اگر واردکننده یا صادرکننده کالا هستید و یا به تازگی وارد این حوزه شده‌اید، حتماً نام تعرفه گمرکی را شنیده‌اید. تعرفه گمرکی، جزئی از مسائل حقوقی مربوط به واردات کالا است و باید توسط واردکننده پرداخت شود. واردات و ترخیص کالا مهمترین بخش در اقتصاد هر کشور به شمار می‌آیند، برای واردات کالا مراحل مختلفی پیش روی تاجران و بازرگانان قرار دارد. هر کدام از این مراحل باید براساس قوانین و مقررات ملی هر کشور و با در نظر گرفتن قوانین بینالمللی طی شوند.
یکی از این مراحل تعرفه گمرکی است. تعرفه گمرکی در حوزه فرایندهای مربوط به ترخیص کالا قرارمی‌گیرد. توجه داشته باشید که تعرفه گمرکی در طول زمان و با توجه به مصوبات جدید ممکن است دچار تغییر شود. اگر قصد واردات کالایی به داخل ایران را دارید حتماً پیش از اقدام به واردات، تعرفه مربوط به کالا یا کالاهایی که مد نظر دارید را بررسی کنید. در ادامه مقاله موارد مربوط به تعرفه گمرکی، عوارض گمرکی و چگونگی پرداخت تعرفه گمرکی را بررسی خواهیم کرد.
تعرفه گمرکی چیست؟
تعرفه گمرکی با توجه به ارزش کالا تعیین می‌شود و روش‌های مختلفی برای محاسبه آن براساس نوع کالا وجود دارد. نام دیگر تعرفه گمرکی حقوق گمرکی است. تعرفه گمرکی مالیاتی است که دولت به دلیل شرایط حمایتی و مالی از کالاهای وارداتی دریافت می‌کند. برای اینکه کالاها سالم به درستی وارد شوند بر اساس قانون واردات در جمهوری اسلامی ایران نیاز به دریافت مجوز واردات کالا است. توجه داشته باشید مبلغی که از طرف دولت برای ورود کالا به کشور در نظر گرفته می‌شود تنها تعرفه گمرکی نیست، چند دسته هزینه برای ورود کالا به کشور وجود دارد که شما به عنوان واردکننده برای ترخیص کالای خود از گمرک باید آنها را پرداخت کنید.
این هزینه‌ها عبارتند از:
عوارض مربوط به کالا که در اصل نوعی مالیات غیر مستقیم هستند.
هزینه مربوط به بارگیری، تخلیه، انبارداری، بررسی کالا و انجام آزمایشات مختلف در صورت نیاز بر روی کالا.
توجه داشته باشید که تعرفه گمرکی به اداره گمرک پرداخت می‌شود اما توسط نهادهایی مانند انبارهای عمومی، سازمان بنادر و سازمان ملی استاندارد وصول می‌شود.
سود بازرگانی مورد دیگری است که در دسته تعرفه گمرکی طبقه‌بندی می‌شود، سود بازرگانی توسط دولت هر کشور تعیین می‌شود.
عوارض و مالیات شامل ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده و ۴ درصد مالیات بر کالاهای فرهنگی و یک درصد مجموع حقوق ورودی و عوارض هلال احمر با توجه به نوع و حجم کالا هستند. حقوق گمرکی که برای تمامی کالاها به صورت کلی محاسبه می‌شود ۴ درصد است، که توسط مجلس شورای اسلامی تعیین شده است.
تعریف و اهمیت تعرفه گمرکی
تعرفه گمرکی یک نوع مالیات است که بر کالاهای وارداتی و صادراتی اعمال می‌شود. این تعرفهها معمولاً توسط دولت‌ها برای دستیابی به اهداف مختلف اقتصادی و مالی اعمال میشوند. اهداف اصلی اعمال تعرفه گمرکی شامل حفاظت از صنایع داخلی، افزایش درآمد دولت، تنظیم تجارت خارجی و توازن پرداخت‌ها است. تعرفهها میتوانند به صورت درصدی از ارزش کالا یا به صورت مبلغ ثابت بر واحد کالا تعیین شوند. اهمیت تعرفه گمرکی در سیاست‌های تجاری و اقتصادی کشورها بسیار بالاست، زیرا می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای داخلی و خارجی داشته باشد.
