا هر فرد دیگری که مسئول تحویل محموله به شما است، بخواهید که حتماً وضعیت ظاهر کانتینر را با شناسنامه کانتینر در مراحل مختلف مطابقت دهد تا در صورت بروز خسارت فرد محصول شناسایی شود و در زمان لزوم بتوانید خسارتی را که در حوزه فعالیت شما به کانتینر وارد می‌شود از افراد یا فردی که واقعاً مسئول بروز این خسارت است درخواست کنید، اگر این فرایند به درستی انجام نشود هر نوع خسارتی که به کانتینر وارد شود، باید توسط شخص شما پرداخت گردد.
در زمانیکه می‌خواهید کانتینر خالی را از طریق کامیون به ترمینال کانتینری که کانتینر با ظرفیت پر از آن آمده است برگردانید، حتماً مشخصات ظاهری کانتینر را در یک فرم ثبت کنید و به راننده تحویل دهید و از آن امضا بگیرید سپس رونوشت فرم را برای شرکت باربری صادر کننده بارنامه، ارسال کنید. در کنار این موضوع بهتر است هزینه کرایه کامیون را بصورت پس کرایه پرداخت کنید تا در صورت بروز خسارت اهرمی برای بازیابی خسارت داشته باشید.
اهمیت بیمه باربری
رسیدن کالا به مقصد، هم برای شرکت حمل و نقل و هم برای صاحب بار اهمیت بالایی دارد، تنها کالا نیست که باید به صورت سالم به مقصد برسد بلکه افراد و وسایل حمل و نقل نیز باید در این پروسه صدمه نبینند. در هر صورت حادثه خبر نمی‌کند هرچقدر هم احتیاط کنید ممکن است در حین حمل و نقل حادثه‌ای برای بار شما ایجاد شود. در شرایطی که خسارتی به بار شما وارد شده باشد، بیمه نامه باربری می‌تواند میزان خسارت وارد شده به بار شما از جمله کانتینر را به حداقل برساند، بیمه باربری برای افرادی که در حوزه حمل و نقل کالا فعال هستند یا می‌خواهند وارد این حوزه شوند به عنوان یک اهرم کمک کننده، اهمیت زیادی دارد.
به همین دلیل است که دریافت بیمه نامه باربری یکی از مهمترین اقدامات و کارهایی است که باید در زمان حمل بار انجام دهید کسانی که به دنبال نقل و انتقال بار خود از یک محل به محل دیگر هستند اگر برای تهیه و دریافت بیمه نامه اقدام کنند، دیگر نیازی نیست نگران روند حمل و نقل کالای خود باشند. چرا که در صورت داشتن بیمه نامه می‌توانند از تمام خدماتی که شرکت‌های بیمه در حوزه حمل و نقل ارائه می‌دهند استفاده کنند.
انواع بیمه نامه باربری
بیمه نامه باربری نوعی از انواع بیمه است که بر اساس آن بیمه‌گر در ازای دریافت نمودن حق بیمه از بیمه‌گذار، متعهد می‌شود تا اگر در حین حمل بار از مبدا به مقصد در اثر بروز حوادث مرتبط با موضوع بیمه، بار از بین برود و یا اینکه دچار خسارت شود و اگر بیمه‌گذار در خصوص این خطرات هزینه‌ای را متحمل شود، کل خسارت وارد شده به کانتینر را جبران کند علاوه بر این در برخی از موارد خسارت وارد شده به شخص ثالث نیز از طریق این بیمه پرداخت می‌شود.
بیمه‌ی حمل و نقل داخلی
بارهایی که مبدا و مقصد آنها داخل کشور است و به شکل زمینی یا هوایی منتقل می‌شوند تحت پوشش بیمه حمل و نقل داخلی قرار می‌گیرند. حوادث مربوط به هر نوع حمل و نقل به صورت جدا در این نوع بیمه از هم تفکیک می‌شوند و نحوه پرداخت خسارت‌ها نیز به این صورت است که هزینه خسارت وارد شده به کانتینر در طی بارگیری، تخلیه و نیز حمل و نقل محاسبه و پرداخت می‌شود.
بیمه‌ی حمل و نقل بینالمللی
حمل و نقل بینالمللی در ارتباط با بارهایی که به خارج از کشور ارسال می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد به همین دلیل باید قرارداد‌های صادرات و واردات کالا در این نوع بیمه نامه‌ها به دقت بررسی شوند. مقررات و قوانین در هر کشور متفاوت هستند و مانند بیمه نامه‌های داخلی بیمه حمل و نقل بینالمللی نیز شامل بیمه باربری، صادرات، واردات و ترانزیت می‌شود.
