یکی از مهمترین و اصلی‌ترین مراحل در تجارت کالا برای تاجران و بازرگانان ترخیص کالا از گمرک است. بر اساس مقررات و قوانین گمرکی صاحبان کالا یا نماینده‌های قانونی آنها باید یک سری مراحل از جمله تهیه اسناد و مدارک را پیش از ترخیص کالا آماده کنند و تحویل گمرک بدهند تا بتوانند کالا یا کالاهای خود را بدون بروز مشکل از گمرک خارج کنند. به همین دلیل وارد کنندگان کالا یا نمایندگان قانونی آنها باید وارد سامانه ترخیص کالا شوند و در این سامانه ثبت نام و امور گمرکی خود را مدیریت کنند. ما در ادامه این مقاله قصد داریم تا بررسی کامل و جامع آموزش سامانه جامع ترخیص کالا برای تاجران و افرادی که به این حوزه علاقه‌مند هستند ارائه دهیم تا این افراد بتوانند فرایند‌های تجارت خود را بدون بروز مشکل پیش ببرند.
ترخیص کالا یکی از‌بخش‌های مهم در حوزه واردات کالا است که باید در زمان مناسب و براساس بودجه‌ای که از قبل برنامه‌ریزی شده است انجام شود تا تاجران با ضرر مواجه نشوند و بتوانند در زمان از پیش تعیین شده کالاها را به بازار تزریق کنند یا به صنعت گران بفروشند.
اگر کالاها در زمان مناسب از گمرک ترخیص نشوند، در بازار ماده‌ی اولیه یا مواد مصرفی کاهش پیدا میکنند و با افزایش تقاضا برای خرید کالا، قیمت کالا در بازار به شدت بالا می‌رود به طوری که نمی‌توان آن را کنترل کرد تا زمانی که کالا به بازار در سطح بالا تزریق شود.
مزایای سامانه ترخیص کالا از گمرک
سامانه گمرکی پس به آدرس epl. irica. gov. ir، سامانه نظارت بر رعایت قوانین گمرکی در واردات و صادرات کالاهای مختلف است. در این سامانه به شکل حضوری یا با مراجعه به نزدیک‌ترین گمرک می‌توان فرایند ثبت نام کالاها را پیش برد. به این صورت که شما می‌توانید با مراجعه به یکی از شعب گمرک حساب کاربری خود را فعال می‌کنید.
آموزش سامانه ترخیص کالا و اظهار از طریق سامانه EPL
نحوه ورود به سامانه EPL
برای این که بتوانید فرایند ثبت نام خود را در سامانه جامع سامانه ترخیص کالا پیش ببرید باید مراحل زیر را طی کنید:
در ابتدا شما باید نشانی اینترنتی irica. ir را در مرورگر خود بازکنید
برای ورود به این سامانه، نام کاربری و رمزعبور (و در صورت فعالسازی کد شناسایی) خود را که در واحد انفورماتیک دریافت کرده‌اید وارد کنید.
شرکت‌های تجاری علاوه بر بر نام کاربری و رمز عبور مدیرعامل، یک نام کاربری و رمز عبور دیگر نیز دارند کهUser name همان شناسه ملی شرکت است که با رمز مدیرعامل لینک میشود.
پس از ورود به سامانه شما EPL می‌توانید با استفاده از فهرست‌های منوسایت امور گمرکی خود را مدیریت کنید.
اطلاعات کالا در سامانه EPL شامل چه مواردی است؟
برای خدمات ترخیص کالا شما باید مشخصات کالا خود را شکل الکترونیکی در سامانه EPL ثبت کنید. مشخصات کالا عبارتند از ارزش کالا، تعداد دقیق کالا، تعرفه گمرکی و محاسبات اظهار نامه اظهاراتی که در این سایت به منظور ترانزیت و صادرات و واردات کالا درج می‌شوند. صاحبین کالا می‌توانند خودشان شخصا اظهار نامه گمرکی را تنظیم کنند یا این کار را به نماینده قانونی خود واگذار کنند تا او فرم پیش نویس اظهارنامه را تکمیل کند.