انواع تعرفه گمرکی
تعرفههای گمرکی به چندین دسته تقسیم میشوند، از جمله تعرفههای حفاظتی، درآمدی و تلافیجویانه. تعرفههای حفاظتی برای محافظت از صنایع داخلی در برابر رقابت خارجی اعمال میشوند. این نوع تعرفهها معمولاً بر کالاهایی که در داخل کشور تولید میشوند، وضع میشوند تا تولیدکنندگان داخلی بتوانند با قیمت‌های رقابتی‌تر به بازار عرضه کنند. تعرفههای درآمدی با هدف افزایش درآمد دولت اعمال میشوند و تعرفههای تلافیجویانه به منظور پاسخ به تعرفههای مشابهی که توسط کشورهای دیگر اعمال میشوند، وضع میشوند.
تأثیر تعرفه گمرکی بر اقتصاد
تعرفههای گمرکی تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد دارند. از یک سو، این تعرفهها میتوانند باعث افزایش قیمت کالاهای وارداتی شوند که می‌تواند به نفع تولیدکنندگان داخلی باشد. اما از سوی دیگر، افزایش قیمت‌ها می‌تواند به ضرر مصرفکنندگان باشد و منجر به کاهش تقاضا برای کالاهای خارجی شود. همچنین، تعرفههای گمرکی میتوانند تأثیرات منفی بر تجارت بینالمللی داشته باشند، زیرا ممکن است کشورهای دیگر نیز به تلافی تعرفههای مشابهی را اعمال کنند که این می‌تواند به جنگ تجاری منجر شود.
سیاست‌های تعرفه‌ای و تجارت بینالمللی
تعرفههای گمرکی یکی از ابزارهای اصلی سیاست‌های تجاری دولت‌ها هستند. این تعرفهها میتوانند به عنوان ابزارهای حمایتی برای صنایع نوپا و در حال توسعه استفاده شوند. اما در عین حال، سیاست‌های تعرفه‌ای باید با دقت برنامه‌ریزی و اجرا شوند تا از تأثیرات منفی بر اقتصاد جلوگیری شود. در دنیای تجارت آزاد، کاهش تعرفههای گمرکی می‌تواند به افزایش تجارت بینالمللی و رشد اقتصادی منجر شود. بسیاری از توافق‌نامه‌های تجاری بینالمللی مانند سازمان تجارت جهانی (WTO) و توافق‌نامه‌های تجارت آزاد (FTA) به دنبال کاهش یا حذف تعرفههای گمرکی بین کشورهای عضو هستند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
اجرای تعرفههای گمرکی با چالش‌های مختلفی همراه است. یکی از چالش‌های اصلی، تعادل بین حمایت از صنایع داخلی و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها برای مصرفکنندگان است. همچنین، کشورهای در حال توسعه ممکن است با چالش‌های بیشتری در اعمال تعرفههای گمرکی مواجه شوند، زیرا این کشورها نیازمند جذب سرمایه‌گذاری خارجی و دسترسی به بازارهای بینالمللی هستند. با این حال، تعرفههای گمرکی فرصت‌هایی نیز به همراه دارند، از جمله تقویت تولید داخلی، ایجاد شغل و افزایش درآمدهای دولت. برنامه‌ریزی دقیق و استفاده هوشمندانه از تعرفههای گمرکی می‌تواند به توسعه اقتصادی و بهبود شرایط تجاری کمک کند.
