یکی از خوراکیهای محبوب در ایران که پای ثابت اغلب غذاهای ایرانی نیز است برنج است. برنج از گذشته یکی از منابع اصلی مواد غذایی در ایران بوده است. درگذشته برنج شمال و جنوب کشور در خوزستان نیاز اصلی مردم به برنج را تأمین میکردند؛ اما در حال حاضر به دلیل جمعیت بالای کشور و نیاز دائمی مردم به تأمین مواد غذایی ضروری، برای پاسخگویی به نیاز بازار داخلی واردات برنج در دستور کار دولت قرار گرفته است. برنج وارداتی از کشورهای مختلفی مانند هند، چین و تایلند وارد ایران میشود.
این روزها واردات برنج به کشور بهشدت افزایش پیدا است و همین عامل ایران را به یکی از اصلیترین کشورهای واردکننده برنج تبدیل کرده است. بر اساس گزارشها بیش از 40 درصد مصرف سالیانه برنج در ایران، از طریق واردات تأمین میشود. کشورهای آسیایی مثل پاکستان، چین، تایلند و هند بهترین مناطق برای کشت برنج هستند؛ به دلیل تولیدات انبوه برنج در این کشورها، قیمت انواع برنجهای کشت شده در این مناطق مناسب است همین عامل تاجران و وارد کنندگان ایرانی را مجاب به واردات برنج بهخصوص واردات برنج چینی کرده است.
برنج در ایران، تنها در چند استان شمالی کشت میشود و این میزان پاسخگوی نیاز کل کشور نیست. دلیل دیگر این است که قیمت برنج ایرانی بسیار بالا است و اکثر خانوارها امکان تهیه آن را ندارند؛ اما برنج وارداتی بهخصوص برنج چینی قیمت مناسبی است و دارد منطقیتری برای تأمین برنج موردنیاز کشور است.
قیمت برنج وارداتی نسبت به قبل ۱۳۷ درصد افزایش قیمت داشته است. اغلب متخصصان و تاجران دلیل این افزایش قیمت چشمگیر را تبدیل ارز دولتی به ارز نیمایی میدانند. در کل نوسانات ارزی در ماههای اخیر فقط باعث گرانی برنج و کمیاب شدن برنج وارداتی شده است. برنجهایی که تا همین چند وقت پیش بهراحتی در سبد خرید ماهانهٔ اکثر خانوادههای ایرانی میتوانست قرار گیرد، حالا تفاوت قیمت آنچنانی با برنج داخلی نداشته و همان قدر محصول کمیاب و گرانی محسوب میشود. باتوجهبه آخرین گزارشها که توسط خود گمرک منتشر شده است در ماه اول امسال ۷۷,۹۳۲ تن و ۱۷۱ کیلوگرم برنج باارزش بیش از ۲,۶۱۳ میلیارد و ۷۱۶ میلیون تومان وارد کشور شده است. این واردات با کاهش ۵۲ درصدی از نظر وزنی و ۶۶ درصدی از نظر ارزش دلاری همراه است، اما با رشد ۱۳۱ درصدی از نظر ارزش ریالی نسبت به فروردینماه سال ۱۴۰۱ رخداده است.
آیا واردات برنج آزاد شده است؟
تأمین ارز و صف تخصیص آن اصلیترین مشکل برای واردات برنج به کشور است که سبب ممنوعیت واردات برنج به ایران شده است. واردات برنج در زمان برداشت محصولات کشاورزان محدودیتهایی دارد. در چند ماه گذشته این فرصت فراهم شد تا مشکلات موجود پیگیری شوند و با صدور کد رهگیری بانک، برنجهای موجود در گمرک ایران آزاد شده و وارد بازار شوند. البته برای دستیابی به این نتیجه نیاز به تخصیص ارز وجود دارد که به دلیل تحریمها و مشکلات مربوطه با مشکل مواجه شده است.
توافقاتی اخیراً صورتگرفته است که ارز موردنیاز برای ترخیص برنجهای ذخیره شده در دپو، تأمین شود تا ممنوعیت واردات برنج نیز برطرف شود. دستور لغو ممنوعیت فصلی واردات برنج در سال ۹۹ توسط دفتر واردات گمرک ایران به گمرکات اجرایی اعلام شد. این بخشنامه با ارجاع به نامه دفتر مقررات صادرات و واردات و مکاتبه دبیر کارگروه تنظیم بازار، حاوی حکم لغو ممنوعیت واردات برنج بود.