مدارک لازم برای فعالسازی حساب کاربری در EPL
مدارک لازم برای ثبت نام و فعالسازی حساب کاربری در سامانه گمرک شرکت‌های حقوقی به شرح زیر هستند:
آگهی تاسیس
آگهی تغییرات و اساسنامه شرکت
برگه کد اقتصادی
گواهی عدم سوء پیشینه
اصل و کپی کارت بازرگانی
اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه مدیرعامل شرکت
مدارک لازم برای ثبت نام و فعالسازی حساب کاربری در سامانه گمرک اشخاص حقیقی نیز به شرح زیر هستند:
گواهی عدم سوء پیشینه
اصل و کپی کارت بازرگانی
اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه شخص متقاضی
کاربردهای EPL یا سامانه ترخیص کالا چیست؟
مهمترین کاربردهای این سامانه عبارت است از وکالت، دور اظهاری ترانزیت، صادرات و واردات کالا خروج موقت خودرو و سایر امور تجارت بین المللی که در منوی سامانه epl قابل مشاهده است.
سامانه EPL و زیر سامانه‌های آن
با مراجعه به سامانه EPL در حدود ۳۴ عملیات گمرکی را می‌توان بدون نیاز به حضور در نهاد مربوطه و به شکل غیرحضوری انجام داد. ترخیص کالا دارای زیرمجموعه‌هایی هستند مانند: سامانه پرداخت متمرکز، کدینگ، مانیفست الکترونیکی، احراز ارزش کالا TSC که در کنار هم سامانه جامع گمرکی را تشکیل می‌دهند.
پنجره واحد گمرکی EPL-CSW مختص ارتباط با سازمان‌ها، شرکت‌ها، بیمه‌ها، صاحبان کالا است که از خارج از گمرک قابل پیگیری هستند و می‌توان از طریق آن با کارکنان گمرک برای پیگیری امور خود ارتباط برقرار کرد. شما می‌توانید در صورت لزوم و برای شرکت ثبت سفارش کالا از مشاورین شرکت حمل و نقل آریا حمل مشورت تخصصی دریافت کنید.
آموزش ترخیص کالا و سامانه استعلام مانیفست الکترونیکی
سامانه استعلام مانیفست یا پروانه الکترونیک یکی از زیر سامانه‌های سامانه epl گمرکی الکترونیک به آدرس الکترونیکی epl. irica. ir/ecl است. پروانه الکترونیک از مهمترین مدارک در فرایند ترخیص کالا است. به وسیله این مجوز تاجران می‌توانند برای ترخیص کالای خود از گمرک اقدام کنند. بازرگانان برای استعلام پروانه الکترونیک ابتدا باید وارد سامانه epl گمرکی شوند. سپس گزینه صدور مجوز بارگیری الکترونیکی را فعال تا رمز سامانه استعلام پروانه الکترونیک دریافت کنند.
پس از آن وارد این زیر سامانه شوند و سریال اظهار نامه و رمز دریافت شده را وارد کنند، پس از این مرحله باید دو بارکد که یکی متعلق به شماره سریال پروانه و دیگری شماره رسید دسترسی به پروانه است را دریافت کنند و به اقدام برای ترخیص کالا بپردازند.
آموزش سامانه ترخیص کالا از گمرک و سامانه متمرکز پرداخت
یکی دیگر از زیر سامانه‌های EPL سامانه متمرکز پرداخت است. روند عادی واردات کالا به کشور و ترخیص کالا از گمرک به این صورت است که بازرگانان باید هزینه‌هایی متفاوتی را در هر کدام از مراحل ترخیص و خرید کالا پرداخت کنند. یا این که در برخی از موارد هزینه‌هایی مانند جریمه را خارج از روال عادی بپردازند در حال حاضر برای انجام این پرداخت‌ها نیازی به مراجعه حضوری نیست. بازرگانان می‌توانند بعد از ورود به سامانه ترخیص کالا وارد سامانه متمرکز پرداخت یا Payment. irica. ir شوند و هزینه‌های مختلف گمرکی را پرداخت کنند.