انواع تعرفه گمرکی
تعرفه گمرکی به دسته‌بندی‌های مختلفی براساس هدف، شکل، ماهیت، مقام وضع کننده و دیدگاه محاسبه‌ای دسته‌بندی می‌شود که در ادامه مقاله هر کدام از این دسته‌ها را بررسی خواهیم کرد.
تعرفه گمرکی با توجه به هدف
این تعرفه برای تامین مخارج مالی دولت برای حقوق ورودی اتومبیل به صورت صد درصدی تعیین می‌شود که در قالب درآمد وصولی به آن اشاره شده است.
تعرفه حمایتی تعرفه‌ای است که برای حمایت از تولیدات داخلی وضع شده است و با توجه به تعرفه حمایت از تولیدات داخلی بالاتر می‌رود و امکان رقابت در بازار با کالاهای خارجی را برای کالاهای داخلی فراهم می‌کند. تعرفه حمایتی باعث می‌شود تا تعرفه گمرکی برای کالاهایی که مشابه داخلی در کشور دارند به صورت تصاعدی بالا برود در نتیجه قیمت این کالاها در بازار افزایش پیدا میکنند و تمایل افراد به خرید نمونه‌های داخلی بیشتر می‌شود که در ادامه این روند، تولیدات داخلی افزایش پیدا میکنند و اقتصاد داخلی رونق بیشتری می‌گیرد.
تعرفه گمرکی با توجه به نظر مقام وضع کننده
تعرفه مستقل: تعرفه مستقل با در نظر گرفتن ملاحظات و منابع ملی تعیین می‌شود.
تعرفه قراردادی نیز بین چند کشور به صورت چند جانبه و برای مدت معینی طبقه‌بندی می‌شود.
این بخش با توجه به منابع و ملاحظات ملی تعیین می‌شود.
تعرفه گمرکی بر اساس شکل
تعرفه واحد: تعرفه واحد برای همه کالاهایی که وارد کشور میشوند مشابه با حقوق گمرکی به صورت ۴ درصد در نظر گرفته می‌شود.
تعرفه مرکب: در زمان واردات کالاها براساس لیست خاصی، دسته‌بندی میشوند و برای هر ردیف یک مبلغ دریافتی در نظر گرفته می‌شود که تعرفه مرکب نامیده می‌شود.
تعرفه گمرکی از نظر ماهیت
تعرفه عمومی تعرفه‌ای است که برای همه کالاها به صورت یکسان در نظر گرفته می‌شود و تاثیری بر روی نرخ ورودی ندارد.
در مقابل تعرفه عمومی، تعرفه ترجیحی قرار دارد. این تعرفه برای کالاهای خاصی در نظر گرفته می‌شود و دارای امتیازات مختلفی است.
تعرفه گمرکی از نظر دیدگاه محاسبه ای
تعرفه مقداری: برای محاسبه این تعرفه میزان حقوق ورودی کالا در کمیت کالا ضرب می‌شود تا میزان ورودی کالا قابل وصول باشد.
تعرفه ارزشی: تعرفه ارزشی تعرفه‌ای است که بر اساس ارزش کالای ورودی تعیین می‌شود و برای محاسبه آن نرخ کالا را در ارزش کالا ضرب میکنند.
تعرفه مختلط: در تعرفه مختلط از دو روش تعرفه مقداری و ارزشی به صورت ترکیبی استفاده می‌شود.
مزایای تعیین تعرفه گمرکی
گفتگو بین کشورها همواره سبب می‌شود راه‌های جدیدی برای تجارت در جهان ایجاد شود و در نتیجه این امر، تعرفههای گمرکی نیز دچار تغییر میشوند و به صورتی تعیین میشوند که صادرات بین کشورهای عضو یک مجمع خاص راحت‌ترو با میزان تعرفه گمرکیِ کمتری انجام شود.