چرا واردات برنج از چین؟
چگونگی واردات برنج چینی به ایران
بر اساس آمارها مصرف برنج در ایران حدود ۳.۲ میلیون تن است که ۲ میلیون تن از آن تولید داخلی است و بقیه از طریق واردات از کشورهای دیگر تأمین میشود. در حال حاضر بیشترین حجم واردات برنج به ایران از کشورهای هند و چین است. شرکتهای داخلی مانند شرکت محسن برنجهای وارداتی را با تناژ بالا از کشورهای هند، چین و تایلند خریداری میکنند و در بستهبندیهای مختلف پنج کیلویی، ده کیلویی، بیست کیلویی به بازار عرضه میکنند.
واردات برنج در زمانی که نیاز جامعه به این ماده غذایی تأمین نمیشود، ضروری است و بر اساس دلایل ذکر شده ایران بیش از گذشته به این ماده غذایی نیاز دارد. برنج وارداتی به علت دو ویژگی اصلی یعنی قیمت پایینتر و روش پخت آسانتر بین مصرفکنندگان ایرانی با تقاضا زیادی روبهرو است. تجارت برنج بهسادگی ای که به نظر میرسد نیست و در سالهای اخیر با مشکلات فراوانی روبرو شده است که تاجران برنج بزرگ و کوچک در ایران نیز تحتتأثیر قرار گرفتهاند.
تخصیص ارز واردات برنج
به دلیل تخصیص ارز، برنجها در گمرک نگهداری شده یا همان دپو شده در بازار کمتر یافت میشوند. این امر سبب افزایش قیمت برنجهای وارداتی تا دوبرابر قیمت واقعی آنها شده است، برای جلوگیری از افزایش گرانی برنج در بازار، رئیس ستاد تنظیم بازار اعلام کرد که تأمین و واردات برنج باید بهصورت مداوم ادامه یابد. مصوبهای که به شرح زیر است:
برای جلوگیری از تأثیر تغییر سیاست ارزی بر قیمت برنجهای نگهداری شده، کمیته ارزی مکلف است به امکان ثبت سفارش برنج با استفاده از ارز نیمایی با نرخ ۴۲۰۰ بدون هیچ فرایند غیرضروری و مشابه کالاهای گروه ۲ را فراهم آورد. همچنین دفتر مقررات صادرات و واردات مکلف است ظرف یک روز کاری، پیشنویس دستورالعمل کاهش تعرفه واردات انواع برنج را به چهار درصد تهیه و طبق مصوبه دستورالعمل دولت عمل کند. تا این مصوبه صادر شود، ترخیص برنج توسط گمرک با ۱۰ درصد تعرفه انجام خواهد شد. از سوی دیگر همه بارهای برنجی که با نرخ ارز نیمایی تأمین ارز و اظهار شدهاند، از پرداخت مابهالتفاوت ریالی معاف هستند و گمرک مکلف است بر اساس همان روند قبلی، با کمترین مراحل ممکن، برنج را ترخیص کند، ترخیص برنج تأمین ارزی با نرخ نیما نیاز به مجوز دفتر تنظیم بازار یا شرکت بازرگانی دولت ایران ندارد. برای تأمین برنج و جلوگیری از افزایش قیمت آن در بازار به دلیل تغییرات سیاست ارزی، تصمیم گرفته شد که ترخیص برنج با استفاده از نرخ نیما و بدون نیاز به مجوز دفتر تنظیم بازار یا شرکت بازرگانی دولتی ایران انجام شود.
ترخیص برنج از گمرک
فرایند ترخیص کالا مثل برنج از گمرک شامل چند مرحله است. پس از رسیدن محموله برنج به گمرک صاحب کالا یا نماینده او باید مستندات مربوط به واردات را به همراه اظهارنامه و مدارک موردنیاز دیگر به گمرک ارائه کند. سپس محموله بررسی میشود تا صحت و مطابقت مدارک و اظهارنامه بررسی شود.
در صورت تأیید صحت مدارک و اظهارنامه صادرات کالاهای غیرمجاز و ممنوع، مراحل ترخیص ادامه مییابد. در این مرحله مشخصات کالا، میزان واحدهای کالا و مبلغ گمرکی مشخص میشود. سپس صاحب کالا مبلغ گمرکی را پرداخت میکند و برنج ترخیص میشود.
اگر ایراد یا ناهماهنگی در مدارک و اظهارنامه گمرکی وجود داشته باشد، ممکن است گمرک ایران درخواست اصلاح مدارک یا اظهارنامه را از صاحب کالا یا نماینده او درخواست کند. پس از تکمیل مراحل ترخیص و پرداخت مبلغ گمرکی، برنج آزاد شده و به صاحب کالا تحویل داده میشود.