بیمه‌ی باربری ترانزیت
در بیمه باربری ترانزیت تمامی خسارت‌های وارد شده به کانتینر در طی مراحل بارگیری، بسته‌بندی، حمل و نقل و یا در زمان تخلیه بار پرداخت می‌شود. در کنار این موارد خسارات وارد شده به کالاها در زمان آتش‌سوزی‌های غیر عمد، تصادف، سرقت، انفجار و خسارت‌های ویران‌کننده نیز تحت پوشش بیمه قرار داده می‌شوند. بیمه باربری ترانزیت برای افرادیکه کالای خود را در مسافت‌های بسیار طولانی حمل می‌کنند بسیار سودمند است.
بیمه‌ی باربری وارداتی
در ارتباط با کالاهایی که مبدا آنها خارج از کشور و مقصد آنها داخل کشور است از بیمه نامه باربری وارداتی استفاده می‌شود. اگر در هنگام حمل بار حادثه‌ای به دلیل سهل‌انگاری کارگرها ایجاد شود و بارها دچار آسیب شوند، خسارت آنها بر اساس بیمه باربری وارداتی جبران می‌شود.
بیمه‌ی باربری صادراتی
بیمه باربری صادراتی برعکس بیمه باربری وارداتی است. در این نوع از بیمه، کالاها از داخل کشور به خارج از کشور حرکت می‌کنند. این بیمه مسئولیت خسارت‌های وارد شده به کانتینرها در حین حمل مانند تصادف یا آتش سوزی و انفجار، بارگیری و سرقت را تحت پوشش قرار می‌دهد.
بیمه‌ی باربری زمینی
برای کالاهایی که از طریق زمینی حمل و نقل می‌شوند از بیمه باربری زمینی استفاده می‌شود. آسیب‌هایی که به وسایل حمل و نقل زمینی مربوط می‌شود همگی تحت پوشش این بیمه قرار می‌گیرند، دامنه فعالیت بیمه باربری زمینی، داخل کشور است. به همین دلیل به آن بیمه ملی نیز گفته می‌شود.
بیمه‌ی باربری دریایی
در شرایطی که بار توسط حمل و نقل دریایی منتقل شود، اگر شرایط آب و هوا نامساعد باشد و یا بار به درستی بسته‌بندی نشده باشد، ممکن است به محموله آسیب وارد شود، در این شرایط بیمه نامه باربری دریایی خسارت وارد شده به بارهایی را که در زمان بارگیری و تخلیه دچار آسیب می‌شوند، تحت پوشش قرار می‌دهد. این نوع بیمه نامه هم به صورت داخلی و هم به صورت بینالمللی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیمه‌نامه از بین رفتن کل كالا
بیمه نامه از بین رفتن کالا در حال حاضر در جهان منسوخ شده است و کاربردی ندارد و به طور کلی به نیمه تشریفاتی یا بیمه گمرکی مشهور است. بر اساس قوانین این نوع بیمه، بیمه‌گر زمانی خسارت وارد شده به کانتینر را جبران می‌کند که کل بار به دلیل حادثه از بین رفته باشد
بیمه نامه باربری با کلوز A
بیمه نامه‌ی باربری کلوز A کامل‌ترین نوع بیمه در حوزه حمل و نقل است که معمولا برای محموله‌های حساس و آسیب‌پذیر استفاده می‌شود.
بیمه نامه باربری با کلوز B
آسیب‌های تحت پوشش بیمه كلوز B شامل موارد زیر هستند:
بروز آتشفشان صاعقه و زلزله
از بین رفتن بار به دلیل افتادن بار از روی عرشه کشتی
از بین رفتن کامل هر بسته در کشتی
وارد شدن آب به داخل کشتی، محفظه کانتینر، محل انبار و محفظه کالا
بیمه نامه باربری کلوز C
آسیب‌های تحت پوشش بیمه كلوز C شامل موارد زیر هستند:
انداختن بار به دریا برای سبک‌سازی کشتی
آتش سوزی و انفجار
ضرر همگانی
غرق شدن قایق یا کشتی
تخلیه ضروری بار به دلیل خسارت وارد شده به کانتینر
تصادف یا برخورد با کشتی یا شناورهای دیگر و یا هر جسم خارجی به جز آب
واژگون شدن و از بین رفتن وسیله حمل و نقل
سخن پایانی
در این مقاله بیمه نامه باربری، اهمیت حمل و نقل درست کالا و مسئولیت خسارت‌های وارد شده به کالا در زمان‌های مختلف حمل و نقل را بررسی کردیم. اگر به تازگی وارد حوزه حمل و نقل کالا شده‌اید، دانستن این موارد برای شما ضروری هستند.