مزیت دیگر تعرفه گمرکی ایجاد درآمد برای دولت است، تا بتواند با دریافت تعرفههای گمرکی، صادرات کشور را رونق دهد و درآمد بیشتری کسب کند. در نتیجه این امر، مالیاتی که شهروندان باید پرداخت کنند نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
تعیین تعرفه گمرکی یکی از راه‌های حمایت از تولیدات داخلی در هر کشور است. برای مثال اگر تولید کنندگان بتوانند در داخل کشور کالایی را مشابه با کالای وارداتی تولید کنند، دولت برای حمایت از تولیدکننده داخلی، تعرفه واردات کالای مشابه را افزایش می‌دهد تا قیمت آن بالاتر از مشابه داخلی باشد و استقبال مردم نسبت به نمونه داخلی افزایش پیدا کند.
تعرفه گمرکی سبب می‌شود تا بازار صادرات و واردات ثبات نسبی داشته باشد و قیمت‌ها قابل پیش‌بینی باشد.
دسته‌بندی کالاها بر اساس اولویت تعرفه گمرکی
برای جلوگیری از خروج ارز از کشور تعرفه گمرکی به سه بخش اولویت بندی می‌شود:
اولویت اول کالاهایی هستند که همواره با ارز دولتی وارد میشوند.
اولویت دوم خود به چند دسته تقسیم می‌شود و کالاها در آن به صورت‌های مختلف به کشور وارد میشوند:
خرید ارز از سیستم بانکی
پروانه‌های صادراتی از محل صادرات
استفاده از برات وصولی
روش‌هایی هستند که در اولویت دوم قرار می‌گیرند.
اولویت سوم برای کالاهای ممنوعه تعیین شده است.
روش پرداخت تعرفه گمرکی
تعرفه گمرکی در حال حاضر با توجه به پیشرفت تکنولوژی آسان‌تر از گذشته انجام می‌شود و فشار و پیچیدگی‌های آن کاهش پیدا کرده است. شما می‌توانید به صورت آنلاین عوارض گمرکی کالای خود را پرداخت کنید. برای انجام این فرایند باید در ابتدا به سایت payment.Irica.ir مراجعه کنید. این سایت برای پرداخت آنلاین عوارض گمرکی ایجاد شده است، حقوق گمرکی در واقع نوعی مالیات هستند که به صورت غیر مستقیم برای واردات، ترخیص کالا و تجارت بین کشورها وضع میشوند.
پس از اینکه وارد سایت ذکر شده شدید، گزینه‌های مختلفی پیش روی شما قرار دارد که بر اساس نیاز کاربر در سیستم ایجاد شده‌اند.
این گزینه‌ها عبارتند از پرداخت آنلاین عوارض گمركی، پیگیری پرداخت، پیگیری تسهیم و حساب‌های فعال.
یکی از مهمترین گزینه‌ها، حساب‌های فعال است. در این قسمت لیستی از حساب‌های گمرکی در اختیار شما قرار داده می‌شود. لیست دارای شناسه‌هایی است که نشان می‌دهد کدام حساب‌ها برای شما فعال هستند. می‌توانید از آنها برای پرداخت تعرفه گمرکی استفاده کنید.
پس از مشخص کردن حساب باید کد امنیتی را وارد کنید و روی پیگیری پرداخت کلیک کنید. در این قسمت اطلاعات مربوط به عوارضی گمرکی کالای شما نشان داده می‌شود، پیشنهاد می‌کنیم حتماً پیش از اقدام به پرداخت، این عوارض را چک کنید. در گام بعدی باید شناسه پرداخت را وارد و پس از آن کد امنیتی را وارد کنید و در آخر روی دکمه پرداخت بزنید. در گام بعدی درگاه‌های مجاز پرداختی برای شما نمایش داده میشوند که باید یک درگاه را برای پرداخت انتخاب کنید، پس از اینکه درگاه بانکی مورد نظر را انتخاب کردید و اطلاعات مربوط به کارت خود را وارد نمودید، تعرفه گمرکی از حساب شما کسر می‌شود و به این ترتیب می‌توانیم به راحتی تعرفه گمرکی کالای خود را بدون نیاز به مراجعه حضوری به انبار گمرک پرداخت کنید.
