کالای متروکه به طور کلی به کالاهایی گفته می‌شود که مالک آن به هر دلیل برای ترخیص کالا به گمرک مراجعه نکرده است و یا در تحویل سندها و مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالای خود از گمرک تاخیر نموده است. علاوه بر این ممکن است به دلیل عدم دریافت مجوزهای ضروری و لازم کالا به حالت متروکه در گمرک درآمده باشد. در ادامه مقاله قصد داریم کالاهای متروکه و اینکه تحت چه شرایطی کالا در انبار گمرک متروکه می‌شود را بررسی کنیم. شما به عنوان واردکننده کالا باید با تمامی قوانین و مقررات مربوط به ترخیص کالا از گمرک آشنا باشید تا کالای شما به دلیل عدم رعایت قوانین و مقررات یا عدم ارسال اسناد و مدارک در زمان تعیین شده به گمرک، متروکه نشود.
کالای متروکه یکی از مهمترین مواردی است که در حوزه تجارت بین‌المللی هر بازرگان باید قبل از ورود به دنیای تجارت و انجام فعالیت‌های وارداتی و صادراتی خود با آن آشنا باشد و قوانین مربوط به آن را به خوبی بشناسد. اگر فعالیت خود را در زمینه تجارت بین‌المللی به تازگی آغاز کرده‌اید و با اصطلاحات تجاری و قوانین مربوط به کالاهای متروکه آشنا نیستید، به شما توصیه می‌کنیم که تا انتهای مقاله همراه ما باشید و اطلاعات خود را در ارتباط با کالاهای متروکه در گمرک و قوانین مربوط به کالاهای متروکه بالا ببرید.
تعریف کالای متروکه
ممکن است شما به عنوان واردکننده یا صادرکننده‌ی کالا به فعالیت‌های گسترده‌تری در این حوزه فکر کرده باشید یا به عنوان فردی که به دنبال شغل است به واردات و صادرات کالا فکر کرده باشید. اگر در حوزه صادرات و واردات کالا فعالیت کرده باشید حتماً نام کالای متروکه را شنیده‌اید. اگر هم تجارت خود را به تازگی آغاز کرده یا می‌خواهید در حوزه تجارت کالا وارد شوید باید با کالای متروکه آشنا شوید.
تمامی کالاهایی که ظرف مهلت قانونی از گمرک خارج و ترخیص نشده باشند، کالای متروکه محسوب می‌شوند و هیچ تفاوتی بین کالاهای وارداتی و صادراتی اعم از موقت و قطعی در این مورد وجود ندارد. با توجه به این امر ضروریست که به عنوان صادرکننده یا واردکننده کالا این شرایط را در نظر داشته باشید تا کالای شما به عنوان کالای متروکه در گمرک تلقی نشود. در این شرایط ترخیص کالا از گمرک سخت‌تر و پیچیده‌تر خواهد بود.
کالاهای وارداتی که بعد از حمل و نقل و گذشتن از مرزهای جغرافیایی ایران وارد گمرکات کشور می‌شوند، اول باید از اداره گمرک عبور کنند و بعد به دست صاحب اصلی کالا می‌رسند. صاحب کالا یا نماینده قانونی آن وظیفه دارد برای ترخیص کالای خود با ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز، به اداره گمرک در زمان تعیین شده مراجعه کند و کالای وارداتی خود را از گمرک ترخیص نماید. در غیر این صورت و در شرایطی که واردکننده برای ترخیص کالای خود به گمرک مراجعه نکند، کالای او به عنوان کالای متروکه شناخته می‌شود.
قانون کالای متروکه بیان میکند که هر کالایی شرایط خاصی برای متروکه شدن در گمرک دارد ولی به طور کلی در اداره گمرک فرودگاه‌های کشور هر نوع از کالاهای وارد شده از خارج کشور بعد از گذشت دو ماه از اولین تاریخ صدور قبض انبار، به عنوان کالای متروکه شناخته می‌شوند.
یکی از مهمترین قوانین و مقررات در زمینه کالاهای متروکه که تاجران و بازرگانان باید اطلاعات کافی نسبت به آن داشته باشند این است که پس از سپری شدن مدت زمان مقرر از متروکه شدن کالا، صاحب کالا می‌تواند دوباره به اداره گمرک مراجعه کند و برای ترخیص کالای خود از گمرک مهلت بگیرد.
