کاپوتاژ (Cabotage) در اصل به معنای اجازه سفر در محدوده مرزی یک کشور است. در زمینه خودرو، کاپوتاژ به فرایند اخذ مجوز خروج موقت برای خودروهای شخصی اشاره دارد که معمولاً برای سفرهای خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مجوز به صاحب خودرو اجازه می‌دهد تا وسیله نقلیه خود را برای مدت مشخصی از کشور خارج کرده و دوباره به کشور بازگرداند. کاپوتاژ ماشین برای افرادی که قصد دارند با خودرو شخصی خود به کشورهای همسایه سفر کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد. در ادامه به مراحل و مدارک موردنیاز برای کاپوتاژ ماشین می‌پردازیم.
کاپوتاژ چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
کاپوتاژ در واقع مجوزی برای خروج موقت خودرو از مرزهای کشور است. به عبارت دیگر، این فرآیند به صاحب خودرو این امکان را می‌دهد که بدون ثبت خروج دائمی وسیله نقلیه، با آن به کشورهای خارجی سفر کند و پس از پایان سفر، خودرو را به کشور بازگرداند. هدف اصلی از این مجوز، نظارت و کنترل بر خودروهای خروجی از کشور و همچنین ایجاد شرایطی برای تسهیل سفرهای بینالمللی با وسایل نقلیه شخصی است.
چرا به کاپوتاژ نیاز داریم؟
- برای سفر با خودرو شخصی به کشورهای همسایه (مانند ترکیه، ارمنستان، عراق و آذربایجان).
- برای اطمینان از ثبت قانونی و خروج موقت خودرو از کشور.
- جلوگیری از مشکلات قانونی و جلوگیری از موانع گمرکی در کشورهای مقصد.
مدارک مورد نیاز برای کاپوتاژ ماشین
برای کاپوتاژ خودرو، مدارک زیر ضروری است و در زمان درخواست مجوز باید به گمرک یا سازمان‌های مرتبط ارائه شود:
- کارت ملی و شناسنامه صاحب خودرو: مدارک شناسایی صاحب خودرو برای احراز هویت الزامی است.
- کارت خودرو: این مدرک نشان‌دهنده مالکیت خودرو است و باید به همراه سایر مدارک ارائه شود.
- سند مالکیت خودرو: سند رسمی خودرو که اثبات مالکیت آن توسط صاحب خودرو است.
- پاسپورت و ویزا: پاسپورت صاحب خودرو باید معتبر بوده و حداقل شش ماه اعتبار داشته باشد. در صورتی که کشور مقصد نیاز به ویزا دارد، ویزای آن نیز باید آماده باشد.
- برگه معاینه فنی: خودرویی که قرار است از کشور خارج شود باید معاینه فنی معتبر داشته باشد. این برگه نشان می‌دهد که خودرو از نظر فنی سالم و ایمن است.
- بیمه‌نامه خودرو: بیمه‌نامه معتبر و بینالمللی برای خودرو لازم است. معمولاً در کشورهای مقصد بیمه‌نامه بینالمللی پذیرفته میشود.
- گواهینامه بینالمللی رانندگی: برای رانندگی در کشورهای خارجی، گواهینامه بینالمللی لازم است. این مدرک از سازمان‌های مربوطه مثل کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی قابل تهیه است.
- برگه کاپوتاژ یا پروانه خروج موقت: این برگه توسط گمرک کشور صادر شده و مدرکی است که به خودرو اجازه خروج موقت از کشور را می‌دهد.
- کارت سوخت: در برخی موارد، کارت سوخت نیز به همراه مدارک مورد نیاز است.
مراحل انجام کاپوتاژ ماشین
برای کاپوتاژ ماشین، مراحل زیر را باید طی کنید:
1. مراجعه به گمرک
ابتدا باید به یکی از شعب گمرک که امکان صدور پروانه کاپوتاژ را دارند مراجعه کنید. گمرکات مرزی و برخی از گمرکات اصلی داخل کشور این خدمات را ارائه می‌دهند.