مفهوم Hs code چیست؟
Hs code یك سیستم عملکرد برای استاندارد سازی، کنترل، شناسایی و طبقه‌بندی محصولات است که توسط دولت‌ها با توجه به سیاست‌های مالیاتی، بودجه‌بندی و اقتصاد کشور تعیین می‌شود. در سیستم بازرگانی بینالمللی تمامی کالاهای تجاری براساس یک استاندارد همگانی جهانی دسته‌بندی میشوند.
در ایران هر کالا دارای یک شماره تعرفه ۸ رقمی استاندارد است که در تمامی سازمانهای مربوط به واردات و صادرات از جمله سازمان امور مالیاتی کشور، وزارت صنعت و سازمان توسعه تجارت یکسان است. این کد ۸ رقمی مشخصات کالا را مشخص می‌کند. در مقابل، کد بینالمللی جزئیات دیگر کالا را مشخص می‌کند که در بازارهای جهانی خریداران و فروشندگان کالا در فاکتورهای فروش خود کد بینالمللی کالا را قرار می‌دهند.
Hs code یك سامانه‌ی بینالمللی است که توسط WTO اجرا می‌شود. در این سامانه تمامی کالاها بر اساس یك کد ۸ یا ۱۰ رقمی در کشورها طبقه‌بندی میشوند که ۴ یا ۶ رقم اول بین کشورهای عضو، مشترک است و ۲ یا ۴ رقم بعدی براساس دسته‌ی طبقه‌بندیِ کالا در کشورها متفاوت است. با توجه به اینکه ۶ رقم اول از سمت چپ در بین تمامی کشورها مشترک هستند، میتوان در مکاتبات و مبادلات تجاری به عنوان یک استاندارد برای تشخیص کالا از این کد استفاده کرد.
کالاهای بدون فاکتور
در برخی از مواقع کالاها بدون فاکتور وارد گمرک میشوند یا اینکه فاکتور ارائه شده توسط اداره گمرک تایید نمی‌شود. در این شرایط اداره گمرک برای کالا بر اساس قیمت عمده فروشی در کشور مبدا ارزشی را تعیین می‌کند و بر اساس بازارهای داخلی هزینه گمرکی، عوارض و سود بازرگانی را تعیین می‌نماید.
برای تعیین تعرفه گمرکی کالاهایی که بدون فاکتور وارد گمرک میشوند قوانینی وجود دارد که قیمت سود گمرکی بر اساس آنها محاسبه می‌شود این قوانین عبارتند از:
تعیین قیمت کالا بر اساس ارزش معاملاتی کالای یکسان که قبلاً قیمت گذاری شده است.
تعیین قیمت از طریق استنباط
تعیین قیمت بر اساس روش محاسباتی معکوس
فاکتور کالا و گواهی مبدا اسنادی هستند که در گمرک برای تعیین ارزش خرید کالا ارائه میشوند و از طریق این اسناد میتوان قیمت و ارزش کالا را تعیین کرد.
هزینه برگ سبز
اداره گمرک در مقابل ارائه برگه ثبت با توجه به حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده، سود بازرگانی، عوارض هلال احمر و مالیات علی الحساب، مبلغی را دریافت می‌کند و برگه سبز را در اختیار وارد کننده قرار می‌دهد
در برخی موارد هزینه‌هایی برای انبارداری، تخلیه، آزمایش و موارد دیگری از این دست نیز دریافت می‌شود که در نهایت به هزینههای برگه سبز اضافه می‌شود.