چرا کالاهای وارداتی متروکه می‌شوند؟
معمولا کالاهای متروکه کالاهای وارداتی به ایران هستند که به دلایل مختلفی در انبار گمرک متروکه می‌شوند، مهمترین عواملی که سبب متروکه شدن بارهای وارداتی در گمرک ایران می‌شوند عبارتند از:
کمبود نقدینگی صاحبان بار
عدم ثبت سفارش کالا و دریافت مجوزهای واردات
زمان‌بر بودن پروسه‌ی دریافت مجوز استاندارد و بهداشت
تاخیر در ارسال مدارک لازم برای ترخیص کالا
پس از چه مدتی بار متروکه حساب می‌شود؟
فرایند انبارداری کالاها در گمرک شامل سه مرحله دریافت، تحویل گرفتن کالا و حفاظت و نگهداری از کالا در انبارهای مسقف یا غیر مسقف می‌شود. از تاریخ درج شده روی قبض انبار واردات، صادرات و یا ترانزیت، بیشترین زمانی که کالا می‌تواند در گمرک باقی بماند ۴ ماه است. در صورتیکه چهار ماه از توقف کالا در گمرک گذشته باشد و هیچ مراجعه‌ای برای انجام تشریفات گمرکی بار انجام نشده باشد، بار مورد نظر متروکه محسوب می‌شود. توجه داشته باشید که موسسات تولیدی شامل بازه‌ی زمانی ۴ ماهه نمی‌شوند. علاوه بر این در مورد محموله‌های هوایی نیز حداکثر زمان متروکه شدن بار در گمرک ۷۰ روز از تاریخ ورود بار به گمرک است.
پس از گذشت این زمان بار متروکه از سه راه به فروش می‌رسد:
مزایده‌ی کتبی بار
حراج کالا
خرده فروشی بار در بازار
کالاهای متروکه توسط سازمان جمع آوری و فروش املاک تملیکی ارائه و به فروش رسیده می‌شوند. این سازمان به عنوان مسئول فروش کالاهای متروکه و کالاهای ضبطی در گمرک، مسئولیت فروش تمامی بارها را برعهده دارد.
مراحل فروش بارهای متروکه
گمرک در ابتدا هزینه‌های گمرکی مانند حمل و نقل و هزینه‌های ورود بار را کسر میکند. صاحب کالا می‌تواند ظرف مدت ۲ سال با ارائه اسناد برای دریافت کالا به گمرک مراجعه کند. در مزایده‌ی بار متروکه، خود صاحب کالا نیز حضور دارد اما هیچ اولویت و برتری نسبت به دیگران برای دریافت کالا ندارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در ارتباط با کالاهای متروکه که در سازمان اموال تملیکی یا انبارهای گمرک هستند می‌توانید با شرکت‌های بازرگانی تماس بگیرید.
کالاهای متروکه به طور کلی کالاهایی هستند که صاحب آنها به هر دلیلی برای ترخیص آنها به گمرک مراجعه نکرده است و یا زمانی به گمرک مراجعه کرده است که مهلت قانونی ترخیص کالا گذشته است. علاوه بر این در مواقعی، صاحب بار برای ترخیص کالا به گمرک مراجعه میکند اما به دلیل اینکه مدارک و مستندات لازم را ندارد نمی‌تواند کالا را در زمان تعیین شده از گمرک ترخیص نماید، به همین دلیل کالا به عنوان کالای متروکه تلقی می‌شود. اصلی‌ترین عاملی که سبب می‌شود کالاها در گمرک باقی بمانند و ترخیص نشوند، عدم ثبت سفارش توسط صاحبان کالا است. بر همین اساس ضروریست تا شما به عنوان صاحب کالا کلیه مجوزات لازم را برای ترخیص کالای خود بیش از اینکه کالا به عنوان کالای متروکه شناخته شود، فراهم کنید. برای دریافت مجوزات قانونی برای ترخیص کالا و همچنین دریافت ثبت سفارش معتبر، می‌توانید از مشاوره‌ی شرکت‌های بازرگانی استفاده کنید. تمامی کالاهایی که در گمرک متروکه می‌شوند، زمان متروکه شدن آنها و فروش آن در قبض انبار ثبت می‌شود.