باید بدانید که مراحل و نیازمندیهای ترخیص برنج ممکن است به تغییرات و قوانین مربوطه زمانی که استفاده میکنید وابسته باشند؛ بنابراین در کنار دانش راجع به آخرین قوانین و مقررات مربوط به ترخیص برنج پیشنهاد میکنیم ترخیص محموله مواد اولیه مانند برنج را به شرکتهای حرفهای ترخیص کاری بسپارید.
تهیه مدارک لازم برای واردات برنج
برای صدور مجوز واردات مواد اولیه غذایی مانند برنج شما باید مدارکی را تهیه و تحویل مراجع مربوطه کنید. بر اساس مقررات واردات و صادرات وزارت بازرگانی برای ورود برنج ابتدا متقاضی باید مدارک ذیل را تکمیل و ارائه مینماید:
اصل پیشفاکتور (پروفرما اینویس) بهعلاوه دو برگ تصویر آن
اصل اوراق ثبت سفارش تکمیل شده به انضمام یک برگ تصویر صفحه اول آن
آنالیز معتبر مرتبط با پروفرم کالا شامل مشخصات کامل فیزیکی، شیمیائی و در صورت لزوم مشخصات میکروبی
پیشنمونه در صورت لزوم
مدارک لازم برای صدور مجوز ترخیص مواد اولیه غذایی مانند برنج
فاکتور کالا به انضمام یک برگ تصویر آن
اصل نسخه دوم متقاضی نسخه دوم پروفرم تأیید شده در مرحله ورود
اصل گواهی بهداشت و قابلیت مصرف مرتبط با فاکتور که به تأیید مقامات ذیصلاح بهداشتی کشور مبدأ رسیده است و ممهور به مهر سفارت جمهوری اسلامی ایران باشد.
اصل برگ آنالیز به انضمام یک برگ تصویر آن
پس از بررسی مدارک و کنترل کلیه مشخصات، گمرک ورودی اقدام به نمونهبرداری میکند و به همراه برگ آنالیز تأیید شده به آزمایشگاهی کنترل غذا و دارو ارسال میشود تا پس از مطابقت نمونه با آنالیز مربوطه مجوز مصرف صادر شود.
تعرفه بالا برای واردات برنج باعث کاهش واردات میشود؛ این امر سبب موجب افزایش فروش برنج ایرانی و افزایش قیمتها در بازار میشود. اما در صورت کاهش تعرفه واردات، میزان واردات بیشتر شده و مردم بیشتر به محصولات خارجی روی میآورند که این مسئله به ضرر کشاورزان و خردهفروشان ایرانی است.
بسیاری از مردم توان خرید برنج ایرانی را ندارند و با افزایش تعرفه واردات برنج، توان خرید آنها بیشازپیش کاهش پیدا میکند. همچنین افزایش تعرفه واردات به ضرر روستاییان عزیز است و ممکن است باعث شود آنها شالیزارهای خود را بفروشند و در نتیجه مشکلات بیشتری برای جامعه ایجاد شود. هنوز دولت راهحلی مناسب برای این مشکل پیدا نکرده است و تنها راهحل پیشنهادی، تعرفه فصلی است که در فصل برداشت برنج، تعرفه واردات را افزایش میدهند و یا در بعضی از سالها سفارش واردات را ثبت نمیکنند و در ماههای باقیمانده تعرفه واردات را کاهش میدهند.
واردات برنج به ایران
بیشترین تولیدات کشور چین شامل محصولات کشاورزی، صنعتی و معدنی است. در حوزه کشاورزی فعالیت این کشور شامل کشت و صادرات محصولاتی مانند برنج، گندم و دانههای روغنی میشود. برنج چینی یکی از معروفترین انواع برنج موجود در بازار ایران است و میتوانید آن را در بستهبندیهای مختلف شرکتها مشاهده کنید. از ویژگیهای برنج چینی میتوان به پخت آسان و دانههای بلند آن اشاره کرد. نسبت به برنج پاکستانی، برنج چینی بیشتر طرفدار دارد و بازار برنج را به خود اختصاص داده است.
شرایط واردات برنج چینی به ایران به شرح زیر است:
واردات برنج چینی باید مطابق با قوانین تجاری ایران انجام شود.
قیمت تعیین شده برای واردات برنج چینی معمولاً نصف قیمت برنج داخلی است.
برای ترخیص برنج چینی حضور مجوز وزارت بهداشت لازم است چرا که برنج چینی جزو مواد غذایی است.
دریافت کدها و مجوزهای استاندارد لازم از سازمانها و نهادهای مربوطه.
ترخیص برنج چینی از گمرک بندرعباس بهعنوان یکی از بهترین بنادر ترخیص کالا.