اموزش سامانه ترخیص کالا و سامانه ارزش گذاری کالا (TSC)
سامانه ارزش گذاری کالا TSC که مخفف شده عبارت Tariff Specification Code و به معنی شناسه ارزش گمرکی است. این سامانه یکی دیگر از زیر مجموعه‌های سامانه EPL است. یکی از هزینه‌هایی که تاجران باید در ازای ورود کالا به کشور پرداخت کنند حق ورودی کالا است و میزان هزینه‌ای که باید بابت این حق ورودی پرداخت شود را محاسبه و پرداخت کنند. با ثبت کردن تعداد کالاها و دیگر مشخصات آنها در سامانه ارزش گذاری کالا میزان حق ورودی کالاها با استفاده از شناسه ارزش گذاری کالاها که یک کد چهار رقمی است مشخص میشود. در آخر ردیف تعرفه کالایی کالا تعیین میشود و این کار از کم اظهاری صاحبان کالا جلوگیری می‌کند.
آموزش سامانه مدیریت کالا پس از ترخیص
سامانه ترخیص کالا پس از ترخیص آن، wms. ir نام دارد که برای پیگیری کالا در مسیر و مقصد راه اندازی شده است. اصلی‌ترین قابلیت آن مشخص کردن و شناسایی نوع پروانه یا صاحب کالا برای انتخاب انبار به عنوان مقصد در گمرک است. در صورتی که قبلا ثبت نام کرده باشید می‌توانید وارد سامانه شوید و در این حالت ثبت نام انبار، ثبت نام تولیدی، پیگیری ثبت انبار یا تولیدی و بازیابی رمز ورود دسترسی دارید.
خروج کالا از انبارهای گمرک
پس از اینکه اطلاعات اظهار نامه از رایانه مرکزی فراخوانی و مطابقت داده شد، به‌بخش ارزیابی ارسال میشود. پس از اینکه اظهار نامه تایید نهایی شد، یک شماره کوتاژ برای بازرگانان صادر میشود. بعد از تخصیص کوتاژ، به طور خودکار اظهار نامه بسته به نوع کالا، کشور ساخت، وزن، تعرفه، اعتبار صاحب کالا در یکی از مسیرهای سبز زرد و قرمز قرار می‌گیرد. پس از بررسی‌های لازم نامه به همراه فیش بانکی به مسئول صندوق تحویل داده میشود و او از بررسی پرونده حکم ترخیص کالا از گمرک را صادر می‌کند.
مزایای سامانه ترخیص کالا از گمرک
از مزیت‌های اصلی سامانه ترخیص کالا می‌توان از موارد زیر نام برد:
کاهش تورم و تنظیم بازار
در دسترس بودن اطلاعات کالا از زمان بارگیری کالا از مبدا
جلوگیری از قاچاق کالا و کاهش تخلفات بازرگانی
ثبت نام وارد کنندگان کالا و کلیه کالاهای وارداتی به کشور
افزایش سرعت و دقت در مبادله کالا و امور گمرکی
امنیت بالا در استفاده از این سامانه.
سرعت بخشیدن به پروسه ترخیص کالا
تسریع تشریفات در واردات و صادرات و کاهش هزینه‌های تجاری
ترخیص کالا چیست؟
ترخیص کالا اولین و مهمترین مفهومی است که تمامی افراد فعال در حوزه‌های تجارت و بازرگانی باید با آن آشنا باشند و مراحل ترخیص کالا را بشناسند. ترخیص کالا همان آزاد‌سازی اجناس وارداتی و صادراتی از گمرک است که میتواند توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او به عنوان ترخیصکار انجام شود. فرایند آزاد‌سازی کالا مراحل متعددی را شامل میشود و هر کالایی برای اینکه بتواند از گمرک خارج شود، باید پروسه پرداخت مالیات‌ها، حقوق گمرکی و سود بازرگانی، دریافت اسناد و مدارک لازم و اخذ مجوزهای قانونی را طی کند تا بتواند مجوز خروج و ترخیص از گمرک را دریافت کند.
معمولا بسیاری از تاجران و بازرگانان، در زمان انجام تشریفات گمرکی و ترخیص کالا با مشکلات متعددی مواجه می‌شوند و همین امر سبب شده تا پروسه ترخیص کالا به مرحله‌ای بسیار دشوار در واردات کالا تبدیل شود. افرادی متخصص به نام ترخیص کار یا حق العملکار رسمی گمرکی می‌توانند این مراحل را برای شما در سریع‌ترین زمان ممکن انجام بدهند.