2. تحویل مدارک و درخواست صدور پروانه خروج موقت
مدارک موردنیاز که در بخش قبل ذکر شد را به همراه فرم درخواست کاپوتاژ به کارشناس گمرک تحویل دهید. این فرم‌ها معمولاً در محل گمرک قابل دسترسی هستند.
3. پرداخت هزینه‌ها
برای صدور پروانه کاپوتاژ، معمولاً هزینه‌هایی از جمله هزینه صدور برگه کاپوتاژ، هزینههای بیمه و در برخی موارد عوارض دیگر دریافت میشود. این هزینه‌ها باید به صورت نقدی یا با استفاده از کارت‌های بانکی پرداخت شوند.
4. دریافت پروانه خروج موقت (کاپوتاژ)
پس از تکمیل مدارک و پرداخت هزینه‌ها، پروانه خروج موقت برای خودرو صادر میشود. این پروانه معمولاً شامل اطلاعاتی از جمله مشخصات خودرو، مدت مجاز خروج و شرایط بازگشت است.
5. تهیه پلاک بینالمللی و برچسب IR
یکی از مراحل ضروری برای خروج خودرو از کشور، تهیه پلاک بینالمللی و برچسب IR (ایران) است. این پلاک‌ها از سوی کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی صادر می‌شوند و به خودروهایی که قصد خروج از کشور را دارند، تعلق می‌گیرند. این پلاک‌ها باید روی خودرو نصب شده و تا پایان سفر بر روی آن باقی بمانند.
6. دریافت دفترچه مالکیت بینالمللی خودرو (Carnet de Passage)
این دفترچه نیز از کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی قابل تهیه است و به عنوان مدرکی معتبر برای شناسایی خودرو در کشور مقصد مورد استفاده قرار می‌گیرد. دفترچه مالکیت بینالمللی (Carnet de Passage) برای خودروهایی که به کشورهای مختلف سفر می‌کنند، به عنوان مدرک رسمی و بینالمللی شناخته میشود.
7. بررسی مدارک در مرز و عبور از کشور
با دریافت پروانه کاپوتاژ، پلاک و مدارک مورد نیاز، می‌توانید به مرز مراجعه کرده و با انجام بازرسی‌های نهایی، خودرو را از کشور خارج کنید.
نکات مهم در کاپوتاژ خودرو
- اعتبار پروانه کاپوتاژ: پروانه کاپوتاژ معمولاً برای یک دوره مشخص (به طور مثال سه ماه یا شش ماه) اعتبار دارد. پس از پایان این دوره، خودرو باید به کشور بازگردانده شود و در صورت تمایل به تمدید، مجدداً مراحل لازم طی گردد.
- بیمه بینالمللی: در کشورهایی که بیمه داخلی ایران معتبر نیست، بهتر است از بیمه‌های بینالمللی استفاده کنید. این بیمه‌ها تحت عنوان «کارت سبز» یا بیمه بینالمللی شناخته می‌شوند و باید قبل از خروج از کشور تهیه گردند.
- نصب پلاک و برچسب‌های بینالمللی: حتماً پلاک بینالمللی و برچسب IR را روی خودرو نصب کنید. برخی از کشورها نسبت به این موضوع حساس هستند و عدم نصب این برچسب‌ها ممکن است منجر به جریمه یا ممنوعیت ورود خودرو به کشور مقصد شود.
- توجه به قوانین رانندگی کشور مقصد: هر کشور قوانین خاصی برای رانندگی و بیمه دارد. پیش از سفر، قوانین کشور مقصد را مطالعه کرده و از مقررات مربوط به سرعت، مدارک رانندگی و بیمه آگاه شوید.
- امکان تمدید پروانه کاپوتاژ: در صورتی که به هر دلیلی نمی‌توانید در زمان مقرر به کشور بازگردید، بهتر است قبل از پایان اعتبار پروانه، نسبت به تمدید آن از طریق مراجع ذی‌صلاح اقدام کنید.