یکی دیگر از مواردی که سبب می‌شود کالاهای وارداتی در گمرک متروکه شوند، عدم تایید بهداشت و استاندارد کالاهای وارداتی است. اگر قصد واردات کالاهای بهداشتی و کالاهای مربوط به حوزه سلامت را دارید، باید بیش از اقدام به واردات کالا مجوزهای مربوطه را از سازمان بهداشت و سایر سازمان‌های ذینفع دریافت کنید تا در زمان ترخیص کالا دچار مشکل نشوید.
اگر کالای متروکه از نوع کالاهای ممنوعه باشد ارزیابان بلافاصله می‌توانند صورت مجلس ضبط کالا را تنظیم کنند. سرویس انبار هر کدام از گمرکات کشور باید در پایان هر هفته مقدار و نوع کالایی که مدت توقف مجاز آن آنها در گمرک سپری شده است را اعلام کنند. هزینه انجام خدمات نگهداری از کالاهای متروکه در زمان خروج کالا از گمرک توسط سازمان جمع آوری و فروش املاک تملیکی پرداخت می‌شود.
صدور یا تحویل کالا به خارج از انبار
در مورد برخی از کالاها امکانات لازم برای نگهداری آنها در داخل گمرک به سبب اینکه کالا فاسد شدنی است و شامل هزینه‌های اضافی می‌گردد وجود ندارد. در این مواقع با هماهنگی و مسئولیت صاحب کالا، بلافاصله پس از تخلیه، آن را به انباری مناسب جهت جلوگیری از ایجاد فساد منتقل می‌نمایند.
دریافت محموله یا پذیرفتن کالا توسط انبار
پذیرش کالا در اماکن و انبارهای گمرک تنها زمانی انجام می‌شود که اظهارنامه اجمالی یا اظهارنامه پروانه صادراتی و یا ترانزیت ورود موقت برای تحویل کالا به گمرک ارائه شده باشند. داشتن اسناد و مدارک مورد نیاز برای انبارداری کالا ضروری است و برای ورود کالا به انبار باید مجوزهای لازم به انبارداری گمرک ارائه شود. برای کنترل موارد امنیتی، مسئول انبارداری کالا باید مشخصات اظهار شده در اظهارنامه کالا را با تعداد، شکل و ظاهر کالای دریافتی مطابقت دهد، در نهایت اگر کالاها با اظهارنامه ارائه شده مطابقت کامل داشت، در دسته‌بندی مشخص به انبار مناسب ارسال و تا زمان ترخیص در آنجا نگهداری می‌شود.
اگر هرگونه نقص و اشکالی در دسته‌بندی کالا در زمان حمل و نقل و تخلیه یا سایر زمان‌ها وجود داشته باشد، انبار وظیفه دارد با حضور مسئول مربوطه یا صاحب کالا یا نماینده وی، صورت جلسه‌ای تنظیم کند. در غیر این صورت گمرک وظیفه دارد خسارت وارد شده به بار را هرچند که بار پیش از وارد شدن به گمرک آسیب دیده باشد، پرداخت نماید.
قوانین مربوط به کالاهای متروکه در گمرک‌های هوایی و دریایی
در برخی از گمرک‌های کشور مانند گمرک‌های زمینی و دریایی پس از گذشت ۴ ماه، کالاهای وارداتی در رده‌ی کالاهای متروکه قرار می‌گیرند و توسط اداره‌ی گمرک ضبط و پس از مدتی به فروش خواهند رسید. برای شرکت‌های تولیدی این مهلت محدود به چهار ماه نیست و اداره گمرک می‌تواند برای مدت زمان مناسبی که خود لازم می‌داند این مهلت را تمدید کند.
ترخیص مجدد کالاهای متروکه در گمرک‌های زمینی و دریایی ۴ ماه و در گمرک فرودگاه امام خمینی به مدت دو ماه قابل تمدید است. طبق قانون مهلت متروکه شدن محموله‌های هوایی،۷۰ روز پس از تاریخ ورود کالا به گمرک است.