تعرفههای گمرکی به عنوان یکی از ابزارهای مهم سیاست‌های تجاری و اقتصادی، نقش مهمی در تنظیم تجارت خارجی و حمایت از صنایع داخلی دارند. این تعرفهها میتوانند تأثیرات گسترده‌ای بر قیمت کالاها، تولید داخلی، مصرفکنندگان و تجارت بینالمللی داشته باشند. برای بهره‌برداری از مزایای تعرفههای گمرکی و کاهش تأثیرات منفی آنها، دولت‌ها باید با دقت و بر اساس تحلیل‌های اقتصادی و تجاری، سیاست‌های تعرفه‌ای خود را برنامه‌ریزی و اجرا کنند.
سود بازرگانی چه ارتباطی با تعرفه گمرکی دارد؟
سود بازرگانی مربوط به قوانین تجارت است و توسط هیئت وزیران تعیین می‌شود. سود بازرگانی در شرایطی خاص می‌تواند بر میزان تعرفه گمرکی نیز اثرگذار باشد که برای کالاهای مختلف متفاوت هستند.
تعرفه هلال احمر بر چه مبنایی محاسبه می‌شود؟
بر اساس حقوق ورودی، یک درصد به عوارض هلال احمر تعلق می‌گیرد.
اگر در زمان پرداخت خطایی ایجاد شود چه باید کرد؟
اگر در زمان پرداخت تعرفه گمرکی خود از سایت دچار مشکل شدید، باید در بخش پیگیری عوارض گمرکی شرایط خود را اعلام کنید تا با شما تماس گرفته شود.
تعرفه گمرکی چیست؟
تعرفه گمرکی یک مالیات است که بر کالاهای وارداتی و صادراتی اعمال می‌شود. هدف از اعمال این تعرفهها شامل حفاظت از صنایع داخلی، افزایش درآمد دولت و تنظیم تجارت خارجی است.
چگونه تعرفه گمرکی تعیین می‌شود؟
تعرفه گمرکی بر اساس عوامل مختلفی مانند نوع کالا، ارزش کالا، کشور مبدأ و سیاست‌های تجاری دولت تعیین می‌شود. این تعرفهها میتوانند به صورت درصدی از ارزش کالا یا به صورت مبلغ ثابت بر واحد کالا باشند.
چه نوعهایی از تعرفه گمرکی وجود دارد؟
تعرفههای گمرکی به چند دسته تقسیم میشوند: تعرفههای حفاظتی (برای حمایت از صنایع داخلی)، تعرفههای درآمدی (برای افزایش درآمد دولت) و تعرفههای تلافیجویانه (برای پاسخ به تعرفههای مشابه اعمال شده توسط کشورهای دیگر).
تعرفههای حفاظتی چه نقشی دارند؟
تعرفههای حفاظتی برای محافظت از صنایع داخلی در برابر رقابت خارجی اعمال میشوند. این تعرفهها باعث میشوند کالاهای وارداتی گرانتر شوند، در نتیجه تولیدکنندگان داخلی قادر به رقابت بهتر در بازار میشوند.
تأثیر تعرفه گمرکی بر قیمت کالاها چیست؟
تعرفههای گمرکی باعث افزایش قیمت کالاهای وارداتی میشوند. این افزایش قیمت ممکن است به مصرفکنندگان منتقل شود و منجر به افزایش هزینههای خرید برای مصرفکنندگان نهایی شود.
آیا تعرفههای گمرکی بر صادرات هم اعمال میشوند؟
بله، برخی کشورها تعرفههای گمرکی بر صادرات اعمال میکنند تا منابع خاصی را حفظ کرده و یا درآمد دولت را افزایش دهند. این نوع تعرفهها معمولاً کمتر از تعرفههای وارداتی هستند.
چگونه میتوان اطلاعات مربوط به تعرفههای گمرکی را پیدا کرد؟
اطلاعات مربوط به تعرفههای گمرکی را میتوان از طریق منابع دولتی، سایتهای تجاری و سازمانهای بینالمللی مانند سازمان تجارت جهانی (WTO) و بانکهای اطلاعاتی تجارت خارجی به دست آورد. همچنین، مشاوران گمرکی میتوانند راهنماییهای مفیدی ارائه دهند.