مراحل بعد از بازگشت خودرو به کشور
پس از بازگشت به کشور، لازم است اقداماتی انجام شود تا فرآیند کاپوتاژ به‌طور کامل پایان یابد. در غیر این صورت، ممکن است مشکلاتی در مراحل بعدی سفرهای خارجی یا در سیستم گمرکی ایجاد شود. مراحل پس از بازگشت خودرو به کشور شامل موارد زیر است:
- ثبت بازگشت خودرو در گمرک: به محض ورود به کشور، باید به گمرک مرزی مراجعه کرده و خودرو را به‌طور رسمی به گمرک معرفی کنید تا خروج موقت به پایان رسد. گمرک این مرحله را ثبت کرده و مدارک مربوطه را برای بایگانی جمع‌آوری میکند.
- تحویل پروانه کاپوتاژ به گمرک: پس از ثبت بازگشت خودرو، پروانه کاپوتاژ به گمرک تحویل داده میشود. در واقع، گمرک در سیستم خود ثبت میکند که خودرو به کشور بازگشته و خروج موقت آن خاتمه یافته است.
- لغو پلاک و برچسب‌های بینالمللی: پس از بازگشت و ثبت خودرو در گمرک، پلاک و برچسب‌های بینالمللی باید از خودرو جدا شده و به کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی تحویل داده شود.
- تمدید یا دریافت پروانه جدید برای سفر بعدی: اگر قصد دارید در آینده نیز از کشور خارج شوید، می‌توانید پروانه جدیدی برای سفر بعدی دریافت کنید. در برخی موارد ممکن است نیاز به تمدید دفترچه بینالمللی مالکیت خودرو (Carnet de Passage) نیز وجود داشته باشد.
هزینههای کاپوتاژ خودرو
کاپوتاژ خودرو مستلزم پرداخت هزینههای مختلفی است که بر اساس نرخ‌های رسمی تعیین میشود. برخی از هزینههای اصلی کاپوتاژ عبارتند از:
- هزینه صدور پروانه خروج موقت (کاپوتاژ): این هزینه معمولاً در گمرک پرداخت میشود و برای صدور پروانه کاپوتاژ است.
- هزینه صدور پلاک بینالمللی و برچسب IR: این هزینه به کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی پرداخت میشود و شامل هزینههای تهیه پلاک بینالمللی و برچسب IR است.
- بیمه بینالمللی یا کارت سبز: هزینههای بیمه بینالمللی (کارت سبز) که برای پوشش بیمه‌ای خودرو در خارج از کشور الزامی است.
- هزینه صدور دفترچه مالکیت بینالمللی (Carnet de Passage): در صورتی که کشور مقصد نیاز به دفترچه مالکیت بینالمللی داشته باشد، باید هزینه مربوط به آن پرداخت شود.
نکات ایمنی و ضروری برای سفرهای بینالمللی با خودرو
برای اینکه سفر بینالمللی با خودرو به‌طور ایمن و بدون مشکل انجام شود، رعایت برخی نکات و اقدامات ضروری است:
- کنترل وضعیت فنی خودرو: قبل از سفر حتماً بررسی کامل خودرو از جمله روغن، ترمزها، تایرها و سایر موارد ضروری را انجام دهید. بهتر است خودرو را به تعمیرکار نشان دهید تا از سلامت کامل آن مطمئن شوید.
- تهیه بیمه‌نامه و کارت سبز معتبر: در برخی از کشورها بیمه‌نامه‌های داخلی معتبر نیستند و استفاده از کارت سبز یا بیمه بینالمللی الزامی است. این کارت را از مراجع معتبر دریافت کنید.
- توجه به سوخت و امکانات مرزی: به یاد داشته باشید که در برخی کشورها، سوخت ممکن است محدود باشد. به همین دلیل توصیه میشود در مرز یا نزدیک‌ترین جایگاه‌های سوخت‌رسانی، سوخت خود را کامل کنید.
- بررسی و رعایت قوانین و مقررات کشور مقصد: قوانین رانندگی، محدودیت‌های سرعت و قوانین بیمه در هر کشور متفاوت است. از قوانین کشور مقصد آگاهی داشته باشید تا جریمه نشوید.
- حفظ مدارک و اسناد در مکانی امن: مدارک کاپوتاژ، پلاک بینالمللی، دفترچه مالکیت، بیمه‌نامه و مدارک شناسایی را در مکانی امن نگهداری کنید و حتماً از آن‌ها کپی داشته باشید.