چگونگی محاسبه هزینه‌ی انبارداری در گمرک
انبارهای گمرک انواع مختلفی دارند و در دسته‌بندی کلی به دو دسته انبارهای مسقف یا غیر مسقف دسته‌بندی می‌شوند. این انبارها برای نگهداری کالاهای صادراتی و وارداتی تاسیس شده‌اند. بر اساس ماده ۱ امور گمرکی جمهوری اسلامی ایران مرجع تحویل گیرنده‌ی کالا یک شخص حقوقی است که مسئولیت نگهداری و تحویل کالای ترخیص نشده را بر عهده دارد. هزینه انبارداری در گمرک بر اساس زمان توقف کالا و نوع انبار، از روز ورود کالا به گمرک تا روز ترخیص کالا محاسبه می‌شود.
در گمرک‌های زمینی ایران، کالاهای وارد شده به کشور با توجه به تاریخ اظهارنامه و قبض انبار و بارنامه حداکثر تا ۱۰ روز از پرداخت حق انبارداری معاف هستند. کالا در گمرک‌های هوایی نیز در هر حالت به مدت دو روز از پرداخت حق انبارداری معاف است.
فرمول محاسبه هزینه‌های انبارداری را به صورت مختصر بررسی خواهیم کرد:
فرمول محاسبه هزینه انبارداری برابر است با نرخ انبارداری ضربدر مدت زمان نگهداری کالا در انبار ضربدر وزن خالص کالا
در مورد کالاهایی که در محوطه سرپوشیده نگهداری می‌شوند این هزینه برابر است با نرخ انبارداری ضربدر وزن خالص کالا ضربدر مدت زمان نگهداری کالا. در این مورد هزینه نهایی در ۷۵ درصد ضرب می‌شود.
دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی
کالای متروکه به کالاهایی گفته می‌شود که طی زمان مقرر و قانونی از گمرک ترخیص نشده باشند و پس از گذشت چندین ماه از تاریخ صدور قبض انبار، همچنان در گمرک باقی مانده باشند. تفاوتی نمی‌کند که این کالاها وارداتی یا صادراتی باشند در واقع قانون گمرک برای اعلام کالای متروکه در این زمینه برای کالاهای صادراتی و وارداتی یکسان است و تفاوتی بین این دو دسته کالا وجود ندارد.
شایع‌ترین علتی که سبب می‌شود کالا در گمرک متروکه باقی بماند، عدم مراجعه صاحب کالا یا نماینده آن برای انجام تشریفات ترخیص کالا از گمرک است. صاحبان کالا در اغلب موارد به دلیل کامل نبودن مدارک و اسناد مورد نیاز برای صدور مجوز ترخیص کالا از گمرک، برای ترخیص کالای خود اقدام نمی‌کنند.
مورد بعدی که سبب می‌شود تا صاحبان کالا برای ترخیص کالا اقدام نکنند، نداشتن نقدینگی کافی و لازم برای پرداخت هزینه‌های ترخیص کالا از گمرک است.
متاسفانه برخی از واردکنندگان بدون دریافت مجوزهای مورد نیاز برای ترخیص کالا از گمرک و واردات کالا، اقدام به واردات کالاهای بهداشتی می‌کنند در این شرایط زمانی که کالا به گمرک وارد می‌شود به دلیل اینکه مجوزهای لازم از اداره بهداشت را ندارد تاییدیه نهایی برای ترخیص کالا را دریافت نمی‌کند و در نتیجه کالا در انبار باقی می‌ماند و به کالای متروکه تبدیل می‌گردد.
برخی از بازرگانان بدون اینکه کارت بازرگانی داشته باشند و مجوزهای مربوط به واردات کالا را دریافت کرده باشند برای وارد کردن کالا اقدام می‌کنند. پس از اینکه کالاها به گمرک وارد شدند با توجه به اینکه فرد کارت بازرگانی ندارد و مجوزهای لازم را نیز دریافت نکرده است، کالا از انبار گمرک ترخیص نمی‌شود در نتیجه پس از مدتی به کالای متروکه تبدیل می‌شود. متاسفانه افراد فکر می‌کنند می‌توانند پس از وارد کردن کالا برای دریافت کارت بازرگانی و دریافت مجوزهای لازم اقدام کنند، در حالی که این عمل غیر ممکن است و پس از اینکه کالا وارد گمرک شد اگر مجوزهای لازم وجود نداشته باشند ترخیص کالاها از گمرک عملاً غیر ممکن می‌گردد.