یکسوم برنج صادراتی چین مستقیماً به بازار ایران صادر میشود. ایران بهعنوان بزرگترین واردکننده برنج شناخته میشود. درگذشته واردات برنج از چین به ایران در قالب مبادلات نفت میان ایران و چین انجام میشد و تراکم ارزی بانکی این معاملات را آسان میکرد. اما با تشدید تحریمها علیه ایران و ممنوعیت واردات نفت از سوی چین، اعتبار مالی قبلی از بین رفت و هیچ تبادل مالی بین دو کشور انجام نشد. این موضوع باعث مشکلات جدی در مسائل ارزی واردات برنج چینی شد و برخی منابع اعلام کردند که چین صادرات برنج به ایران را محدود کرده است. بااینحال تاجران ایرانی در تلاش هستند تا بهزودی مشکلات مربوط به واردات برنج از چین را حل کنند.
ترخیص برنج وارداتی از گمرکات ایران به کمک ترخیصکار گمرک:
شما میتوانید با کمکگرفتن از ترخیصکار گمرک، کالای خود را با کوتاهترین زمان ممکن و کمترین هزینه از گمرکهای ایران ترخیص کنید. ترخیصکار گمرک بهواسطه آگاهی نسبت به قوانین گمرکی، موقعیت و مزیتهای گمرکات و تجربه کاری میتواند از هدررفت هزینه و زمان جلوگیری کرده و راندمان تجارت و بازرگانی را دوچندان کند. شرکت حملونقل بینالمللی آریا حمل با بیش از یک دهه سابقه فعالیت در امر ترخیصکاری، مفتخر است که تمام امور ترخیص کالا از گمرک را با بالاترین کیفیت و کمترین هدررفت هزینه برعهده گرفته و به سرانجام برساند.
سخن پایانی
باتوجهبه تغییراتی که در روند واردات برنج چینی، پاکستانی و سایر کشورها به وجود آمده است برنج وارداتی بهعنوان یکی از نیازمندیهای اساسی خانوارهای ایرانی در نظر گرفته میشود. متأسفانه برنجهای وارداتی کیفیت بالایی ندارند و نسخههای باکیفیت آنها به ایران وارد نمیشوند. برنج چینی، پاکستانی و تایلندی باکیفیتتر را میتوان در فروشگاههای کشورهای اروپایی و آمریکایی یافت. این مسئله خطر حذف برنج از سبد خرید خانوارهای ایرانی را به همراه دارد؛ لذا باید بهزودی راهکاری برای حل مشکل افزایش قیمت برنج چینی پیدا کرد، زیرا این قیمت وارداتی برنج بهطورجدی خانوارها و تاجران را با مشکلاتی مواجه کرده است. ممنوعیت واردات برنج در زمان برداشت محصولات کشاورزی داخلی نیز یکی از مشکلاتی است که باعث تغییر قیمت برنج وارداتی شده است. بهطورکلی، این اقدامات تنها منجر به افزایش قیمت برنج وارداتی و داخلی شدهاند، بدون افزایش تولید یا بهبود کیفیت برنج داخلی. در نتیجه، مشکلات قیمتی و تأمین برنج کیفیت بالا برای مصرفکنندگان همچنان باقیمانده است.
آیا برای واردات برنج به مجوز نیاز است؟
بله برای واردات برنج به ایران نیاز به مجوز از سازمان صنایع و معدن و تجارت دارید. مجوز واردات برنج توسط این سازمان صادر میشود و بر اساس مقررات و قوانین مربوطه اعطا میشود.
چه مدارکی برای واردات برنج به ایران موردنیاز هستند؟
مدارک موردنیاز برای واردات برنج عبارتاند از: مجوز واردات برنج از سازمان صنایع و معادن؛ فاکتور فروش از تأمینکننده خارجی، بیمه حملونقل بار و مدارک مالی و پرداخت هزینههای مربوط به واردات.
آیا برای واردات برنج به ایران محدودیتهایی وجود دارد؟
واردات برنج به ایران ممکن است با محدودیتهایی مواجه شود. این محدودیتها میتواند شامل محدودیت در میزان واردات، نوع برنج مورد قبول برای واردات، مبدأ واردات و دیگر مقررات مربوطه باشد.
آیا واردات برنج محدود به برندهای خاصی است؟
خیر واردات برنج به ایران معمولاً محدودیت برندی ندارد. بااینحال بایستی مطمئن شوید که برنجی که میخواهید وارد کنید مطابق با استانداردها و مقررات بهداشتی و فنی کشور است. زمان لازم برای واردات برنج به ایران ممکن است متغیر باشد و بستگی به عوامل مختلفی داشته باشد، از جمله مدتزمان بررسی مجوز واردات، روند گمرکی، شرایط حملونقل و سایر موارد ازایندست.