- داشتن وسایل ضروری در خودرو: داشتن وسایلی مانند چراغ قوه، جعبه کمک‌های اولیه، ابزار ضروری و تایر یدک بسیار مهم است تا در صورت بروز مشکل به‌راحتی بتوانید با آن مقابله کنید.
کاپوتاژ در کشورهای مختلف
کشورهای مختلف قوانین متفاوتی برای ورود و استفاده از خودروهای خارجی دارند. برای مثال:
- ترکیه: یکی از مقاصد اصلی برای خودروهای ایرانی است و بیشتر ایرانیان به دلیل نزدیکی و مسیر راحت به ترکیه سفر می‌کنند. برای ورود به ترکیه نیاز به پروانه کاپوتاژ و پلاک بینالمللی دارید. کارت سبز نیز برای پوشش بیمه‌ای خودرو در این کشور ضروری است.
- ارمنستان: قوانین ارمنستان برای ورود خودروهای ایرانی ساده‌تر است، اما همچنان نیاز به پروانه کاپوتاژ و مدارک شناسایی بینالمللی دارید.
- آذربایجان و عراق: در این کشورها نیاز به پلاک و بیمه بینالمللی است و باید به قوانین خاص مربوط به خودروهای خارجی توجه کرد.
سخن پایانی
کاپوتاژ ماشین به صاحبان خودرو این امکان را می‌دهد که با خودروی شخصی خود به کشورهای خارجی سفر کنند و پس از مدت مشخصی به کشور بازگردند. این فرآیند مستلزم ارائه مدارک معتبر، پرداخت هزینه‌ها و رعایت نکات ایمنی و قوانین مرزی است. مراحل کاپوتاژ از ارائه مدارک در گمرک تا تهیه پلاک بینالمللی و بیمه‌نامه را شامل میشود و بازگشت خودرو به کشور نیز نیاز به ثبت در گمرک و تحویل پلاک‌های بینالمللی دارد. با رعایت تمام مراحل و نکات ایمنی، سفر به خارج از کشور با خودرو شخصی به تجربه‌ای دلچسب و بی‌دردسر تبدیل خواهد شد.
کاپوتاژ ماشین چیست؟
کاپوتاژ به معنای اجازه خروج موقت خودرو از کشور برای سفر به کشورهای دیگر است. این مجوز به مالک خودرو امکان می‌دهد وسیله نقلیه خود را بدون نیاز به پرداخت عوارض گمرکی در مدت معینی از کشور خارج و سپس بازگرداند.
مراحل اصلی کاپوتاژ خودرو چیست؟
مراحل کاپوتاژ خودرو شامل مراجعه به اداره گمرک، تکمیل فرمهای مربوطه، پرداخت هزینههای کاپوتاژ، دریافت پلاک و مجوز خروج موقت، و گرفتن دفترچه کاپوتاژ است.
چه مدارکی برای کاپوتاژ ماشین لازم است؟
مدارک مورد نیاز شامل کارت خودرو، کارت ملی و شناسنامه مالک، بیمه‌نامه معتبر خودرو، گواهی معاینه فنی، و اصل و کپی گذرنامه معتبر است.
مدت اعتبار کاپوتاژ خودرو چقدر است؟
مجوز کاپوتاژ خودرو معمولاً برای یک سال معتبر است، اما با توجه به قوانین کشور مقصد و شرایط مسافرت، می‌تواند تمدید یا محدود شود.
آیا برای کاپوتاژ نیاز به بیمه بینالمللی خودرو است؟
بله، در بیشتر کشورها داشتن بیمه بینالمللی (کارت سبز) الزامی است. این بیمه، پوشش خسارات احتمالی در خارج از کشور را فراهم میکند.
هزینههای کاپوتاژ خودرو شامل چه مواردی است؟
هزینههای کاپوتاژ شامل هزینه صدور دفترچه کاپوتاژ، پلاک موقت، و در برخی موارد هزینه بیمه بینالمللی میشود که بسته به نوع خودرو و مقصد ممکن است متفاوت باشد.