جلوگیری از متروکه شدن کالا در گمرک
اگر می‌خواهید از متروکه شدن کالای خود در انبارهای گمرک جلوگیری کنید باید در ابتدا قوانین ترخیص کالا و قوانین مربوط به کالاهای متروکه را با دقت بخوانید. ترخیص کالا از گمرک مراحل مختلفی دارد از جمله آماده سازی و ثبت اسناد و مدارک، محاسبه مبلغ تعرفه گمرکی کالا، حق گمرکی، مالیات و موارد دیگری از این دست. اگر شما با این مراحل به خوبی آشنایی نباشید فرایند ترخیص کالا برای شما مشکل ساز و دردسرساز می‌شود. با توجه به اینکه در این شرایط ترخیص کالا زمان زیادی را از شما می‌گیرد، ممکن است کالای شما تبدیل به کالای متروکه شود و شما نتوانید قبل از چهار ماه کالای خود را از انبار گمرک ترخیص نمایید.
اگر شما به عنوان تاجر بین‌المللی فعالیت می‌کنید، باید بدانید که کالاهایی که از شرکت‌های خرید خارجی خریداری کرده‌اید قبل از اینکه وارد کشور شوند باید توسط سازمان گمرک بررسی شوند. شما به عنوان واردکننده برای اینکه بتوانید کالایی را از گمرک ترخیص کنید باید کارت بازرگانی، کارت حق‌العمل‌کاری و دیگر مجوزهای لازم را داشته باشید. تمامی این مجوزها توسط سازمان گمرک ایران صادر می‌شود در شرایطی که مدارک شما کامل نباشد کالای شما به عنوان کالای متروکه در گمرک ثبت می‌شود.
کالای متروکه در گمرک چگونه به فروش می‌رسد؟
کالاهای متروکه بر اساس تشخیص اداره گمرک به یکی از سه روش حراج، خرده فروشی و یا مزایده کتبی به فروش می‌رسند.
کالای متروکه با تشخیص اداره گمرک به یکی از سه روش حراج، مزایده کتبی و خرده فروشی فروخته می‌شوند. سازمان جمع آوری و فروش املاک تملیکی به عنوان مسئول فروش کالای متروکه، کلیه کالاهایی را که توسط اداره گمرک ضبط شده است و به عنوان کالای متروکه شناخته می‌شوند را به فروش می‌رساند. توجه داشته باشید که براساس قانون کالاهای متروکه، در هر سه روش، هزینه‌های دریافتی حاصل از فروش کالای متروکه به اداره گمرک تعلق نمی‌گیرد.
اداره گمرک هزینه‌های مربوط به خود را از نگهداری کالا و حق بیمه یا حمل و نقل آن دریافت کرده است و در پایان مبلغی را که از فروش باقی مانده به صاحب کالا باز می‌گرداند. صاحبان کالاهای متروکه در گمرک تا دو سال فرصت دارند تا با مدارک لازم برای اثبات مالکیت کالا به اداره گمرک مراجعه کنند و مبلغ باقیمانده از فروش کالای خود را از اداره گمرک دریافت کنند.
مهمترین اصطلاحات گمرکی
زمانیکه می‌خواهید فعالیت خود را به عنوان واردکننده‌ی کالا به کشور شروع کنید، باید اطلاعات کافی در حوزه‌ی اصطلاحات مربوط به واردات و صادرات کالا داشته باشید. شما باید با مهمترین اطلاعات گمرکی که در حوزه صادرات و واردات کالا مورد استفاده قرار می‌گیرند آشنا باشید، تا بتوانید فرایند واردات یا صادرات کالاهای خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهید. در ادامه مهمترین و رایج‌ترین اصطلاحات گمرکی در ایران را بررسی خواهیم کرد:
اتاق بازرگانی و صنعت و معدن کشور
اتاق بازرگانی سازمان صنعت و معدن و تجارت ایران با هدف انجام هماهنگی‌های لازم بین بازرگانان و صاحبان صنعت و معدن با هدف برگزاری جلسه‌های مربوط با حضور نمایندگان دولت و بخش خصوصی تشکیل شده است.