آشنایی با اصطلاحات ترخیص کالا
در حوزه تجارت چه داخلی و چه در حوزه تجارت بین المللی حتما با مفاهیم مختلفی آشنا می‌شوید که باید پیش از مواجه با آنها معانی این مفاهیم را بدانید یکی از مهمترین مواردی که در آموزش ترخیص کالا باید بدانید اصطلاحات پرکاربرد و رایج در ترخیص کالا هستند. در ادامه بخشی از مهمترین اصطلاحات ترخیص کالا که باید در ارتباط با آنها اطلاعات کافی داشته باشید را بررسی خواهیم کرد:
اظهار کالا: بیانیه‌ای شفاهی یا کتبی است که برای معرفی کالا به گمرک براساس قوانین و مقررات گمرکی از آن استفاده میشود.
اظهارنامه اجمالی: سندی است که در آن اطلاعاتی مانند نحوه تخلیه و بارگیری کالا توسط شرکت حمل کننده درج میشود.
ترخیصیه: سندی که بر اساس آن، شرکت حمل و نقل بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکی را اعلام می‌کند.
حقوق گمرکی: حقوق گمرکی ۴ درصد از ارزش گمرکی کالا همراه با سود بازرگانی هستند که باید پرداخت شوند.
حمل یکسره کالا: به معنی ورود کالا به قلمروی گمرکی و خروج آن بدون تخلیه و تحویل در همین مکان است.
کالای مجاز: مربوط به کالاهایی است که امکان واردات آنها به کشور فراهم است.
کالای مجاز مشروط: صدور یا ورود این گونه کالاها با شروط خاصی به داخل کشور امکان پذیر است.
کالای ممنوع: ورود این گونه کالاها به کشور به طور قطعی ممنوع است.
استریپ: عملیات تخلیه کالا به گمرک مقصد و انتقال به وسیله حمل کننده مورد نظر.
پروفرما اینویس: پروفرما اینویس از فروشنده کالا دریافت میشود و اطلاعاتی مانند تاریخ حمل، ویژگی‌های کالا، مشخصات وسیله حمل کننده بار، شرایط خرید و فروش کالا، نوع بسته‌بندی مدت اعتبار پروفرما، نحوه پرداخت هزینه‌ها، مقدار و وزن کالا، مشخصات بانک خریدار و فروشنده، تعرفه گمرکی را در خود جای می‌دهد.
ترخیص کالا از گمرک را میتوانیم مهمترین فعالیت در زمینه واردات و صادرات کالا بدانیم. با توجه به این که پیش از هر اقدامی، آموزش ترخیص کالا به شما کمک می‌کند تا مراحل لازم را بشناسید، آشنایی با سلسله مراتبی که برای ترخیص کالا از گمرک باید سپری کنید برای شما به عنوان تاجر مهم هستند. پروسه ترخیص کالا در ایران پیچیده و زمان است و احتمال اشتباه و بی‌دقتی وجود دارد و هر گونه اشتباهی میتواند مشکلات یا حتی خسارت‌های هنگفتی را برای شما به همراه داشته باشد؛ به همین دلیل است که شناخت تک تک مراحل تشریفات گمرکی این شرایط را برای شما فراهم می‌کند تا بدون بروز اشتباه و خسارت، کالا را از گمرک ترخیص کنید. مهمترین مراحلی که در آموزش ترخیص کالا بررسی می‌شوند عبارتند از:
تنظیم اسناد و ورود داده
اولین مرحله از ترخیص کالا از گمرک، ثبت اطلاعات و داده‌ها در سیستم و در واقع، تنظیم و پرینت اظهارنامه گمرکی است. از آنجا که گمرک به عنوان هسته مرکزی فعالیت‌های مربوط به واردات و صادرات کالا شناخته میشود، در تمامی کشورها و در ابتدا و انتهای این فرایندها، کالای وارداتی یا صادراتی باید به گمرک معرفی و مدتی در انبار گمرک باشند. برای ثبت اطلاعات باید به سامانه Epl یا سامانه جامع امور گمرکی مراجعه کنید و تمامی مراحل را به صورت الکترونیکی به انجام برسانید.