اظهارنامه گمرکی کالا
به هر نوع اظهارنامه مورد تایید یا توصیه شده توسط گمرک که مشمول اطلاعات و جزئیات مورد نیاز گمرک باشد، اظهارنامه گمرکی کالا گفته می‌شود.
فرم اظهارنامه گمرکی
فرم اظهارنامه گمرکی تمامی کالاها توسط گمرک تهیه می‌شود. تاجر و نماینده وی به عنوان صاحب کالا باید مشخصات کلی کالاهایی که جهت انجام ترخیص آنها اقدام کرده‌اند را بررسی کند و در این فرم ثبت کند.
بارگیری کالا
به فرایند جابجایی کالا و قرار دادن آن روی وسایل حمل و نقل مختلف برای انجام فرایند ترخیص و جابجایی بهتر کالا بارگیری کالا گفته می‌شود.
بارنامه کالا
بارنامه کالا سند جابجایی و مالکیت کالاست که به عنوان قرارداد حمل و رسید کالا صادر می‌شود. این سند قابل معامله است و شامل اطلاعاتی مانند نام گیرنده و فرستنده کالا، وزن و نوع کالا، وسیله حمل و نقل کالا، تاریخ صدور بارنامه، تعداد کالا، مبدا و مقصد کالا و محل بارگیری کالا می‌شود.
بیجک گمرکی
پس از اینکه کالا از گمرک ترخیص شد و پروانه‌ی سبز گمرکی دریافت کرد، از سوی انباردار جهت تحویل صاحب بار یا نماینده قانونی وی سندی صادر می‌گردد که به آن آن بیجک گمرکی می‌گویند.
پیش فاکتور یا پروفرما
به سیاهه‌ی خرید کالای مورد نظر که حاوی اطلاعاتی از سوی فروشنده کالا است، پیش فاکتور یا پروفرما می‌گویند.
لیست عدل‌بندی
به فهرستی که حاوی اطلاعات هر بسته از محموله با وزن خالص آن است، لیست عدل بندی می‌گویند.
شماره کوتاژ
به فرایند ثبت اظهارنامه کالا در دفاتر گمرکی، کوتاژ گمرکی گفته می‌شود.
وظایف مرجع تحویل گیرنده‌ی کالای متروکه چیست؟
مرجع تحویل گیرنده‌ی کالاهای متروکه باید در پایان هر هفته گزارش‌های گمرک را که در دو نسخه طبق فرم تعیین شده از سوی گمرک ارائه می‌شود، بررسی کند. مسئول گمرک گزارش را جهت ثبت به متصدی نگهداری کالاهای متروکه ارائه میکند. متصدی باید علت متروکه شدن کالا را به صاحبان کالا ابلاغ کند. تعیین مدت زمان توقف کالا در گمرک و تمدید آن در مناطق آزاد تجاری و اقتصادی بر حسب قوانین و ضوابط قانونی دراختیار اداره‌های مسئول مناطق آزاد است و پس از انقضای مدت زمان اعلام شده، بر اساس فهرست گمرک مربوطه، شامل مفاد حکم مقرر در تبصره ۵ در ماده ۲۴ قانون امور گمرکی می‌شود. کالاهای اظهار شده در گمرک در طول مدت زمان انجام تشریفات گمرکی، شامل مقررات کالاهای متروکه می‌شوند.
سخن پایانی
در این مقاله کالاهای متروکه و قوانین و مقررات مربوط به این دسته از کالاها در گمرک جمهوری اسلامی ایران را بررسی کردیم. شما به عنوان واردکننده یا صادرکننده کالا باید برای جلوگیری از ضبط شدن کالای خود مراحلی که در مقاله بررسی کردیم را در مدت زمان تعیین شده توسط گمرک طی کنید. برای جلوگیری از متروکه شدن کالا باید بر اساس قوانین هر کشور باید در زمان تعیین شده برای ترخیص کالای خود از گمرک اقدام کنید و مدارک و مستندات لازم را به گمرک ارائه نمایید. اگر تجربه‌ی کافی در حوزه ترخیص کالا از گمرک ندارید، می‌توانید با افرادی که در حوزه ترخیص کالا از گمرک تجربه و دانش کافی دارند، مشورت کنید و برای ترخیص کالای خود از گمرک از آنها کمک بگیرید تا کالای شما در دسته کالاهای متروکه قرار نگیرد.