اسناد و مدارکی مانند کپی کارت بازرگانی معتبر، مجوزثبت سفارش، بارنامه، فاکتور یا سیاهه خرید، اعلامیه تامین ارز، پکینگ لیست، بیمه نامه، سند ترخیصیه، گواهی مبداو وکالت نامه رسمی برای ثبت اطلاعات مورد نیاز در سامانه epl ضروری هستند و پس از تکمیل فرم اظهارنامه و با بارگذاری اسناد لازم، یک شماره سریال و شماره عطف به شما داده میشود تا بتوانید باقی مراحل طی کنید.
اظهار کالا و احراز هویت
پس ازاین که داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز را در سامانه epl ثبت کردید، تمامی اسناد و مدارک مورد بررسی قرار می‌گیرند و نوبت به احراز هویت می‌رسد. در این مرحله و با تائید هویت صاحب کالا، شماره‌ای تحت عنوان شماره کوتاژ به طور اختصاصی برای هر کالا صادر خواهد شد. کارمندان گمرک، کالاها را براساس همین شماره شناسایی میکنند و برای پیگیری ترخیص کالا از گمرک به آن نیاز پیدا دارید. کاربردهای شماره کوتاژ گمرکی عبارتند از:
استفاده در هنگام بازبینی کالا پس از خروج
پیگیری تمامی مراحل ترخیص کالا از گمرک
امکان پیگیری مجوزها با استفاده از شماره کوتاژ
کنترل‌های گمرکی
یکی از مراحل ترخیص کالا از گمرک مربوط به زمانی است که بار شما مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و براساس برخی فاکتورها، کالا در یکی از مسیرهای سبز، زرد یا قرمز گمرکی برای ارزیابی توسط کارشناس قرار می‌گیرد. در این مرحله، مقدار و خود کالا با اسناد و مدارک ارائه شده در اظهارنامه مطابقت داده خواهند شد و اگر نقص یا مشکلی وجود نداشته باشد، در‌بخش دایره ارزش، ارزش کالا مشخص میشود.
عواملی که در تعیین مسیرهای گمرکی نقش دارند عبارتند از:
تعرفه کالا، وضعیت کالا (نو یا مستعمل بودن)، تولیدی بودن یا بازرگانی بودن، سابقه داشتن در واردات کالا، فعال اقتصادی بودن و وضعیت مالیاتی
شرایط بازرسی کالا در هر یک از مسیرهای گمرکی متفاوت است. اما به طور کلی، در صورتی که کالا در مسیر سبز قرار بگیرند، نیازی به بازرسی مجدد کالا توسط کارشناس ندارند و سریع‌تر ترخیص می‌شوند.
هزینه‌های وزارت راه، هزینه انبارداری، حقوق و عوارض گمرکی، دموراژف هزینه‌های تعیین ارزش کالا، استاندارد و آزمایشگاه، هزینه عملیات استریپ و حمل داخلی کالا بخشی از هزینه‌هایی هستند که در روند ترخیص کالا باید پرداخت شوند و با پرداخت آنها، پروانه سبز گمرک را برای خروج کالا از انبارهای گمرکی دریافت خواهید کرد.
بارگیری و خروج کالا از گمرک
در انتها و با انجام تسویه‌های لازم و صدور سند ترخیص، م یتوانید هزینه‌های انبارداری را پرداخت کنید و کالا را برای خروج از انبار و گمرک آماده کنید. خروج کالا از گمرک آخرین مرحله از روند ترخیص کالا است و می‌توانید وسیله حمل کننده را به مکان مورد نظر منتقل کنید و محموله را برای حمل به مقصد مورد نظر بارگیری کنید.
سخن پایانی
در این مقاله برای آشنایی تاجران و بازرگانان کم تجربه و افراد تازه کار به آموزش سامانه ترخیص کالا و خدمات آن پرداختیم و مسائل گوناگونی در رابطه با این سامانه را بررسی کردیم. در صورتی که در راستای اموزش سامانه ترخیص کالا کشور به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، می‌توانید با کارشناسان مجرب ما تماس باشید و از آنها برای ترخیص کالاهای مورد نظر خود کمک بگیرید.
